Lesson 2: Құдайдың Қасиеттері

(1) Осы сабақтың соңында студент түсінуі және түсіндіре білуі қажет:

• Неліктен адамның Құдай туралы түсінігі сондай маңызды.

• Құдайдың – Жаратушы екендігі, Оны қалай басқа нәрселердің барлығынан ажыратады.

• Құдайдың Тұлға, Рух, Мәңгі бар болушы, Үшбірлікте біртұтас, Құдіретті, Барлық жерде бар, Өзгермейтін, Бәрін білетін, Киелі, Әділ және Сүйіспеншілікке толы екенін көрсететін қасиеттері.

• Құдайдың әр қасиеті Онымен қарым-қатынасымыз үшін қаншалықты маңызды.

• Құдайдың тәуелсіздігіне деген Киелі кітаптық көзқарас.

• Құдай туралы сенім ұстанымы.

(2) Осы сабақтың тәжірибелік мақсаттарының бірі – студентті сиыну түрлерінің мағыздылығын түсінбеудегі қателіктерді жібермеуге үйрету.

► Ишая, 40-тарауды бірге оқыңыздар. Бұл үзінді Құдай туралы не айтатынын талқылаңыздар.

► Неліктен адам үшін Құдай туралы дұрыс түсінік сондай маңызды?

Құдай кім? А.У. Тозер бұл сұрақтың маңыздылығын «Ілімдегі немесе мәсіхшілік этиканы қолданудағы барлық қателіктер – Құдайды дұрыс түсінбеуден туындайды деп санаймын»[1] деп көрсетті. Иса құдықтың жанындағы самариялық әйелге самариялықтардың сиынудағы басты мәселесі – олардың кімге мінәжат етіп жүргендерін білмеулері екенін айтты. Кез-келген адамның ең маңызды сипаты – оның Құдай туралы түсінігі. Адамның Құдай туралы түсінігі – оның дінінің негізі болып табылады. Құдайдың қандай екенін білмеуден асқан қателесу болуы мүмкін емес.

Барлық салыстырулар Құдайды толық сипаттай алмайды, өйткені Ол бізден шексіз асып түседі. Тіпті Киелі кітап бізге Құдайды толықтай ашып көрсетпейді, бірақ барлық жерде Оның болмысы мен құдіретін сипаттайды. Жаратылыстың басталуы бізге Құдайдың көк пен жерді, күнді, айды, жұлдыздарды, өсімдіктер мен жануарлар әлемін, сайып келгенде адамды қалай жаратқанын айтады. Жазбаның алғашқы сабағы өте түсінікті: Құдай – барлығының Жаратушысы. Ол жаратылыстың бөлігі болмағандықтан, бүкіл бар нәрселерден ерекшеленеді.

Бірақ Киелі кітапта Құдай туралы басқа да көптеген мәлімдемелер бар. Дін мамандары Киелі кітаптағы ақпараттарды мұқият жинақтап, Құдайдың қасиеттерінің тізімін жасады. Біз оларды ешқашан соңына дейін түсіне алмаймыз. Алайда, Құдайдың қасиеттерін қастерлеп зерттеу – құнды рухани тәжірибе болып табылады. Сондықтан біз Құдай туралы келесі мәлімдемелерді қарастырамыз. Олар Оның Киелі кітаптағы Өзі туралы аянына негізделген, сондықтан біз олардың шынайы екеніне сенімді бола аламыз.

Біз Құдайдың қасиеттерінің толық тізімін емес, ішіндегі ең маңыздыларын қарастырамыз.

► Құдайдың қандай қасиеттерін атап шыға аласыздар?

Құдай – Тұлға

Бұл Оның ақыл-ойы, сезімдері мен еркі бар – нақты, тірі Тұлға екенін білдіреді. Ол – табиғат заңдарының, электр немесе ауырлық күші сияқты жай ғана күштің нәтижесі емес. Ол жаратады, әрекет етеді, біледі, қалайды, жоспарлайды және сөйлейді.

► Егер Құдай – Тұлға болмаса, біз үшін не өзгерер еді?

Оның Тұлға екендігі, бізге Онымен қарым-қатынаста болуымызға мүмкіндік береді. Егер Ол Тұлға болмаса, біз Оған дұға ете алмас едік. Егер Ол Тұлға болмаса, Оны қуанту немесе ренжіту мүмкін болмас еді.

Құдай – Рух

«Құдайдың Өзі – Рух. Сондықтан Оған сиынатындар Оның Рухына кенеліп, шындықпен сиынуға тиіс»[1].

Оның Рух екендігі – бізге Онымен рухани қарым-қатынаста болуымызға және Оған сиынуымызға негіз. Дұға және сиыну материалдық объектілерге, ерекше физикалық тұрысқа, жасалған бағдарламаға немесе ғимаратқа тәуелді болмайды. Бұл нәрселер біздің назарымызды ғибадатқа бағыттауға көмектесуі мүмкін, бірақ сиыну оларға тәуелді емес.

Оның бізге көзге көрінетін тәңір бейнелерін жасауға тыйым салуының себептерінің бірі, Құдайдың – Рух екендігін көрсетеді[2]. Бізге көрінетін бейнені қабылдамаса[3], Рух ретінде Құдай көзге көрінбейді[4]. Біздің Құдайды қабылдауымыз шектеулі болғандықтан, Ол көзге көрінетін бейнеде болса да, Құдайды ешкім ешқашан толықтай көрмеген деп айту дұрыс болады[5].

Құдай – Мәңгі Бар Болушы

Құдай болмаған уақыт болған емес, және Ол болмайтын уақыт болмайды, Құдай – Алғашқы да, Соңғы да. Оның аты – МЕН МӘҢГІ БАР БОЛУШЫМЫН[6]. Жохан Оны – Құдіретті Ие, әрдайым бар, мәңгі болып келген және болашақта келетін деп сипаттайды[7]. Ұрпақтан ұрпаққа, Ол – Құдай[8]. Кейбір діндерде олардың Құдайлары қашан дүниеге келгені туралы аңыздар бар, бірақ шынайы Құдай – Мәңгілік.

Құдай – Үшбірлікте біртұтас

Үшбірлік ілімі бір Құдай бар дейтін, бірақ Құдай ретінде үш тұлғаға сілтеме жасайтын Киелі кітаптағы мәлімдемеден туындады. Жалғыз ғана Құдай бар, бірақ Оның болмысында үш тұлға бар. Әке, Ұлы және Киелі Рух – бірге Құдайдың барлық қасиеттеріне ие болғандықтан, Олардың әрқайсысын Құдай деп атауға және Олардың әрқайсысына Құдай ретінде сиынуға болады.

Құдай – Құдіреті шексіз Құдай

Ол қалағанын жасай алады. «Ал сиынған Құдайымыз заңғар көкте, Ол барлық қалауын асырады іске»[9]. Оның жалғыз шектеуі – Ол ешқашан Өзінің қасиетті болмысына қайшы келмейді және әрқашан уәделерін орындайды. Құдай үшін қиын немесе мүмкін емес ештеңе жоқ. «Жарартқан Ие, бүкіл әлемнің Билеушісі Патшалық құруда»[10].

► Құдайдың құдіреті шексіз екендігін білу, бізге не береді?

Бұл бізді жігерлендіреді, өйткені біз Оның қиын сәттерде «Өзінің құдіреті арқылы біз сұрағаннан немесе ойлағаннан әлдеқайда көп нәрселерді істей алатынын...»[11] білеміз. Бәрі бақылаудан шығып кеткендей көрінсе де, біз Құдайдың ұлы жоспары орындалатынын білеміз. Біз Құдай кез-келген жағдайға араласа алады деп сеніммен дұға ете аламыз.

Құдай – Барлық жерде бар

[12]Құдай барлық жерде бар және Ол болып жатқанның бәрін көреді. «Жаратқан Ие мынаны айтады: «Аспан Менің тағым, ал жер табан тіренішім сияқты»[13]. Ол – бүкіл әлемнің Құдайы және Оның күші бір аймақпен шектелмейді. «Әлде адам құпия жерге тығылып, Менің көзімнен тасалана алады деп ойлайсыңдар ма? Аспан мен жердің барлық жерінде Мен бармын, солай емес пе? – деп ескертеді Иеміз»[14]. Бұл Құдай біздің жағдайымыз бен барлық мәселелерімізді білетінін білдіреді. Сондай-ақ, бұл Құдайдан ешкім жасырынып немесе Оған көрсетпей күнә жасай алмайтындығын білдіреді. Оның көз алдында барлығы ашық та, айқын көрініп тұр[15].

Құдай – Өзгермейді

Құдай – Құдайға айналған сәт болған жоқ және Ол ешқашан Құдай болуын тоқтатпайды[16]. Құдайды даму процесінде деп санайтын діндер бар, бірақ Киелі кітапта Құдай Өзінің болмысында, қасиеттері мен мақсаттарында өзгермейтінін айтады. Ол әрқашан шындықты жақсы көреді және өтірікті жек көреді[17]. Мұсаға МЕН (МӘҢГІ) БАР БОЛУШЫМЫН деп келген Құдай, бүгін де Өзінің болмысы, даналығы, құдіреті, қасиеттілігі, әділдігі, мейірімділігі мен ақиқатында шексіз, мәңгі және өзгермейтін БАР БОЛУШЫ. Өзің өзгермей қалатын боласың, Еш таусылмайды Сенің жасар жылдарың[18].

Құдай – Бәрін біледі

«Шексіз мол Оның ақыл-парасаты»[19]. Құдай үшін таным процесі жоқ, өйткені ол бәрін біледі. Құдай ешқашан ешкімнен ештеңе үйренбеген және Оған кеңес бере алатын ешкім жоқ [20]. Құдай болашақты біледі, сондықтан Ол ешқашан таңданбайды немесе болатын жағдайға дайын болмай қалуы мүмкін емес[21].

► Құдайдың Бәрін білетінінің түсіну, біздің өмірімізді қалай өзгерте алады?

Құдайдың даналығы – Құдайды білумен байланысты, оны біз жаратылыстан және әсіресе құтқару жоспарынан көреміз[22]. Ол бәрін білетіндіктен және түсінетіндіктен, әрқашан не істеу керектігін біледі. Құдайдың еркі біз үшін әрқашан игі, өйткені Құдай әр жағдайды толық түсінеді және әр әрекеттің нәтижесі қандай болатынын біледі.

Құдай – Киелі

Құдай Өзін ең алдымен Киелі деп атады. Ишая пайғамбар да Құдайды әрқашан «Исраильдің Киелі Құдайы» деп атады. Періштелер үнемі «Әлемнің Иесі киелі, қасиетті, қастерлі!»[23] десіп тұрды. Құдайдың киелілігі сиынуда қолданылды: «Уа, Ием, ұлы да айбарлы есіміңді халықтар мадақтасын: ол киелі!»[24]. Ол – барлық моральдық кемелдіктің абсолютті стандарты. Оның іс-әрекеттері тек жақсылыққа толы және ешқандай жамандығы жоқ, және басқаша болуы мүмкін емес. Құдайдың киелілігі –адамның бірінші рақымға бөленбесе, Құдайға қызмет ете алмайтындығын және ғибадат ете алмайтындығын көрсетеді[25]. Құдай біздің Ол сияқты қасиетті болғанымызды қалайды. «Қайта, өздеріңді шақырған Құдайдың қасиетті болғаны сияқты, сендер де бүкіл іс-әрекеттеріңде Оған бағышталған қасиетті болыңдар!»[26].

Құдай – Әділ

Құдайдың іс-әрекеттері әрқашан дұрыс. Оның іс-әрекеттері қасиетті болмысынан[27] бастау алады. Оның болмысы – әділдіктің стандарты. Ол әрқашан сөзіне берік және ешқашан өтірік айтпайды[28].

► Неліктен Құдайдың әділ екенін түсіну, біз үшін маңызды?

Құдайдың әділдігі – Оның заңының негізі, Құдайға және басқа адамдарға қатысты біздің міндеттеріміздің мінсіз стандарты. Ол Өз заңын әділ басқарады, оған мойынсұнғандарды жоғарылатады және оны бұзғандарды жазалайды. Бұл қысым көріп, азап шегіп жүргендерді жұбатады, бірақ сонымен қатар әрбір адам дұрыс емес іс-әрекеттері үшін жауап беретінін ескертеді.

«Әділ – Жаратқанның бұйрықтары»[29]. «Құдай әркімге істеген ісіне қарап қарымтасын қайтаратын болады»[30]. «Бәріміз де Құдайдың қиямет сотының алдында тұрып, әшкереленетін боламыз»[31].

Құдай – Сүйіспеншілік

Бұл қасиет өте маңызды. Егер Құдай құдіретті және бәрін білетін, алайда бізді жақсы көрмейтін болса, қандай қорқынышты болатынын елестетіп көріңізші! Ол Өзі киелі, әрі әділ болып, бізді сүймесе не болар еді? Бірақ Құдай құдіретті күшті және толықтай әділ болса да, бізді сүйеді[32]. Құдай Өзінің жаратылысына оң батасын береді[33]. Ол адамзатты өмірдің игіліктерімен ерекше баталайды және осы әлемді біздің қуанышқа бөленіп өмір сүруіміз үшін жаратты[34]. Оны жақсы көріп, Оған қызмет ететін адамдарға әрбір нәрсені жарылқауға айналдырады[35]. Оның рақымы, мейірімділігі, шыдамдылығы және тыныштығы бізді Оның сүйіспеншілігінің арқасында баталайды[36].

[37]Өйткені Құдай адамзатты сондай қатты сүйгендіктен, Өзінің жалғыз рухани Ұлын құрбандыққа берді. Енді Оған сенуші әркім жаны тозаққа түспей, мәңгілік өмірге ие болады[38]. Біздің күнәларымыз бен мойынсұнбай кеткенімізге қарамастан, Ол бізге күнәларымыздың құнын өтейтін құрбандық ретінде берген, Иса Мәсіх арқылы Оған қайта келуімізді мейіріммен күтеді[39]. Айқышта Құдай бізге сүйіспеншілік пен аяушылыққа толы жүрегін көрсетеді. «Бұл сүйіспеншіліктің мәнісі мынада: Құдайды сүйген біз емес, қайта, Ол бізді сүйгендіктен, құрбандығы арқылы күнәміздің құнын өтеу үшін Өзінің рухани Ұлын жіберді»[40]. Құдай адамдарды ұлтына, табиғи қабілеттеріне, жердегі мәртебесіне қарамастан барлығын бірдей жақсы көреді. Ол бәріне кешірім ұсынады[41]. Сондықтан Құдай біздің барлық адамдарды жақсы көріп, бізді ренжітетіндерді кешіруге дайын болғанымызды қалайды. Сүйіспеншілік пен кешірімді болу – бұл Құдайдың балаларының белгілері[42].

Құдай бізді Өзіне ұқсас етіп жаратты. Біз ажалды, ал Ол мәңгілік өлмейтін болса да, біз жер бетіндегі кез-келген жаратылыстан гөрі Оған көбірек ұқсаймыз. Ол бізді – Оны танып, Оған сиынып, Оны сүйе алатындай етіп жаратты. Ол бізді – Өзі үшін жаратты және Августин айтқандай, біз Одан басқа ештеңеден тыныштық таба алмаймыз. Құдаймен салыстырғанда, жердегі барлық нәрсе маңызсыз, тек Құдай ғана біздің толық бағышталуымызға лайық. Құдайдан басқа ештеңеден толық қанағат алу мүмкін емес. Оның рақымымен біздің құнымыз өтелді. Және біз Оған сиыну үшін, Көктегі Әкеміз ретінде сенім арту үшін және өміріміздің әр саласында Оның еркін орындау үшін жаратылғанбыз.

Студенттер келесі ақпаратты топқа түсіндіре алады.

Құдайдың абсолютті күші мен абсолютті билігі бар. Әлемнің билеушісі ретінде Ол барлық қалауын іске асыра алады[1].

Құдай бәрін Өз еркіне сай жасайды, Ол ешкімге бағынбайды[2]. Ол жүзеге асыруға ниет еткен барлық нәрсе сөзсіз орындалады, Оны ешкім тоқтата алмайды және ешқандай жағдай Ол белгілеген істің орындалмай қалуына кедергі бола алмайды[3]. Ол қалаған уақытында жердегі билеушілердің әрекеттерін бақылайды[4].

Бірақ Құдай адамдарға таңдау жасай алатын мүмкіндік берді. Олар жақсы нәрселердің ішінен таңдау жасай алады, сонымен қатар жақсылықты немесе жамандықты да таңдай алады. Олар Құдайға мойынсұнуды, не мойынсұнбауды таңдай алады. Ол жаратқан алғашқы адамдар күнәні таңдады. Сол сәттен бастап әр адам таңдау жасайды, кейбір адамдар жақсы таңдау жасаса да, адамдардың бәрі бірдей Құдай алдында күнәһар.

Егер Құдай – бәрінің Иесі болса, онда миллиардтаған жаратылыстар өздері шешім қабылдайтын әлемде, Ол Өз еркін қалай жасайды?

Өздері таңдау жасайтын жаратылысының болуы – бұл Оның еркі, қалауы. Бұл Құдайдың олар үшін таңдау жасамайтынын білдіреді. Бұл сонымен қатар әр таңдаудың нақты салдары болатынын білдіреді, әйтпесе бұл шынайы таңдау болмас еді. Егер Құдай заңсыз нәтиже болмас үшін адамның іс-әрекеттерін қандай да бір жолмен басқарса, онда Ол адамнан жамандықты таңдау мүмкіндігін алып алар еді.

Құдайдың әділдігі – бұл шынайы әділдік, өйткені Ол адамдарды ерікті әрекеттері үшін соттайды[5]. Егер Құдай іс-әрекеттерді басқаратын болса, жаза мен сыйдың мағынасы болмас еді.

Құдай адамдардың дұрыс нәрсені таңдағандарын қалайды, бірақ бәрінен бұрын олардың шынайы таңдау жасағандарын қалайды. Сондықтан әлем қандай болса, қазір сондай. Әлем – бұл Құдайдан келетін жақсылықтың, адамдардың жақсы және жаман іс-әрекеттерінің нәтижесі мен Құдайдың тіпті жаман істерден табатын жақсылықтың күрделі үйлесімі.

Біз Құдай үшін ең маңыздысы – құтқару жоспары екенін көреміз. Ол құтқаруды барлығына ұсынады және бәрінің құтқарылғандарын қалайды. Ол әр адамның Ізгі хабарға жауап беруіне күш береді, бірақ жауап беруге мәжбүрлемейді. Сондықтан Жазбаның барлық жерінен біз Құдайдың шақыруын көреміз[6]. Құдай адамдарға таңдау жасауды ұсынады және оның салдарларын сипаттайды.

Біз Ізгі хабарды толық сеніммен әрбір адам құтқарыла алады деп уағыздаймыз. Біздің міндетіміз – адамдарды Құдайға мойынсұнуға сендіру үшін Киелі Рухпен ынтымақтастықта болу[7].

Студенттер сенім ұстанымын кем дегенде екі рет бірге оқулары керек.

Әлемді жаратқан және барлығының Жаратушы Иесі болып табылатын, жалғыз ғана Құдай бар. Ол Мәңгілік және Өзгермейтін Рух. Ол Құдіретті, Бәрін білетін және Барлық жерде бар. Ол Өзінің болмысы мен әділдігінде және барлық істерінде Қасиетті де, Киелі. Ол Өзінің жаратылысына оң батасын береді, әр адамды жақсы көреді және құтқарылуды және Онымен қарым-қатынасты ұсынады.

(1) Оқу және жазу tапсырма: Әрбір студентке төменде көрсетілген үзінділердің бірі тағайындалады. Келесі сабақтың алдында үзіндіні оқып, осы сабақтың тақырыбы туралы не айтылғаны туралы абзац жазу керек.

• Ишая, 46;

• Нақыл сөздер, 9:10;

• Забур жырлары 138:1-4;

• Аян 4:9-11;

• Жохан 1:3;

(2) Тест: Келесі сабақты 2-сабақ бойынша тесттен бастайсыз. Дайындық кезінде тест сұрақтарын мұқият зерттеңіз.

(3) Оқыту тапсырмасы: Студент осы курсты өту кезінде кем дегенде жеті рет, курсқа қатыспайтын адамдарға осы сабақты немесе сабақтың бір бөлігін үйретуі керек. Бұл сабақ қауым тобында, үй тобының кездесуінде немесе басқа ортада өтілуі мүмкін. Сіз бұл мүмкіндіктерді жасауға және сынып жетекшіңізге есеп беруге жауаптысыз.

(4) Келесі сабаққа дайындалу үшін әрқашан келесі сабақты оқуды ұмытпаңыз.

(1) Адамның ең маңызды сипаты қандай?

(2) Қандай ең үлкен қателік болуы мүмкін?

(3) Құдай туралы Жазбадағы бірінші сабақ қандай?

(4) Әр ұстанымға сәйкес келетін Құдайдың қасиеттерін атаңыз:

А. Біз Құдайдың сырт-келбетін сипаттай алмаймыз.

Б. Құдай әрқашан бар болды.

В. Құдай қандай да бір жай күш емес.

Г. Құдайдың болмысы әрқашан бірқалыпты.

Д. Құдай барлық қалағанын істей алады.

Е. Құдай бәрін көреді.

Ё. Құдай бізге рақым ету үшін Ұлын жіберді.

Ж. Құдайдың болмысында үш Тұлға бар.

З. Құдайда абсолютті моральдық кемелдік бар.

И. Құдайдың іс-әрекеттері әрқашан әділ.