Lesson 11: Мәсіхшілілік киелілік

(1) Сабақтың соңында студент түсінуі және түсіндіре білуі қажет:

• Құдайдың киелілігі – мәсіхшінің киелілігінің негізі ретінде.

• Киеліліктің ғибадат пен Құдаймен қарым-қатынас үшін маңызы.

• Мұра еткен бүлінгендіктің сенушінің өміріне әсері.

• Сенушіні бағышталуға әкелетін үдеріс.

• Киелі кітаптағы бағышталуға мысалдар.

• Толық бағышталудың анықтамасы.

• Киелі Рухпен щомылдырудың Киелі кітаптық түсінігі.

• Мәсіхшінің киелілігі туралы сенім ұстанымы.

(2) Осы сабақтың тәжірибелік мақсаттарының бірі – студенттердің осы әлемде киелі ете алатын, Құдайдың рақымына деген сенімін нығайту.

► Забур жырлары, 118:33-40 бірге оқыңыздар. Бұл үзінді Құдайдың сенушіні қалай өзгертетіні туралы не айтады?

Құдайдың алғашқы мақсаты – Өзінің қандай Құдай екенін көрсету болды. Негізінен, Құдай Өзін Киелі деп сипаттады. Киелілікке арналған еврей сөзі (kadosh) Киелі кітапта, Көне Өсиетте 600-ден астам рет жазылған. Мысалы, Ишая Құдай туралы «Исраилдің Киелі Құдайы» деп жиі айтатын.

Құдайдың киелілігі – ғибадат тақырыбы болды:

«Уа, Ием, ұлы да айбарлы есіміңді халықтар мадақтасын: ол киелі!». «Мақтау айтыңдар Иеміз – Құдайға: Ол киелі! «Табан тіренішінің» алдында бас иіп ғибадат етіңдер Құдайға!»[1].

Құдайдың киелілігі – Оның адамға деген талаптарының негізі болып табылады. Ол киелі, сондықтан Оған табынушылар киелі болулары керек. Ол: «Мен киелімін, сондықтан сендер де киелі болыңдар!»[2] – деді.

Исраилдің Құдайы жалған басқа ұлттық құдайлардан ерекшеленді және өзгеше ғибадатты талап етті.

«Жаратқанның тауына кімнің шығуына болады, Оның киелі орнында кімнің тұруына болады? Бұл тек қолы мен жүрегі таза жанға болады, жат тәңірге табынбай, жалған айтпайтынға болады»[3].

Сұрақ мынада: «Құдай кімнің ғибадатын қабылдайды?» Құдайдың әрбір табынушыны қабылдай бермейтіні анық.

Ол күтетін киелілік – тек салтанатты немесе өтірік киелілік емес, нағыз шын киелілік. Құдайға сиынушылар үшін киелілік стандарты Жаңа Келісімде үнемі қайталанады: «Қайта, өздеріңді шақырған Құдайдың қасиетті болғаны сияқты, сендер де бүкіл іс-әрекеттеріңде Оған бағышталған қасиетті болыңдар! Тауратта Оның былай дегені бар ғой: «Мен киелімін, сондықтан сендер де Өзіме бағышталып киелі болыңдар!»»[4]. «Іс-әрекет» сөзі мінез-құлыққа, жүріс-тұрысқа және өмір салтына қатысты. Құдай Өзіне табынушылардың тек салтанатты түрде киелі болуларын немесе олар шынында киелі болмаса, жай киелі деп аталуларын сұрамайды. Ол Өзіне табынушылардың киелі өмір сүрулерін күтеді.

Біз рақым арқылы құтқарылдық. Мәсіхтің құрбандығының арқасында Құдай бізді күнәһар кезімізде қабылдайды. Ол бізді күнәһарлар ретінде қабылдайды, бірақ біз күнәһарлар болып қала бермейміз. Күнә Құдайды қорлайды, ал біз Оған ұнамды өмір сүргіміз келеді.

► Киелілік ғибадатпен қалай байланысты?

Киелілік ғибадатпен байланысты, өйткені біз Құдайды жақсы көреміз және Оған ұнамды өмір сүргіміз келеді.

Егер біз ғибадаттың не екенін білсек, Құдайдың талабы бізді таңғалдырмайды. Біз Одан қорыққандығымыздан ғибадат етпейміз. Ол бізге батасын беретіндіктен, Оған ғибадат етпейміз.

Құдайға сиыну дегеніміз – Оның әдемі екенін, бәрінен ұлы екенін жариялау. Оған ғибадат ету дегеніміз – Ол қандай боса, Оны солай қабылдап, Оған тамсану. Ғибадат ету дегеніміз – Оның болмысының сипаттамаларын бағалау.

Құдайдың болмысы өте киелі, сондықтан егер біз Құдайдың болмысына шынымен таңданатын болсақ, онда біз күнә мен арамдықты, тіпті оны өзімізде көрсек те, жек көретін боламыз. Киелілік ғибадатпен байланысты, өйткені біз Құдайды жақсы көреміз және Сол сияқты болғымыз келеді.

Біз Құдаймен алғаш кездескенде, күнә Онымен қарым-қатынас жасауға кедергі болады. Сондықтан Әкемен қарым-қатынасымыз тәубеге келмей, кешірілмегенімізше басталуы мүмкін емес.

Құдаймен татуласқанда, біз өзгеріп, рухани жаңа жаратылысқа айналамыз. Біз күнәнің құлдығынан арыламыз және Құдайға ұнамды болғымыз келеді. Мәсіхшілік киелілік құтқарылған сәттен басталады.

Киелі кітап құтқарылу – бірден киелі өмірге әкеледі деп үйретеді. «Бізге құтқарылуды ұсынатын Құдайдың рақымы» бізді «қазіргі заманда байыпты, әділ және Құдайға ұнамды өмір сүруге бағыттайды»[5]. Құтқарудың мақсаты – бізді күнәдан босатып, Құдаймен қарым-қатынаста өмір сүру үшін қасиетті ету[6].

Біз Құдаймен қарым-қатынаста өмір сүріп, Оның ақиқатын тереңірек біліп, киелілікте өсуді жалғастырамыз. «Нұрда» тұру» дегеніміз – Құдайдың ақиқаты туралы көбірек білгендіктен, біздің Оған мойынсұнуымызды әрі қарай жалғастыруды білдіреді[7]. Біз Оған ненің ұнайтынын, ненің ұнамайтынын көбірек түсінген кезде, Оның ақиқаты мен Киелі Рухтың күші бізді іштей өзгертеді. Бұл рухани өсудің көрінісі.

Құдайды жақсы көретін адам толығымен киелі болғысы келеді. Ол өзінің іс-әрекеттерін өзгерткісі келеді. Ол өзінің мотивтерін толықтай таза еткісі келеді. Дәуіт күнәні толық жеңіп өмір сүруі үшін дұға етті, содан кейін оның сөздері мен тіпті жүрегіндегі ой-ниеттері Құдайға ұнамды болуы үшін дұға етті[8].

Бірақ сенімге келгеннен кейін сенушіге киелілікте өсу үдерісінен басқа тағы бір нәрсе қажет. Сенушілер жүректерінде арамдық қалғанын түсінеді. Және бұл біртіндеп өсу арқылы алынатын нәрсе емес. Олар құтқарылып, Құдайға мойынсұнып өмір сүрсе де, кейде күнәға қайта оралып келе жатқандарын сезінеді.

Мұра еткен бүлінгендік – бұл адамды туғаннан бастап күнәға итермелейтін, моральдық болмысының бұзылуы. Дін мамандары кейде оны «алғашқы күнә» деп атайды, өйткені бұл Адам атаның күнәсінің салдарынан біздің туылғаннан болмысымыздың күнәлі болуы.

Әрбір адам күнәға итермелейтін, өзімшіл ерікпен дүниеге келеді[9]. Құдай бізге тілек пен күш бергенге дейін біздің ерік-жігеріміз дұрыс әрекеттерді таңдай алмайды[10]. Мұра еткен бүлінгендік бізді күнәға итермелейтін мақтаныш, қызғаныш, жеккөрушілік және кешірімсіздік сияқты ішкі күнәларды ынталандырады.

► Құтқарылғаннан кейін адамның мұра еткен бүлінгендігі сақталады ма?

Құтқарылған адам енді мұра еткен бүлінгендіктің бақылауында болмайды. Егер біз әлі де оның бақылауында болсақ, онда біз күнәда өмір сүріп, құтқарылмас едік. Киелі кітапта «күнәһар болмыстың ой-ниетімен» басқарылатын адамның үкімделгенін айтады[11]. Құтқарылған адам мұра еткен бүлінгендіктің бақылауында болмайды және Киелі Рухтың күшімен күнәні жеңіп өмір сүре алады[12].

Бірақ мұра еткен бүлінгендік құтқарылған адамға одан тазармағанша әсер етеді. Пауыл Қорынттықтағы сенушілерге құтқарылғандықтарына қарамастан, олардың әлі де «ескі күнәһар» болмыстарына сүйенетіндіктерінен, олардың көзқарасы мен жүріс-тұрыстарының әлемдегі адамдар сияқты екенін айтты[13]. Ол тіпті жаңадан сенімге келген мәсіхші үшін бұл күйде болу қалыпты жағдай екенін, «күнәһар болмысқа сүйену» Мәсіхтің сеніміндегі «сәби» болу дегенді білдіретінін айтты.

Бұл жағдайда сенуші Құдайды жақсы көреді, бірақ оны шын жүректен, бүкіл жан дүниесімен, барлық ақыл-ойымен сүйе алмайды. Ол Пауыл сияқты, оның бір ғана тілегі – Құдайдың шақырауын орындау деп айта алмайды[14]. Ол жүрегіндегі кейбір ой-ниеттерінің Құдайға ұнамайтынын біледі.

Құдай бізді бұл күйде қалдырмайды. Ежелгі уақытта Ол Исраил халқына рақымын түсіріп, Оны шын жүректен сүйе алатындай ететінін айтып, уәде берді[15].

[16]Дәуіт кешірімнен басқа, рақымның ерекше әрекеті үшін дұға етті. Ол күнә жасады және бұл оның жүрегіндегі мәселеге байланысты болғанын түсінді. Ол Құдайға «Құрсақта жатқанда-ақ күнәһар едім. Сен жүректің таза болуын қалайсың» деп дұға етті. Ол бойында күнәнің бар екенін білді, бірақ Құдай одан толық киелілік күтеді деп сенді. Содан кейін ол толық тазару үшін дұға етеді[17].

Жаңа Келісімдегі сенімге келген сенушілер кейін тағы бір ерекше оқиғаға шақырылды. Салониқалық сенушілер – сенушілердің керемет үлгісі болды. Олар Ізгі хабарды қабылдады, жалған тәңірлерден бас тартты, қудалауға ұшырады, Киелі Рухта қуанышқа бөленді және Мәсіхтің келуін күтті[18]. Бірақ олардың сенімінде әлі де бір нәрсе жетіспеді. Бұл ұзақ үдерістен кейін немесе өлгеннен кейін берілетін нәрсе емес еді, өйткені Пауыл оны оларға барған кезде ала алатындықтарын айтты[19]. Ол олардың толығымен (рух пен жан-тәндері) киелі болулары үшін және Мәсіх қайтып келгенде мінсіз болулары үшін дұға етті[20].

Исаның шәкірттері Елуінші күн мейрамында ерекше рақымға бөленді. Біз олардың бұған дейін құтқарылғандықтарын білеміз, өйткені Иса олардың осы дүниелік емес екенін, олардың Онікі және Әкенікі екенін және олардың есімдері көктегі кітапқа жазылғанын айтты[21]. Олардың бойында Киелі Рух әлдеқашан болды[22], бірақ Елуінші күн мейрамында Киелі Рух олардың бойына толықтай кенеліп, оларға ерекше бір нәрсе жасады. Кейінірек Петір ең басты жасалған нәрсе, олардың жүректерінің тазаруы болғанын айтты[23]. Құтқарылғандықтарына қарамастан, оларға жүректерін тазарту өте қажет болды[24].

Құтқарылған адаммен болатын бұл ерекше оқиғаны «толық бағышталу» деп атауға болады. Толық бағышталу дегенімімз – мұра еткен бүлінгендіктен тазару. Бұл сенімге келгеннен кейін сенушінің өмірінде, белгілі бір уақытта Киелі Рухтың көмегімен қол жеткізіледі.

Сенуші Құдайдың рақымының бұл күшін сенім арқылы алады. Петір олардың жүректері «сенім арқылы тазартылғанын» айтты. Елші Пауыл салониқалық сенушілердің толық бағышталуы үшін дұға еткеннен кейін: «Сендерді шақырған Құдай сенімді, Ол бұларды жүзеге асырады да»[25] – деді.

Қорытындылай келе, біз:

1. мұра еткен бүлінгендік сенушіде сенімге келгеннен кейін де қалады;

2. Құдай бізді толықтай киелі болуға шақырады;

3. Құдай бізге мұра еткен бүлінгендіктен толық тазаруды қамтамасыз етеді;

4. сенушілер сенім арқылы толық бағыштала алады деп айта аламыз.

Әрбір сенуші Құдайға жүрегін тазарту қажеттілігін көрсету үшін мүмкіндік беру керек, және Құдай оны толықтай киелі етуі үшін сеніммен дұға ету керек.

Студент келесі ақпаратты түсіндіре алады.

Жақия пайғамбар Исаның Киелі Рухпен шомылдыратынын алдын ала айтты (Матай, 3:11, Марқа, 1:8, Лұқа, 3:16, Жохан, 1:33). Иса осы айтылғанды орындап, оны Елуінші күн мейрамымен байланыстырды (Елшіл. істері, 1:5), дегенмен Елшіл. істері 2-тарауда «Киелі Рухқа кенелді» деген сөз қолданылады.

Киелі Рух кейде «құйылатын» (Ишая, 32:15; Жоел, 2:28-29), «құйылған күш» (Елшіл. істері, 2:33) және «үстіне қонатын» (Елшіл. істері, 11:15) деп сипатталады. Бұл терминдер Елуінші күн мейрамын сипаттайды, бірақ олар әрдайым толық бағышталу дегенді білдірмейді; олар қауымның өмірі мен қызметіндегі Киелі Рухтың басқа әрекеттерін сипаттауы мүмкін[1]. Алайда, Киелі Рухпен шомылдыру термині толық бағышталуды сезінудің ерекше аспектісін білдіреді.

Шомылдыру рәсімі – рухани өмірдің жаңа түріне енудің белгісі. Прозелиттер иудаизмге сенгенде шомылдыру рәсімінен өткен. Мәсіхшілер жаңадан сенімге келгендерді шомылдыру рәсімінен өткізеді, ал олар өз кезегінде қауымның мүшесі болады.

Кейбір адамдар «шомылдыру» деп аталатын кез-келген оқиға, басталудың белгісі болғандықтан, жаңадан сенімге келу кезінде болу керек деп санайды. Сенімге келу кезінде «шомылдыру» деп те атауға болатын нәрсе болады (Қорынтт. 1-хат, 12:13). Бірақ, Иса шәкірттеріне олар сенуші болса да, Рухпен шомылдыруды күтуді бұйырды.

Шомылдырудың бірнеше түрлері болуы мүмкін бе? Ефест. хат, 4:5-те шомылдыру рәсімі бірдей дейді және контекстен біз бір ғана қауым бар екенін көреміз. Әрбір шынайы сенуші шомылдыру рәсімінен өтіп, бір қауымның құрамына кіреді, ол барлық басқа сенушілермен рухани бірлікте байланысты болады. Сондықтан Ефест. хат, 4:5-те бір Мәсіхшілік бар екені айтылады, бірақ шомылдырудың басқа түрлері болуы мүмкін емес деп айтылмайды.

Жақия пайғамбар шомылдырудың екі түрі туралы айтады (Матай, 3:11). Біріншісі екіншісінің белгісі ретінде ғана болды деп айта алмаймыз, өйткені адамдар біріншісіне дейін тәубеге келулері керек еді. Шынайы сенімге келіп, шомылдыру рәсімінен өткеннен кейін, Киелі Рухтың тағы бір ерекше әрекетінің бар екені анық.

Рухпен шомылдырылу – бұл толықтай бағышталып, мұра етілген бүлінгендіктен тазарған кезде, сенушінің өміріндегі екінші әрекеттің шарықтау шегі. Бұл сенушінің өміріндегі Киелі Рухтың жұмысының бастамасы емес, толыққанды өмірдің бастауы. Содан кейін қызметке күшпен майлану болады, бірақ рухани дарындардың болуы Рухпен шомылудың қажетті дәлелі емес.

Бөтен тілдерде сөйлеу дарыны Киелі Рухпен шомылдырылғандықтың дәлелі емес.

1. Киелі кітапта бөтен тілдерде сөйлеу дарыны бір нәрсенің дәлелі екендігі туралы ештеңе айтылмаған. Бөтен тілдерде сөйлеу адамдар Рухқа кенелген кезде бірнеше рет болған. Бірақ бұл тұрақты түрде оның болуы керек екенін дәлелдеу үшін жеткіліксіз.

2. Жазбаға сәйкес, бұл әр сенушіге қажетті дарын емес, бірақ әрбір сенуші Киелі Рухқа кенелуі керек. Құдай дарындарды қалай үлестіретінін Өзі шешеді және әртүрлі адамдарға әртүрлі дарындар береді (Қорынтт. 1-хат, 12:4-11). «Жоқ» деп жауап беру керек риторикалық сұрақтар сериясы әр сенушіден белгілі бір рухани дарынды күтуге болмайтынын көрсетеді (Қорынт. 1-хат, 12:29-30).

3. Жазбаға сәйкес, адамның Киелі Рухпен шомылдырылуына дейін рухани дарындары болады. Әрбір сенушінің бойында Киелі Рух бар (Римд. хат, 8:9), сондықтан рухани дарындары да бар. Қорынттықтарға әлі де жүректерін тазарту қажет болды, бірақ олар рухани дарындарға ие болды (Қорынтт. 1-хат, 1:7, 3:3).

4. Жазбаға сәйкес, бөтен тілдерде сөйлеу дарыны сенушілер үшін рухани жетістіктердің белгісі емес, бірақ Ізгі хабарды таратуға көмек ретінде беріледі (Қорынтт. 1-хат, 14:22). Бір нәрсені дәлелдеу үшін дарындардың болуын пайдалану шатасуға әкеледі.

5. Бөтен тілдерде сөйлеу дарыны Рухпен кенелуден қанағаттандырылатын қажеттілікпен байланысты емес. Киелі Рухпен шомылдырылудың мақсаты – жүректі ішкі күнәдан тазарту және қызмет етуге күш беру. Бөтен тілдерде сөйлеу дарынын қажет етпейтін мұндай мақсат, бұл дарынмен қандай байланыста болуы мүмкін? Мұның дәлелі мысалы, электр қуаты қосылған кезде шамның жанатынындай, табиғи нәтиже болуы керек.

Біз оны адам сенімге келгенде болатын рухани тәжірибелермен салыстыра аламыз. Бізге бөтен тілдерде сөйлеу сияқты табиғаттан тыс нәрсені күтудің қажеті жоқ. Өйткені, адам Жазбада уәде етілгендіктен, сенімі арқылы құтқарылады, Киелі Рух мұны растайды, және сенуші өзінің қажеттілігі қанағаттандырылғандығын біледі. Киелі Рухпен шомылдырылуда да дәл осылай болады.

Студенттер сенім ұстанымын кем дегенде екі рет оқулары керек.

Мәсіхшілік киелілік – күнәһар тәубеге келіп, Құдайдың рақымымен өзгерген кезде басталады. Құдайдың еркін танып-білуде өсіп, мойынсұнуды жалғастыра отырып, сенуші рухани өседі. Толық бағышталу – бұл Құдайдың сенімге келгеннен кейін, қандай да бір сәтте мұра еткен бүлінгендіктен тазартатын әрекеті.

(1) Оқу және жазу tапсырма: Әрбір студентке төменде көрсетілген үзінділердің бірі тағайындалады. Келесі сабақтың алдында үзіндіні оқып, осы сабақтың тақырыбы туралы не айтылғаны туралы абзац жазу керек.

• Елшіл. істері, 2:1-18;

• Салониқал. 1-хат, 5:14-24;

• Ишая, 6:1-8;

• Титке хат, 2:11-14;

• Қорынтт. 1-хат, 10:1-13.

(2) Тест: Келесі сабақты 11-сабақ бойынша тесттен бастайсыз. Дайындық кезінде тест сұрақтарын мұқият зерттеңіз.

(3) Оқыту тапсырмасы: Студент осы курсты өту кезінде кем дегенде жеті рет, курсқа қатыспайтын адамдарға осы сабақты немесе сабақтың бір бөлігін үйретуі керек. Бұл сабақ қауым тобында, үй тобының кездесуінде немесе басқа ортада өтілуі мүмкін. Сіз бұл мүмкіндіктерді жасауға және сынып жетекшіңізге есеп беруге жауаптысыз.

(4) Келесі сабаққа дайындалу үшін әрқашан келесі сабақты оқуды ұмытпаңыз.

(1) Ғибадаттың негізгі тақырыбы қандай?

(2) Неліктен киелілік ғибадатпен байланысты?

(3) Мәсіхшілік киелілік қашан басталады?

(4) Нұрда тұру деген нені білдіреді?

(5) Салониқалық сенушілерге Пауыл не үшін дұға етті?

(6) Елуінші күн мейрамында ең басты нәрсе не болды?

(7) Мұра еткен бүлінгендік деген не?

(8) Толық бағышталу деген не?