Lesson 6: Рухтар

(1) Сабақтың соңында студент түсінуі және түсіндіре білуі қажет:

• Періштелердің табиғаты туралы кейбір мәліметтер.

• Періштелердің сенушінің өміріне қатынасы.

• Шайтан мен басқа зұлым рухтардың күнәға батуы.

• Рухтар әлемінде бар рухани дау-жанжал.

• Құдай мен сенушілердің зұлым күштерге қарсы соңғы жеңісі.

• Рухтар туралы сенім ұстанымы.

(2) Осы сабақтың тәжірибелік мақсаттарының бірі – студенттің абай болуына және рухани әлемге аса қызығушылық танытпауына көмектесу.

► Матай, 4:1-11 бірге оқыңыздар. Осы үзінді бізге зұлым рухтар туралы не айтады?

Адамдар періштелер туралы сөйлескенде, бірінші «Періштелердің сырт-келбеті қандай?» деген сұрақ қояды. Көптеген суретшілер оларды бейнелеуге тырысты.

► Періштелердің сырт-келбеті қандай?

Періштелердің қанаттары бар ма? Ишая көрген серафимнің алты қанаты болды[1]. Құдай Мұсаға сандыққа қоюды бұйырған керубтің де қанаттары болды[2]. Езекиел көрген керубтің төрт қанаты болды[3].

Біз періштелердің шынында қанаттары бар ма, жоқ па білмейміз. Қозғалу үшін оларға қанаттар қажет емес, өйткені олар рухтар, ал рухтар қанаттарымен қозғалғаннан гөрі, әлдеқайда жоғары жылдамдықпен қозғалады. Олар рухтар болғандықтан, олардың физикалық салмағы да жоқ, сондықтан оларға қанаттар қажет емес.

Біз көрген суреттерден айырмашылығы, Киелі кітапта періштелер балаларға немесе әйелдерге ұқсайды деп айтылмайды. Олар ерлер түрінде көрінді, бірақ адами мағынада олардың жынысы жоқ. Оларда некеге немесе отбасылық байланысқа ұқсас ештеңе жоқ[4]. Әрқайсысы бөлек өмір сүру үшін жаратылған.

Әдетте періштелер адамдарға көрінбейді, бірақ олар қажет болған кезде көріне алады. Кейде періште келген кезде, адамдар оны қарапайым адам ретінде қабылдаған[5]. Кейде періштелер соншалықты жарқырап көрінгенде, адамдар қорыққандарынан жерге құлаған[6]. Періште біреуге хабар айтуға келгенде, әдетте «қорықпа» деген сөздерден бастаған[7].

Періштелер – рухтар[8], бірақ біз оларды нақты емес деп санамауымыз қажет. Киелі кітапта рухтар табиғаты бойынша барлық физикалық нәрселерден күшті екені айтылады[9].

Періштелер «Құдайдың ұлдары»[10] деп аталады және олардың бойларында Құдайдың болмысына ұқсас бір нәрсе бар, бірақ бұл адамдармен бірдей нәрсе емес. Қазір періштелер күш пен ақыл-ой бойынша адамнан асып түседі, бірақ адам періштелерден жоғары болатын күн келеді[11].

Жаратылыстың бастауында періштелердің жаратылуы туралы ештеңе айтылмаған. Олар жер жаратылғанға дейін жаратылды және Құдай жерді жаратқанда қуанды[12].

Періштелер – мәңгілік өлмейтін жаратылыс[13]. Олардың жер жаратылғанға дейін жаратылғандығы, олардың мыңдаған жылдар бойы өмір сүріп, адамзат тарихын бақылағандарын білдіреді.

Періштелер жеке тұлғалық сипатқа ие. Олар сөйлесіп, әңгімелесе алады[14]. Олар Құдайға сиынады. Бұл олардың Құдайдың болмысы туралы белгілі бір түсініктері бар екенін және олар Оған құрметпен тағзым ететінін білдіреді[15]. Олар күнәһар адам тәубеге келгенде қуанады, бұл олардың эмоциялары бар екенін білдіреді[16]. Олар құтқару жоспарын түсінуге қатты қызығушылық танытады, бұл олардың зияткерлік қабілеттерінің бар екенін көрсетеді[17]. Олар Исаның дүниеге келгенін жариялау кезінде қуанды[18].

Періштелердің барлығы бірдей емес, кейбіреулері керубтер, басқалары серафимдер деп аталады. Періштелердің дәрежелері де бар, өйткені Киелі кітапта осы екі түрлі періштелер туралы және кем дегенде бір рет бас періште, сондай-ақ «шайтан мен оның періштелері» туралы айтылады. Олардың арасында тақтар, үстемдік иелері, билеушілер деп аталатын билік жүйесі бар[19].

Періштелер туралы еврей және христиан дәстүрлерінде біз Жазбадан білетіннен, әлдеқайда көп жазылған.

Періштелер арасындағы айырмашылықтар туралы Жазбада бізге көп нәрсе ашылмаған. Бас періште термині Киелі кітапта тек екі рет қолданылады. Михайл бас періште деп аталады және Исаның көктен түсуінде бас періштенің дауысы шығады[20]. Біз неше бас періштелердің бар екенін білмейміз.

Серафимдер туралы Киелі кітапта тек Ишая, 6-тарауда айтылған. Олардың алты қанаты болды. Егер қанаттарына назар аудармасақ, олар адамдарға ұқсас болды, өйткені олардың бет-жүздері, қолдары мен аяқтары болды.

Адам мен Хауаны қуып шыққаннан кейін керуб жүзінен от шашып, жарқылдап тұрған семсермен бірге Едем бағына орналастырылды[21]. Бұл бақшаны берік қорғау үшін жасалды. Езекиел көрген керубтің сипаттамасы біз білетін жаратылыстардан өте ерекшеленеді.[22] Олардың төрт қанаты, төрт бет-әлпеті, бірнеше қолдары, сырт кейпі жарқыраған алаудай болды, олар найзағай жарқылымен бірге жүрді және олар найзағайдың жарқылындай зымырап жүрді[23].

Екі керубтің мүсіндері Келісім сандығының екі жақ шетіне орнатылып, олардың арасында мейірімділік орны болды. Киелі кітапта кем дегенде сегіз рет керуб мүсіндерінің үстіндегі тағында отырған Құдай[24] туралы айтылады. Бұл Оны Оған ғибадатханада сиынған Исраилдің Құдайы ретінде көрсетеді, сонымен қатар Оған тек көрсетілген жолдармен ғана кіруге болатындығын көрсетеді.

Құдайдың құдіреті мен ұлылығы Оның қызметшілерінде көрінеді. Адамдар оларды Құдай ретінде қабылдады және оларға ғибадат еткісі келді, бірақ олар тек Құдайдың қызметшілері ғана болды.

Құдайдың көптеген періштелермен қоршалғандығы да Оның ұлылығын көрсетеді. Елші Жохан Құдай тағының айналасындағы «мыңдаған, миллиондаған» періштелерді[25] көргенін сипаттады.

Періштелердің күші шексіз емес, өйткені біз олардың біреуі Даниялға хабар алып бара жатқанында, ұсталғанын оқимыз[26]. Бірақ бір періште 185,000 сарбазды өлтірген кездегідей, Құдай періштелерге берілген тапсырманы орындау үшін қанша күш керек болса, сонша күш бере алады[27].

Құдай періштелерге тапсырмалар беретіні анық. Киелі кітапта Құдайдың оларды құтқарылған адамдарға қызмет етуге жіберетіні айтылады[28]. Періштелер Құдайға қызмет ететін адамдарды қоршап, қорғап тұрады[29]. Бізді үнемі көптеген періштелер қоршап тұрады деп болжауға болады. Иса балалардың періштелері бар екенін айтты[30]. Бас періште Михайл Исраил халқын қорғаушы деп аталды[31].

Киелі кітаптың еш жерінде біз періштелерге дұға етуіміз керек деп жазылмаған. Тіпті олармен сөйлесуге тырысу керек деп айтылмаған. Олар Құдай мен біздің арамыздағы келістіруші емес. Киелі кітапта періштелерге табынатын және толық түсінбестен рухани әлемге араласатын адамдарға ескерту жасалады[32]. Егер біз Құдайдың еркінсіз періштелермен байланыс орнатуға тырыссақ, бізге періштелердің орнына зұлым рухтар жауап береді.

► Зұлым рухтар қайдан пайда болды?

Зұлым рухтар – Құдайға қарсы шыққан періштелер. Бұл адам жаратылғанға дейін орын алған және Киелі кітапта бұл туралы аз айтылады.

Біз барлық періштелер бастапқыда жақсы және қасиетті болып жаратылғанын білеміз, және Киелі кітапта олар «қасиетті періштелер» деп аталады[1].

Шайтан алғашқы болып Құдайға қарсы шықты, және періштелердің үштен бірі оған ілесті[2]. Яһуда өздерінің тиесілі орындарын сақтамай, мекен-тұрақтарын тастап кеткен періштелер туралы айтады[3]. Оларды Құдай соттап қойды[4].

[5]Пайғамбарлардың кітаптарында мүмкін шайтанның күнәға батуы туралы айтатын екі орын бар (Ишая, 14:12-17 және Езекиел, 28:12-19). Әр үзінді адам, жер патшасы, содан кейін жер патшасынан да жоғары біреу туралы айтады. Мүмкін шайтанның күнәға батуы патшаның құлауымен салыстырылады.

Шайтан тәкаппарланып, Құдайдан тәуелсіз болғысы келген сияқты. Елші Пауыл да адамның да шайтан іспетті мақтаныштан кеудесін көтеріп, Құдайдың үкіміне ұшырауы мүмкін деп ескертеді[6]. Бұл дәл сол шайтан Адам мен Хауаға: «Құдай сияқты боласындар» деген кезде ұсынған азғыру болды. Бұл азғыру – Құдайдың билігінен бас тартып, өзіңе Құдай болуды білдіреді.

► Біз шайтан туралы не білеміз?

Шайтан әлі күнге дейін Құдайға қарсы көтерілісті басқарады. Ол «ауа іспетті қоршап тұрған зұлым күштердің әміршісі»[7] деп аталады. Шайтан «осы дүниенің әміршісі» деп аталады, өйткені бұл әлемдегі адамдардың көпшілігі Құдайға қарсы өмір сүреді[8]. Ол өзін әлемдік патшалықтың иесі деп жариялап, қалаған адамына уақытша билік ұсынады[9]. Ол күнәһарлардың ой-санасын олардың Ізгі хабарды қабылдауларына жол бермеу үшін соқыр етеді[10]. Шын мәнінде, күнәһарлар оның тұтқындары[11]. Ол Құдайдың сөзі әсер етпеу үшін, оны адамдардың санасынан ұрлап алып кетеді[12]. Ол Анани мен Зәпираның жүрегіне қауым мен Киелі Рухқа өтірік айтуды ұялатты[13], Яһуданың бойына Исаны сатуға деген ой-ниетті салды[14]. Ол Құдай сөзі «жындар үйрететін ілімдер» деп атайтын жалған діни ілімдерді ойлап тауып, адамдарды осы ілімдерді таратуға итермелейді[15].

Шайтан Құдайды жек көреді, сондықтан ол Құдайдың бейнесінде жаратылған және Құдай ерекше жақсы көретін адамдарды да жек көреді. Ол адамдардың мүмкіндігінше көпшілігі өзі сияқты сотталуы үшін, оларды Құдайға қарсы шығуға итермелеуге тырысады.

Шайтанға саналы түрде қызмет ететін адам – әлемдегі ең алданған адам, өйткені ол жеңіліске ұшыраған шайқасқа қатысады. Оның иесі, Шайтан – оны жек көреді және тек қана оны жойып, құртып жібергісі келеді. Шайтан орындай алмайтынын алдын-ала білетін уәделер береді.

Басқалары саналы түрде болмаса да шайтанға еріп, күнәмен өмір сүруді таңдайды. Сондықтан олар азғырулар мен алдануға көп уақыт пен күш жұмсайды. Шайтан адамдарды Құдайға сенуден бас тартқызып, Құдайға емес, заттарға табындырғысы келеді. Оның азғырулары – бұл алдау, ол Құдай жаратқан нәрсенің бұрмаланған нұсқасынан басқа ештеңе ұсына алмайды. Шайтан қуаныш пен ләззатты жаратпады, олардың барлығын Құдай жаратты. Шайтан оларды тек құдайдың еркінен тыс бұрмаланған түрде ұсына алады.

Кейбір зұлым рухтар белгілі бір географиялық аймақтар мен адамдар тобына назар аударады. Бас періште Михайл Исраилді қорғайтын әмірші деп аталғандықтан, Персия және Грекия әміршісі деп аталатын зұлым рухтар да болды[16]. Белгілі бір рухтар белгілі бір халықтардың құдайларына айналды.

Шайтан өзіне ғибадат еткенді қалайды[17]. Зұлым рухтар жалған діндер арқылы жұмыс істейді. Киелі кітапта адамдар жалған тәңірлерге табынғанда, олар жындарға табынады деп айтылады[18]. Жындар кімге табынып жүргенін білмейтін адамдардың ғибадатына жауап береді. Құдайға табынушылардың Құдайға ұқсап, қасиеттіліктен ләззат алатындары сияқты, зұлымдыққа табынушылар одан сайын ашуланып, зұлымдықтан ләззат алады. Бәлкім, табынудың ең нашар үлгісі - бұл жындарға өзінің балаларын құрбандыққа арнау шығар[19].

Шайтан мен басқа жындар адамдардың ақыл-ойы мен мінез-құлқын толығымен бақылауға алуға тырысады. Бұл «жын соғу» деп аталады. Кейбір адамдар саналы түрде жын соғуға беріледі; басқалары не істеп жатқандарын білмей жол берулері мүмкін. Кейбір адамдар бұл күйге бірте-бірте өз мақсаттары үшін қолдана алатын күшке ие болып жатырмыз деп ойлап, кіреді. Шайтанның мақсаты – жынға жол берген адамды өзін-өзі жоюға итермелеп, интеллектуалды және эмоционалды түрде азап шеккізу арқылы, зұлым рухтардың құлы ету[20]. Адамды осы байланыстардан тек Иса ғана босата алады.

[1]Ізгі хабар кеңінен уағыздалатын елдерде зұлым рухтардың әрекеті әдетте жасырын түрде болады. Бір қызығы, осы «өркениетті» елдердегі зайырлы адамдар табиғаттан тыс барлық нәрсені мазақ етеді және рухтардың болуын жоққа шығарады. Мұндай ортада зұлым рухтар ашық әрекет етпейді, өйткені егер олар Ізгі хабарды естіген адамдарды қорқытса, онда бұл адамдардың көпшілігі Құдайға бостандық пен қорғаныс үшін жүгінер еді.

Ізгі хабарды аз естіген елдерде зұлым рухтар ашық түрде әрекет етеді. Бұл елдердегі адамдар бостандық алу үшін Мәсіхке жүгіне алатындығын білмейді, сондықтан шайтанның күштері оларды қорқытып, өздеріне бағындырады. Адамдар бұл рухтарға еркін түрде, қуанышпен емес, қорқынышпен қызмет етеді. Ізгі хабар оларға азаттық пен бостандықтың керемет хабары ретінде келеді.

Шайтанның үнемі шабуылдарының есебінен біз рухани күрес жағдайындамыз. Біздің күрес адам баласына қарсы емес, зұлым рухтарға қарсы екенін ұмытпауымыз керек[2]. Өзімізді қорғау үшін Құдайдың рухани қару-жарақтарын киюіміз керек[3]. Біз жеңіске сенімді бола аламыз, өйткені шайтан біздегі Құдайдың күшіне қарсы тұра алмайды. Және біз шайтанға қарсы тұрғанда, ол бізден қашып кетеді[4].

► Шайтан Құдайдың толық қарама-қайшылығы ма?

Шайтанның қазіргі ажалды адамдарға қарағанда күші әлдеқайда көп. Алайда оның күші Құдайдың күшімен салыстырғанда ештеңе емес. Оның күшін Құдайға тең сияқты етіп, оны Құдайдың толықтай қарама-қайшылығы деп ойлаудың қажеті жоқ. Кейбір философтар әлемдегі жақсылық пен жамандықтың күштері шамамен тең деп санайды. Бұл пікір шындықтан алыс. Шайтан бір сәтте барлық жерде бола алмайды, бәрін білмейді және қателіктер жібереді. Құдай – рухтардың жаратушысы және олар оны жеңе алмайды. Адамдар үшін сынақ уақыты аяқталған кезде, барлық зұлым рухтар сотталып, зынданға салынып, күнәһар адамдармен бірге жазаланатын болады.

Шайтанның жеңілісі баяғыда уәде етілген еді. Құдай жыланнын басын мыжу үшін Құтқарушыны жіберуге уәде берді[5]. Иса шайтанның істерін жойып, күнәні жеңу үшін келді[6]. Иса Өзінің өлімі мен қайта тірілуі арқылы шайтанды жеңіп шықты[7]. Енді шайтан мен басқа зұлым рухтардың түпкілікті және мәңгілік тағдыры – мәңгілік тозақ отындағы азап болады[8].

Қазірдің өзінде Құдай шайтанның мүмкіндіктерін шектейді[9]. Сондықтан шайтан бізге зиян тигізуі мүмкін деп қорқудың қажеті жоқ. Құдай мүмкіндік бермесе, ештеңе де болмайды, ал ол біздің шамамыздың неге жететінін біледі.

Біз шайтанның шабуылдарынан қорғалып қана қоймай, шайтанның патшалығына қарсы тұратын, Құдай Патшалығын тарататын күшіміз бар. Иса елшілерге ғана емес, барлық шәкірттеріне зұлым рухтарды қуып шығаруға күш берді[10]. Біз Ізгі хабарды уағыздаған сайын, Құдай өзінің ақиқатына күш береді және Ізгі хабарды қабылдағандарды шайтанның шырмауынан босатады.

Студенттер төмендегі материалды түсіндіре алады.

Кейбір адамдар рухани әлемге қатты қызығады. Олар періштелерді зерттеуді бастап, олармен қатынасуға тырысуы мүмкін. Киелі кітапта біз періштелерге дұға етуіміз керек немесе тіпті олармен қарым-қатынас орнатуға тырысуымыз керек деп еш жерде айтылмаған. Киелі кітапта біз періштелерге дұға етпеу керек екеніміз және оларды түсіне алу қабілетімізден көбірек білуге тырыспау керек екеніміз туралы ескертіледі[1].

Рухани әлемге және зұлым рухтарға деген аса қатты қызығушылық қауіпті болуы мүмкін. Кейбір адамдарды олардың күші мен істері қызықтырады. Рухтармен өзара байланыс орнаттырушы ойындар бар. Адамдар рухтардан ақпарат алу үшін қолданатын әдістер бар. Біз Құдайдың күшімен оларға қарсы тұрудан басқа, рухтар әлеміне ешқандай жолмен араласпауымыз керек.

Кейбір адамдар рухани әлем туралы және оның қалай жұмыс істейтіні туралы күрделі және егжей-тегжейлі түсініктемелер жасады. Бірақ Киелі кітап бізге көп нәрсені ашпайды. Құдай бізге білу керек нәрсені ғана ашты.

Студенттер сенім ұстанымын кем дегенде екі рет бірге оқулары керек.

Құдай барлық рухтарды жаратты. Қасиетті періштелер Құдайға сиынып, сенушілерді қорғайды. Періштелер мәңгі өлмейтін, сөйлей алатын, ғибадат етуге және ойлауға қабілетті, жеке тұлғалық сипаты бар жаратылыстар. Олар моральдық таңдау жасай алады. Шайтан мен басқа періштелер күнә жасап, Құдайға қарсы шықты. Құдай шайтанның күшін шектейді, оны мәңгілік жазаға үкімдеді.

(1) Оқу және жазу tапсырма: Әрбір студентке төменде көрсетілген үзінділердің бірі тағайындалады. Келесі сабақтың алдында үзіндіні оқып, осы сабақтың тақырыбы туралы не айтылғаны туралы абзац жазу керек.

• Петірдің 1-хаты, 5:8-9;

• Елшіл. істері, 12:7-11;

• Матай, 12:43-45;

• Қорынтт. 2-хат, 11:13-15;

• Лұқа, 8:27-35.

(2) Тест: Келесі сабақты 6-сабақ бойынша тесттен бастайсыз. Дайындық кезінде тест сұрақтарын мұқият зерттеңіз.

(3) Оқыту тапсырмасы: Студент осы курсты өту кезінде кем дегенде жеті рет, курсқа қатыспайтын адамдарға осы сабақты немесе сабақтың бір бөлігін үйретуі керек. Бұл сабақ қауым тобында, үй тобының кездесуінде немесе басқа ортада өтілуі мүмкін. Сіз бұл мүмкіндіктерді жасауға және сынып жетекшіңізге есеп беруге жауаптысыз.

(4) Келесі сабаққа дайындалу үшін әрқашан келесі сабақты оқуды ұмытпаңыз.

(1) Періштелер қашан жаратылды?

(2) Періштелер қанша уақыт өмір сүреді?

(3) Періштелердің физикалық денелері жоқ екенін қайдан білеміз?

(4) Періштелердің жеке тұлға екенін қайдан білеміз?

(5) Киелі кітапта періштелерді сипаттау үшін қандай сөздер қолданылады?

(6) Періштелер сенушілер үшін не істейді?

(7) Зұлым рухтар қалай пайда болды?

(8) Пұтқа табынушы шын мәнінде кімге табынады?

(9) Шайтан мен зұлым рухтардың соңғы тағдыры қандай болмақ?