Lesson 1: ლიდერობის განსაზღვრა

ბიჭების ჯგუფი ერთად თამაშობს. ერთ-ერთი მათგანი ამბობს: "ჰეი, მოდით ფეხბურთი ვითამაშოთ". როგორც ჩანს არავინ იმჩნევს, რომ გაიგონეს მისი ლაპარაკი. კიდევ ერთი ბიჭი ამბობს: ”გიორგი, წადი, ის ჯოხები მოიტანე და ვთამაშოთ, ვითომ ჯარისკაცები ვართ”. გიორგი იღებს ჯოხებს და ბიჭები მალევე მოეწყვნენ სათამაშოდ, რომ ისინი ჯარისკაცები არიან.

► რა არის ლიდერი? რატომ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ლიდერობა სულაც არ ნიშნავს ძალაუფლებას?

ზოგჯერ ხელისუფლებაში მყოფი პირი სინამდვილეში არ ფლობს სიტუაციას. ზოგჯერ სწორედ იმ ადამიანს მისდევს ხალხი, რომელისაც არავითარი ოფიციალური ძალაუფლება არ გააჩნია.

ლიდერია პიროვნება, რომელსაც ხალხი მიყვება.

ლიდერობა გავლენაა.

“ნებისმიერ დროს, როდესაც ცდილობთ გავლენა მოახდინოთ სხვების აზრებსა და მოქმედებებზე მიზნის მისაღწევად მათ პირად ან პროფესიულ ცხოვრებაში, თქვენ ლიდერობას იყენებთ .”[1]

რაღაც ჩვეულებრივი სცენარები

ქარხნის მენეჯერი აცხადებს ახალ პოლიტიკას. როდესაც ის მიდის, ერთ-ერთი მუშა ეუბნება დანარჩენებს, სინამდვილეში რას იზამენ .

ხალხის ჯგუფი ავტობუსით მგზავრობს. ავტობუსი გაფუჭდა. ერთი ადამიანი ჩამოდის, რათა სხვა ტრანსპორტირების საშუალებაზე იზრუნოს.

პასტორი თავისი ეკლესიის წევრთა ჯგუფს უხსნის იმას, თუ რა უნდა გააკეთოს ეკლესიამ. წევრები უსმენენ, მაგრამ გარკვეულ პასუხს არ სცემენ. ისინი ელიან კონკრეტულ ადამიანს, რომელიც ჯერ არ მოსულა, გზაშია და როცა მოვა, ეტყვის რას გააკეთებენ.

ბიზნესის მფლობელი ჩივის, რომ როგორც კი მაღაზიიდან გამოდის, მისი თანამშრომლები არ ასრულებენ მის მითითებებს.

ჩვენ განვსაზღვრავთ ლიდერობას, ანუ ხელმძღვანელობას. ჩვენ ჯერ არ განვსაზღვრავთ რა არის კარგი ლიდერი ან გრძელვადიანად ეფექტური ლიდერი.

თუ ადამიანი გადამწყვეტ ზომებს მიმართავს და ხალხიც მისდევს მას, ის იმ დროს ლიდერია. ლიდერის მოქმედება შეიძლება იყოს სწორი, ან არასწორი და შეიძლება ჰქონდეს კარგი, ან ცუდი შედეგები.

ადამიანი შეიძლება ერთ შემთხვევაში იყოს ლიდერი და სხვა დროს და სხვა შემთხვევაში არა. ის შეიძლება გაუძღვეს გარკვეულ სიტუაციებში და სხვა სიტუაციებში არა, მისი ცალკეული, განსაკუთრებული უნარეების გამო.

ადამიანი შეიძლება იყოს ლიდერი, რომელსაც ხალხი სწრაფად მიყვება, მაგრამ ამავდროულად არ იყოს ის, ვინც ამართლებს მათ მოლოდინს. მას შეიძლება ჰქონდეს ახალი მიმდევრების ხშირად მიზიდვის უნარი, მაგრამ მალევე კარგავდეს მათ.

თუ ლიდერობა განვსაზღვრეთ, როგორც გავლენა, იესო იყო ყველა დროის უდიდესი ლიდერი. მილიონობით ადამიანი მისდევს მის სწავლებას. მთელს მსოფლიოში მრავალი არსებული ინსტიტუციები აცხადებენ, რომ ემორჩილებიან მის მითითებებს.

მისი ერთ-ერთი სტრატეგია იყო ყურადღების კონცენტრირება მოწაფეების მცირე ჯგუფში თავისი ხასიათისა და ფასეულობების დანერგვაზე.

მან ლიდერობა განსაზღვრა, როგორც მსახურება (მათე 20:25-28). ამ განმარტებითაც, იესო უდიდესი ლიდერია, რადგან მან უდიდესი მსახურება გაწია, მთელი კაცობრიობისთვის ხსნის მოპოვებით.

ოფიციალური პოზიცია გაძლევთ ძალაუფლების განხორციელების უფლებას, მაგრამ ავტომატურად არ გაქცევთ ლიდერად.

ნუ ჩათვლით, რომ თქვენ ლიდერი ხართ იმიტომ, რომ გარკვეულ პოზიციას, თანამდებობას იკავებთ, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ იმ პოზიციაზე იმ ხალხმა არ დაგაყენათ, რომლის ხელმძღვანელობასაც ცდილობთ. პოზიცია მხოლოდ კარია ლიდერობისკენ. თქვენ გაქვთ შესაძლებლობა გახდეთ ლიდერი.

► განმარტეთ ეს მტკიცება: “პოზიცია მხოლოდ კარია ლიდერობისკენ.”

ყოველთვის, როდესაც ადამიანი ეუბნება თავის ხელმძღვანელობის ქვეშ მყოფ ხალხს: ”მე ვარ უფროსი”, ან ”მე ვარ პასტორი”, ან ”მე ვარ მეპატრონე”, ან დირექტორი, ან მამა, ან სხვა რაიმე თანამდებობის, თუ ძალაუფლების მქონე პირი, ის აკეთებს ამ განცხადებას რადგან ადამიანები ისე იქცევიან, თითქოს ის არ არის ძალაუფლების მქონე. მას პოზიცია აქვს, მაგრამ ხალხი არ მისდევს მას. ის ცდილობს გამოიყენოს თავისი პოზიციის ძალაუფლება, რადგან მისი გავლენა საკმარისად ძლიერი არ არის.

► რას ნიშნავს ეს განცხადება: „არასდროს არ უნდა დაგჭირდეთ მათთვის იმის შეხსენება, რომ მათი ლიდერი ხართ”?

სამუელი ლიდერი წინასწარმეტყველი და მღვდელი იყო, სანამ ისრაელს მეფე ეყოლებოდა. ის მსახურობდა ხალხის მსაჯულად. მისი შვილები არ მისდევდნენ მის სამართლიან მაგალითს; როდესაც სამუელი მოხუცდა, ხალხი მივიდა მასთან და ითხოვდა, რომ მათთვის მეფე მიეცა (1 სამუელი 8:5).

ჩვენ ვხედავთ სამუელის გავლენას, რადგან ხალხმა იცოდა, რომ მხოლოდ მას შეეძლო მეფის დანიშვნა. ისინი მეფის დანიშვნას სხვა გზით არ ცდილობდნენ. როდესაც მან უთხრა, რომ საული იყო მეფე, ყველამ არ მიიღო საული; მაგრამ არავინ იყო საკმარისი გავლენის მქონე, რომ ის გაემეფებინათ.

ლიდერობის არანაირ თვისებებს არ შეეძლო ვინმესთვის ასეთი გავლენა მიენიჭებინა, მას კარგი ხასიათი და ბუნება რომ არ ჰქონოდა.

შემსრულებელი არის ადამიანი, რომელიც კარგად მუშაობს და თავისი ძალისხმევით აღწევს მიზნებს. შემსრულებელი ძალიან ღირებულია. ყველა ორგანიზაცია დამოკიდებულია თავის შემსრულებლებზე.

[1]ლიდერი არის ადამიანი, რომელიც განიხილავს იმას, თუ რა შეიძლება გაკეთდეს სხვებზე ზეგავლენით, რომ ერთად იმუშაონ. თუ ლიდერი ძირითადად შემსრულებლობაზეა ორიენტირებული, ის არ ასრულებს ლიდერობის, ანუ წინამძღოლობის პასუხისმგებლობას. მისი საქმე არ არის მხოლოდ საქმის კარგად კეთება, არამედ სხვების გაძღოლა საქმის ერთობლივად კარგად კეთებისკენ.

თუ თქვენი ორგანიზაციის მიერ შესრულებული სამუშაოს უმეტეს ნაწილს თქვენ ასრულებთ, სწორად ხელძღვანელობას და გაძღოლას, ანუ ლიდერობას ვერ ახერხებთ. თუ ყოველთვის დაკავებული ხართ ორგანიზაციის ამოცანების მოგვარებით, შეიძლება ვერ ახორციელებთ ხელმძღვანელობას.

► შეისწავლეთ თქვენი სამუშაო აქტივობები და მიზნები. როგორ დაახასიათებთ შემსრულებელს? როგორ დაახასიათებთ ლიდერს?

ბევრს არ ესმის, თუ როგორ განკარგავს ლიდერი თავის დროს. თუ ის დიდ ორგანიზაციას ხელმძღვანელობს, მას ალბათ რამდენიმე კონკრეტული დავალება აქვს.

მაგალითად, წარმოიდგინეთ მსხვილი ბიზნესის გენერალური მენეჯერი. ის როგორც წესი თვითონ არ იღებს მუშებს სამსახურში, რადგან ეს პასუხისმგებლობა ვინმე სხვას აბარია. ის არ მუშაობს ტექნიკით. ის მასალებს არ ყიდულობს. ის არ არემონტებს შენობას. ის არ ყიდის პროდუქტებს. ადამიანების უმეტესობისთვის ეს შეიძლება გამოიყურებოდეს, თითქოს ის მხოლოდ დადის და სატელეფონო ზარებს პასუხობს და შეხვედრებს მართავს. მას რამდენიმე დღით რომ დაეტოვებინა საქმე, ის მის გარეშეც კარგად წარიმართებოდა.

მაგრამ გენერალური მენეჯერი არის ის, ვინც ხედავს, თუ როგორ არის დაკავშირებული ყველა ოპერაცია. ის დეპარტამენტის უფროსებს ნიშნავს თავიანთ თანამდებობებზე და თვალყურს ადევნებს, რომ მათ თავიანთი საქმის შესრულება შეძლონ. ის ინარჩუნებს ბიზნესის საერთო ხარისხს და ყველას ეხმარება იმის აღქმაში, თუ რა არის მათ საქმეში ყველაზე მნიშვნელოვანი. ის ავითარებს სისტემებს, რომლებიც თანმიმდევრულ შედეგებს იძლევა. ის აყალიბებს ბიზნესის კულტურას. მისი ან სხვა ხელმძღვანელის გარეშე ამ ადგილზე, ბიზნესი ადრე თუ გვიან ჩამოიშლება.

მცირე ორგანიზაციაში, ლიდერი მზად უნდა იყოს აკეთოს ყველაფერი, რაც საჭიროა, მაგრამ ის მუდმივად უნდა ეძებდეს, ახლის შესწავლა-განვითარებისთვის მუდმივად მზადმყოფ, პასუხისმგებლობით აღსავსე და მონდომებულ ადამიანებს.

ორგანიზაციაში, რომელიც იცვლება, ლიდერს შეიძლება დასჭირდეს ყველა დეპარტამენტის მუშაობაში ჩართვა, რათა დარწმუნდეს, რომ ხალხს ესმის ცვლილებები და იცავს ორგანიზაციის ღირებულებებს; მაგრამ ის ყოველთვის უნდა ანვითარებდეს ისეთ ადამიანებს, რომლებიც უხელმძღვანელებენ დეპარტამენტებს მისი მუდმივი მონაწილეობის გარეშე.

პასტორი უნდა იყოს მზად, ემსახუროს თავისი ხალხის საჭიროებებს და არც ერთი ამოცანა არ უნდა განიხილოს, როგორც ძალიან დაბალი და უკადრებელი მისი სტატუსისთვის. ამასთან, მან სხვები უნდა წაახალისოს პასუხისმგებლობის აღებასა და საეკლესიო პროგრამების გაძღოლაზე, თორემ მისი მსახურება არ გაიზრდება და არ გასცდება იმ საქმიანობის მიღმა, რომლის გაკეთებაც მას პირადად შეუძლია.

► რას ნიშნავს ლიდერისთვის „ხელმძღვანელობისთვის მეტისმეტად დაკავებული“?

ჩვენ აღვწერეთ ლიდერობა მისი ყველაზე ძირითადი ფორმით, როგორც გავლენა. ლიდერი არის ადამიანი, რომელსაც ხალხი მისდევს. ამასთან, თუ ადამიანი განაგრძობს ჯგუფის ან დაწესებულების ხელმძღვანელობას, მინიმუმ ოთხი სხვა მახასიათებელიც არსებობს.

(1) ლიდერს აქვს ძალაუფლება.

ძალაუფლება ნიშნავს, რომ სხვა ადამიანები მის ნებას უქვემდებარებენ თავიანთ ნებას, ნებაყოფლობით, ან იძულებით. ადამიანს, რომელსაც ხალხი ნებაყოფლობით მისდევს, მეტი ძალა აქვს, რადგან იძულებით, ადამიანი რაც შეიძლება ნაკლებს გააკეთებს, ნაცვლად იმისა, რომ მთელი თავისი შესაძლებლობები და წარმოსახვა მიზნის მისაღწევად გამოიყენოს.

(2) ლიდერს ეკისრება პასუხისმგებლობა.

მას მოეთხოვება ცოდნა, უნარები და მეთოდები, რომელიც ჯგუფის წარმატებისთვისაა აუცილებელი. თუ ჯგუფი წარმატებას ვერ მიაღწევს, ლიდერს დაადანაშაულებენ. ლიდერი არ შეიძლება იყოს ადამიანი, რომელიც წარუმატებლობის მიზეზს მოიყვანს და სხვებს ადანაშაულებს. ის არ შეიძლება იყოს ადამიანი, რომელსაც სურს, რომ სხვებმა მიიღონ გადაწყვეტილებები, რათა შედეგების გამო ის არ დაადანაშაულონ.

პონტოელი პილატე იყო რომის გამგებელი იუდეაში. ის დაინიშნა იქ მმართველად, სპეციალურად რევოლუციების ჩასახშობად. მისი მმართველობის პერიოდში იყო პრობლემები და პილატემ შეცდომები დაუშვა. ის წუხს, რომ რომი არ დაამტკიცებს მის ადმინისტრაციას.

როდესაც იესო მიიყვანეს მასთან და დაადანაშაულეს მეამბოხეობაში, პილატეს არ სჯეროდა, რომ იესო იყო დამნაშავე. მაგრამ ებრაელი ლიდერები გულისხმობდნენ, რომ ისინი დაასმენდნენ პილატეს, რომ მან რევოლუციონერი არ დასაჯა (იოანე 19:12).

პილატემ იცოდა, რომ მას სერიოზული პრობლემები შეექმნებოდა, თუ მას ბრალს წაუყენებდნენ. მან გადაწყვიტა დაეშვა უდანაშაულო ადამიანის სიკვდილით დასჯა. ის ცდილობდა უარეყო, რომ ეს მისი გადაწყვეტილება იყო. მან ხელები დაიბანა ებრაელი ლიდერების თანდასწრებით, იმის სიმბოლოდ, რომ ეს მისი ბრალი არ იყო.

სინამდვილე კი ის არის, რომ ლიდერი ვერ დაადანაშაულებს სხვებს იმ გადაწყვეტილებებში, რომლებიც მან უნდა მიიღოს. თუ ის საშუალებას მისცემს სხვებს, მიიღონ გადაწყვეტილება მის ნაცვლად, ეს მაინც მისი ბრალია.

ლიდერს შეუძლია თითქმის ყველა კონკრეტული პასუხისმგებლობის დელეგირება მოახდინოს სხვებზე, მაგრამ მას არ შეუძლია დააკისროს საბოლოო პასუხისმგებლობა ორგანიზაციის წარმატებაზე. ის ვერ დააბრალებს სხვებს, თუ ორგანიზაციის საქმიანობა ჩავარდება. თუ მისი ორგანიზაციის დეპარტამენტი თავს ვერ ართმევს თავის ამოცანას, ის ვერ უარყოფს მასზე პასუხისმგებლობას.

პასტორი ბევრ საჩივარს იღებდა თავის ეკლესიაში მუსიკის სტილის შესახებ. მისი თქმით, ეს მისი ბრალი არ იყო, რადგან მუსიკის შერჩევა ევალებოდა იმ პირს, ვინც განდიდების ჯგუფს ხელმძღვანელობდა. ის შეცდა, როდესაც უარყო პასუხისმგებლობა, რადგან მისი პასუხისმგებლობა იყო განდიდების ჯგუფის ლიდერის წინამძღოლობა.

(3) ლიდერს ანგარიშვალდებულება აქვს იმ ხალხის წინაშე, რომელსაც ხელმძღვანელობს.

მისი ხელმძღვანელობა დამოკიდებულია მრავალი ადამიანის მხარდაჭერაზე. თუ მის ხელმძღვანელობას არ აქვს კარგი შედეგები, ის კარგავს გავლენას. მაშინაც კი, თუ ის შეინარჩუნებს თავის პოზიციას, ხალხი შეიძლება სხვას გაყვეს.

► რა მოხდება, თუ ლიდერი იყენებს ძალაუფლებას, მაგრამ არ ცდილობს იყოს პასუხისმგებელი ან ანგარიშვალდებული?

(4) ლიდერს ფართო ხედვა აქვს.

ის ნებას არ აძლევს მცირე გამარჯვებებსა თუ წარუმატებლობებს, რომ მისი ყურადღება მთავარი მიზნისგან მოწყვიტოს. იმედგაცრუება არ აშინებს. მას შეუძლია მსხვერპლად შეეწიროს. თუ ის ძალიან გაამაყდება ან სიმტკიცეს დაკარგავს მსხვერპლის გასაღებად, მას აღარ ექნება დიდი მიღწევები.

ერი იცავდა თავს შემოჭრილი არმიისგან. მეფე მრავალი წლის განმავლობაში მართავდა თავის ხალხს და მათაც უყვარდათ და ენდობოდნენ მას. მან მიიღო შეტყობინება შემოჭრილი არმიის გენერალისგან. გენერალმა გამოიწვია მეფე გამოსულიყო თავის სამ ვაჟთან ერთად, გენერალთან და მის სამ წარმომადგენელთან პირისპირ საბრძოლველად. გენერალმა უთხრა, რომ მეფე ლაჩრობას გამოიჩენდა, თუ გამოწვევას არ მიიღებდა.

მეფემ იგრძნო, რომ დამცირდებოდა, თუ არ მიიღებდა გამოწვევას. მას ეგონა, რომ სიმამაცის დამტკიცება აუცილებელი იყო. ის და მისი ვაჟები ხიდზე შეხვდნენ მტრებს საბრძოლველად. ბრძოლაში მეფე და მისი ვაჟები მოკლეს. ერი კი დარჩა წინამძღოლის გარეშე და ის დამპყრობლებმა დაიმორჩილა.

დაპყრობილი ერის პოეტმა დაწერა ამ ამბის შესახებ და გლოვობდა მეფის და მათი თავისუფლების დაკარგვის გამო. მან თქვა, რომ მეფე შეცდა, რომ სიამაყით ხელმძღვანელობდა. მეფეს არ ჰქონდა უფლება საკუთარი ქვეყანა და მთელი ერი რისკის ქვეშ დაეყენებინა სიამაყის გამო. მისი საქმე იყო ერის წინამძღოლობა; როდესაც ის პირადად წავიდა საბრძოლველად, მან მიატოვა ლიდერობის პასუხისმგებლობა.

► მემედური პოეტი სწორი იყო, როცა თქვა, რომ მეფე შეცდა?

მიეცით რამდენიმე სტუდენტს საშუალება, გაგიზიარონ, თუ როგორ ფიქრობენ თავიანთი მიზნების ან მოქმედებების შეცვლას ამ გაკვეთილის გავლენის გამო. არ არის აუცილებელი, რომ ყველა სტუდენტმა პასუხი გასცეს ამ კითხვას. ნუ აიძულებთ და უხერხულობას ნუ შეუქმნით სტუდენტს, უპასუხოს პირად კითხვებს მისი კომფორტის დონის მიღმა. „ბ“ დავალება მათ საშუალებას აძლევს უფრო მეტი იფიქრონ და დაწერონ საკუთარი მოსაზრებები.

1. ლიდერი არის ადამიანი, რომელსაც ხალხი მისდევს.

2. ლიდერობა გავლენაა.

3. პოზიცია და თანამდებობა კარია ლიდერობისკენ

4. ლიდერი არ შეიძლება იყოს მხოლოდ შემსრულებელი.

5. ლიდერობას სჭირდება ძალაუფლება, პასუხისმგებლობა, ანგარიშვალდებულება და ფართო ხედვა.

1.    დაწერეთ ამ გაკვეთილში ნასწავლი კონცეფციის შემაჯამებელი აბზაცი, რომელსაც თქვენი ცხოვრების შეცვლა შეუძლია. ახსენით, რატომ არის ის მნიშვნელოვანი. რა სარგებელი მოაქვს ამის ცოდნას? რა ზიანი შეიძლება მოჰყვეს ამის არცოდნას?

2.    განმარტეთ, როგორ გამოიყენებთ ამ გაკვეთილის პრინციპებს თქვენს ცხოვრებაში როგორ ცვლის ეს გაკვეთილი თქვენს მიზნებს? როგორ აპირებთ თქვენი მოქმედებების შეცვლას?

3.    დაწერე გაკვეთილი 1-ის ხუთი შემაჯამებელი დებულება მეხსიერებით.

4.         შემდეგი მეცადინეობის დაწყებამდე წაიკითხეთ: 1 ტიმოთეს 3:1-13, ტიტეს 1:5-11, და საქმეების 6:1-6. დაწერეთ რამდენიმე დაკვირვება მსახურების ლიდერობისთვის საჭირო თვისებების შესახებ.