Lesson 4: Хүн төрөлхтөн

(1) Суралцагч нь дараах санаануудыг тайлбарлаж чаддаг болсон байна. Үүнд:

• Хүмүүний доторх Бурханы дүр төрх нь бие махбодтой төстэй биш гэдгийг бид хэрхэн мэдэх вэ?

• Хүмүүний доторх Бурханы дүр төрхийн найман шинж.

• Хүмүүс Бурхантай харилцахын тулд онцгой бүтээгдсэн.

• Хүмүүст байдаг чөлөөт сонголтын (хүсэл) мэдрэмж.

• Хүмүүс энэ дэлхийн амьдрал дахь практик үнэ цэнээсээ хязгааргүй үнэ цэнтэй.

• Хүн төрөлхтний талаарх христэч итгэл үнэмшил

(2) Суралцагч нь хүн Бурхантай харилцахгүйгээр бүрэн гүйцэд бодгаль байх боломжгүй гэдгийг ойлгох болно.

► Дуулал 8-ыг хамтдаа унших. Энэ багц эшлэлд хүн төрөлхтний талаар юу гэж хэлсэн бэ?

► Дэлхий дээрх хүн бүрийн ижил төстэй тал нь юу вэ?

Биднийг тодорхойлох зүйл юу байж болох талаар бодож үзээрэй. Хүн байна гэдэг нь чухамдаа юу гэсэн утгатай вэ?

► Эхлэл 1:26-27-г хамтдаа унших.

Бидний мөн чанарт Бурхантай адил зүйл байдаг. Бид Бурхан биш хэдий ч, биднийг амьтны ертөнцөөс тусгаарлаж, өвөрмөц болгодог нэг зүйл бий. Дуулал 8:5-д биднийг тэнгэрлэг нэгнээс арай доогуур бүтээж, алдар хүндийн титэм өмсгөсөн хэмээн бичжээ.

Бурхан хүмүүнд газар дэлхий болон түүн дээр амьдрах амьтдыг удирдах онцгой үүрэг хариуцуулжээ (Дуулал 8:6). Хүмүүс бид хойч үедээ газар дэлхийг сайн сайхан нөхцөлд үлдээхийн тулд нөөц баялгийг зөв ашиглаж, амьд төрөл зүйлс устаж алга болохоос сэргийлж, эх дэлхийгээ анхаарал болгоомжтой удирдан авч явах учиртай юм.

Хүн төрөлхтний талаарх энэхүү дээд үзэл баримтлал нь хувьслын онолтой харьцуулбал бид өөртөө хүндэтгэлтэй хандах тал дээр илүү дээр байх нь гарцаагүй! Хувьслын онол сургаалд хүний амьдралын зорилго, утга учир, хүн байхын ач холбогдол зэргийн талаар онцгой зүйл байдаггүй.

Эртний зарим домогт хүн санамсаргүйгээр, ямар ч зорилгогүй бий болж, ямар нэгэн бүтээгчээр хайрлуулж байгаагүй мэтээр дүрслэгддэг. Гэвч Библид биднийг Бурханы дүр төрхөөр бүтээгдсэн онцгой бүтээл хэмээн заасан байдаг. Энэ нь юу гэсэн үг вэ?

Хүмүүний доторх Бурханы дүр төрх нь бие махбодтой төстэй гэсэн үг биш юм.

► Хүмүүний доторх Бурханы дүр төрх нь бие махбодтой төстэй биш гэдгийг бид хэрхэн мэдэх вэ?

(1) Бурхан бол сүнс (Иохан 4:24). Бүх тэнгэр газар Бурханыг багтааж чадахгүй гэдгийг Соломон ухаарчээ (1 Хаад 8:27). Бурхан ямар ч дүр төрхөөр Өөрийгөө харуулж чадах ч яг Бурхан шиг харагдах нэг ч дүр төрх байхгүй. Энэ нь бид Бурханыг мөргөн хүндлэхийн тулд ямар нэгэн дүрс, төрхийг бүтээх ёсгүй гэдгийн нэг шалтгаан болдог.

(2) Бурханы дүр төрхийг хүн шиг болгох нь шүтээн шүтэх явдал юм (Ром 1:23, унших).

(3) Хүмүүс бие махбодын хувьд газар дэлхий дээр амьдрахаар бүтээгдсэн

Хөл нь алхахад, гар нь аливааг хөдөлгөхөд, харах болон сонсох эрхтэнтэй гэх мэт. Бурхан биднийг газар дэлхий дээр амьдрахаар бүтээсэн. Харин Бурхан бүхэл бүтэн орчлон ертөнцөд амьдардаг. Тэр Үгээрээ аливаа зүйлийг бүтээж, хөдөлгөж чаддаг. Биднийг хязгаарладаг ямар ч зүйл Түүнд үгүй. Түүнийг хүний бие махбодтой гэж үзэх үндэслэл байхгүй.

► Бурханы дүр төрхийг тусган харуулдаг хүний зарим шинж юу вэ?

Теологичид хүн Бурханы дүр төрхийг тээдэг гэдэг нь юу гэсэн утгатай болох талаар маш их эргэцүүлж тунгаасан бөгөөд ихэнх нь дараах шалгуур дээр санал нэгддэг.

Бүтээлч инстинкт

Бурханы дүр төрхөөс улбаалан гарч ирдэг бүтээлч чанар бидэнд байдаг. Бүтээгч маань биднийг бүтээлч байхаар урлажээ! Заримдаа амьтдыг дохио зангаа хийхэд сургасан байдаг. Үүнийг нэг төрлийн урлаг гэж хүмүүс ярьдаг. Гэхдээ энэ нь санаагаа илэрхийлж байгаа хүний туурвих уран бүтээлээс тэс өөр. Эртний хадны сүг зургуудыг бид мэднэ. Тэдгээрийг зурсан хүмүүсийн талаар бид сайн мэдэхгүй ч амьтан биш, хүн эдгээрийг урласан гэдэгт эргэлздэггүй.

Бүтээлч байдал нь хөгжимд илэрдэг. Хөгжим нь бидний бодол санаа, мэдрэмжийг илэрхийлэх гайхалтай чадамжтай. Хөгжмөөр дамжуулан санаа бодлоо илэрхийлэх чадвар нь бидний доторх Бурханы дүр төрхөөс үүдэлтэй.

Сэтгэн бодох чадвар

Сэтгэн бодох чадвар бол Бурхантай адил төрлийн чадвар юм. Бидний мэдэж байгаагаар, амьтад бас тархитай ч тархины үйл ажиллагаа нь үндсэн хариу үйлдэл, зөн совингийн түвшинд явагддаг аж. Харин зөвхөн хүн л дүн шинжилгээ хийх, үнэлэх, эргэцүүлэн бодох, түүнчлэн бусдад нөлөөлөх байдлаар санаа бодлоо илэрхийлж чаддаг.

Бид дан ганц сэтгэн бодоод зогсохгүй, бодож байгаагаа ч бодох чадвартай. Бид сэтгэн бодох үйл явцаа ч дүгнэн шинжилж чаддаг. Бид зөвхөн логикоор сэтгээд зогсохгүй, логикийн талаар бодож чадна.

Харилцах чадвар

Хүмүүс харилцах чадвартай. Энэ нь санааг бусад хүмүүсийн ойлгох дуу авиа, дохио тэмдэг болгон хэлний тусламжтайгаар илэрхийлж байна гэсэн үг. Нохой, шувуу гэх мэт амьтад дуу авиагаар харилцаж болох ч тэдэнд хүний хэл ярианд байдаг шиг нарийн төвөгтэй зүйл үгүй юм. Амьтад өөр хоорондоо дайсагнах, газар орноо булаалдах, хоол хүнсээ хуваалцаж болох ч тэд амьдралын утга учрын талаар ярилцах боломжгүй.

Харилцах чадвар нь сэтгэн бодох, учир шалтгааныг тунгаах чадвараас хамаардаг. Амьтад үг хэлж чаддаггүй бөгөөд ингэж чадах байлаа ч тэдэнд ярих зүйл бараг байхгүй.

Нийгмийн мөн чанар

Хүн нийгмийн мөн чанартай. Бид бусад хүмүүстэй харилцах, бусдад зориулах, бусдаас хамааралтай байхаар бүтээгдсэн. Бидний амьдрал эхлэхдээ л бусдаас бүрэн хамааралтай эхэлдэг. Хүүхэд ахуй цагаас нас биед хүрэх хүртэл олон жил шаардагддаг. Бурхан харилцааг чухалчилдаг учраас тэр юм.

Өдөр тутмын хэрэгцээгээ хангахын тулд хүмүүс хамтран ажиллаж, харилцаагаа хадгалж байх замаар Бурхан хүний амьдралыг төлөвлөжээ. Хүн хоол хүнс, орон байраа хэний ч тусламжгүйгээр олж авч болох ч, бусадтай харилцах харилцаагаар л хангагдаж байдаг чухал хэрэгцээ хүнд бий. Хүн төрөлхтний нийгмийн мөн чанар Бурханы мөн чанарыг тусган харуулдаг. Бурхан Гурвал бөгөөд мөнхийн харилцаанд оршдог.

Хүний харилцаанд олон асуудал тулгардаг. Асуудлаас болоод зарим хүмүүс илүү бие даасан байх хэрэгтэй гэж боддог. Тэд хэнээс ч хамааралгүй амьдрахыг хүсдэг. Ганцаараа амьдрах нь шийдэл биш бөгөөд Бурханы бидэнд зориулж бүтээсэн амьдрал биш юм. Харин үүний оронд, харилцаан дотор амьдрах зарчмуудыг Тэр бидэнд өгсөн. Бид Бурханы загварыг дагахгүй байх үед асуудал үүсдэг.

Ёс суртахууны мэдрэмж

[1]Мөн чанарын маань нэг хэсэг болох ёс суртахууны мэдрэмж бидэнд бий. Энэ нь бидний дотроос зарим зүйл зөв, зарим нь буруу гэдгийг хэлдэг (Ром 1:20, Ром 2:15, унших). Дур хүслээ хэзээ дагах нь зөв, хэзээ болохгүйг энэ нь хэлж өгдөг. Адам Ева хоёр ариунаар бүтээгдсэн бөгөөд Бурханы хүслийг төгс дагах чадвартай байв.

Хүн төрөлхтөн нүгэл үйлдэж, ёс суртахууны үндсэн ойлголт нь гэмтсэн учраас энэ нь бүрэн зөв биш хэдий ч, хүн бүрийн дотор зөв буруугийн талаарх үзэл баримтлалыг ойлгох чадвар байсаар иржээ.

Бид ёс суртахууны мэдрэмжтэй учраас зөвийг үйлдэх үүргээ ойлгож ухамсарладаг бөгөөд нүгэл хийх үед гэм буруутайг мэдэрдэг. Бид гэм буруугийн мэдрэмжгүй төрөлх зөнгөө (инстинкт) дагадаг амьтдаас ялгаатай.

Сонголт хийх чадвар

Чөлөөт хүсэл буюу сонгох чадвар нь хүний онцлог шинж юм. Үүний эсрэгээр, амьтдын сонголт нь агшин зуурын хариу үйлдэл инстинкт байдаг. Амьтад өөрсдийн үйлдлийнхээ ёс зүй, бодит үр дүнг харгалзсан, болгоомжтой сайтар тунгаасан шийдвэр гаргах боломжгүй. Харин хүн амьдралыг өөрчлөх хэмжээний утга учиртай сонголтыг гаргах чадвартай (Иошуа 24:15, унших).

► Яагаад чөлөөт хүсэл нь хүн төрөлхтний чухал хэсэг юм бэ?

Бид жинхэнэ сонголт хийдэг учраас Бурханы өмнө хариуцлага хүлээдэг. Тэрээр зөв шударгыг шагнаж, нүглийг шүүх болно (Илчлэл 20:12-13).

Бид төрөлхийн нүгэлт мөн чанартай учраас өөрсдийн чөлөөт хүслийг Бурханыг хүндэтгэх байдлаар ашигладаггүй. Хүн төрөлх чанараараа нүглийн боол (Ром 6:16-17, Ефес 2:1-3, унших) бөгөөд зөвийг үйлдэх чадваргүй боловч Бурханы нигүүлсэл хүн бүрд хүрч, сайнмэдээнд хариу үйлдэх хүсэл, чадварыг олгодог. Тийм ч учраас хүн гэмшиж, сайнмэдээнд итгэх сонголтыг хийж чаддаг (Марк 1:15, унших).

Үхэшгүй мөнх байдал

Үхэшгүй мөнх байдал нь Бурханы дүр төрхийн чухал шинж чанар юм. Бид оршин байгаагүй цаг үе байсан бол харин эхийн хэвлийд бүрэлдсэн цагаас хойш хүн бүр үүрд орших болно. Бид дан ганц бие махбод биш, харин мөнхөд орших сүнснүүд бөгөөд бидний бие хүртэл мөнхийн дүр төрхөөр амилах болно (1 Коринт 15:16-22, 52-54, унших). Бурхан бидний хүн нэг бүрийг мөнхийн зорилгоор бүтээсэн. Үхэшгүй мөнх байдал нь бидний сонголтыг мөнхийн ач холбогдолтой болгодог учраас бид нэг бол тэнгэрийн улсад, эс бөгөөс тамд мөнхөд амьдрах болно.

Хайрлах чадвар

Хайрлах чадвар нь Бурханы дүр төрхийн нэг хэсэг юм. Амьтад хоорондын харилцаа нь маш хязгаарлагдмал бөгөөд ихэвчлэн инстинктээр удирдуулдаг.

Хүн төрөлхтний бусад шинж чанарууд нь үүнд их чухал юм. Хэрэв бид харилцах чадваргүй, хайртай хүмүүсээ сонгох, тэдэнд зориулах чадваргүй, бусдаас хайрыг хүлээж авахдаа ойлгож, хариу үйлдэх чадваргүй байсан бол хайр нь ямар ч утга учиргүй байх байсан.

Хүний хайр нь харилцаанаас ирэх баяр хөөр, амлалт өгөх болон амлалтаа сахих, золиостойгоор өгөх болон үйлчлэх, уучилж өршөөх зэргээр илэрхийлэгддэг. Энэ бүхэн бүгд Бурханы хайрын илэрхийлэл юм.

Мөргөн хүндэтгэх чадвар

Энэ нь маш чухал шинж чанар юм. Өөрийнхөө дуртай хүндэтгэл магтаалын дуулал болон шүлгийг бодож үзээрэй. Бид “Бидний Бурхан бол агуу Бурхан” “Та ямар агуу юм бэ” гэж дуулдаг. Эдгээр нь бүх цаг үед бидний дуулдаг мөргөл хүндэтгэлийн дуулал юм. Дууллыг бичигч “ЭЗЭНийг магтагтун. Дотор минь байгаа бүгд Түүний ариун нэрийг магтагтун” (Дуулал 103:1) хэмээн илэрхийлж буй нь бидний доторх Бурханы дүр төрх дүр төрхөөр нь бүтээгдсэн Бурханаа таньж, ийнхүү хариу үйлдэх боломжтой учраас тэр юм!

Бурхан яагаад биднийг Өөрийнхөө дүр төрхөөр бүтээсэн талаар хэсэг хугацаанд бодох нь зүйтэй. Бид яагаад бусад бүтээлээс тийм их ялгаатай байна вэ? Хариулт нь бид Бурхантай харилцаж, Түүнийг мөргөн хүндлэхийн тулд онцгойлон бүтээгдсэн юм.

Бүтээл нь ерөнхий байдлаараа Бурханыг алдаршуулдаг гэж Библи өгүүлдэг. Бурханы бүтээсэн зүйлсээс Бурханы агуу байдлыг бид олж хардаг. Харин бусад амьтдын хувьд тэд Бурханы талаар ойлголтгүйгээр алдаршуулдаг. Тэд Бурханыг ямар болохыг ойлгож чадахгүй, учир нь тэдэнд Түүнтэй харилцах мөн чанар байхгүй.

Бидэнд зарим бүтээлч чадвар байгаа учраас Бурханы хязгааргүй бүтээлч байдлыг биширч чадна. Бид зөв бурууг мэдэрдэг учраас Түүний ариун, зөв шударга байдлыг мөргөн хүндэлж чадна. Бид хайрлах чадвартай учраас Түүний хязгааргүй хайрыг биширдэг.

Бид Бурханыг зөвхөн оюун ухааны мэдлэгээр төдийгүй харилцахдаа илүү сайн таньж мэддэг бөгөөд ингэснээр Түүнийг илүү хайрлаж, мөргөн хүндэлдэг. Бурхан биднийг ийм харилцаанд байхаар бүтээсэн учраас бид Бурхантай харилцахдаа баяр хөөр, сэтгэл хангалуун байдлыг олж авдаг.

(1) Бүх хүн Бурханы дүр төрхтэй (Эхлэл 1:27). Сэтгэцийн хязгаарлагдмал байдлаас болоод зарим хүмүүс сэтгэх, өөрийгөө бүтээлчээр илэрхийлэх, чөлөөт хүслээ ашиглах боломжгүй байдаг. Бурханы дүр төрх тэдний дотор бүтээгдсэн хэдий ч энэ нь тэдний газар дэлхий дээрх амьдралд биеллээ олохгүй байж болох юм.

(2) Хүн бүрийн амьдрал мөнхийн бөгөөд хязгааргүй үнэ цэнтэй. Заримдаа бид хүний үнэ цэнийг түүний оюун ухаан, боловсрол, авьяас чадвар, хүч чадал зэрэг практик байдлаар тодорхойлдог. Харин хүн бүр Бурханы дүр төрхөөр бүтээгдсэн учраас энэхүү практик үнэ цэнээс хавьгүй чухал эрхэм юм. Тийм ч учраас хэдийгээр тухайн хүн практик үнэ цэн бүхий зүйлээр дутмаг, тэр ч бүү хэл хорон муу хүн байлаа ч хүн гэдгийн хувьд хүндлэл хүлээх зохистой. Хүүхэд болгон Бурханд үнэ цэнтэй гэдгийн шалтгаан нь энэхүү Бурханы дүр төрхтэй холбоотой юм. Тиймээс үр хөндөлт бол аймшигтай нүгэл мөн (Эхлэл 9:6, Дуулал 139:13-14, Исаиа 44:24).

(3) Тэнгэрэлч нар бүтээлийн дотор онцгой байр суурь эзэлдэг. Тэд оюуны өндөр чадамжтай, сэтгэн бодох, харилцах, мөргөн хүндлэх чадвартай. Тиймээс тэдэнд Бурханы дүр төрхийн зарим тал байдаг бөгөөд Бичвэрт тэднийг Бурханы хөвгүүд хэмээн нэрлэсэн байдаг (Иов 1:6). Бид одоохондоо тэнгэрэлч нараас арай доогуур (Дуулал 8:5) боловч тэд бидэнд үйлчилдэг (Еврей 1:14). Өнө мөнхийн цаг хугацаанд бид тэнгэрэлч нараас өндөр байр суурьтай байх болно (1 Коринт 6:3, унших). Түүнчлэн бид Христтэй хамт захирна. Энэ нь хүн тэнгэрэлчээс илүүтэй Бурханы дүр төрхөөр бүтээгдсэн болохыг харуулдаг.

(4) Газар дэлхий анх бүтээгдсэн хэлбэрээрээ байдаггүй. Авьяаслаг зураачийн зурсан сайхан бүтээл байна гэж төсөөлье. Уран зураг шалан дээр шидэгдсэн, хүмүүс шавхайтай гутлаар дээгүүр нь гишгэлсэн гэж бодъё. Ийм зургийг харахдаа та тухайн уран бүтээлчийн анх дуусгаж байсан үеийнхтэй нь адилгүй бүтээлийг харах ч, түүнийг урласан гайхамшигтай авьяасыг төвөггүй олж харна. Бүтээл гэдэг ийм л байдаг. Энэ нь Бурхан анх ямар байгаасай гэж зорьсонтой яг адилхан биш ч, Түүний алдрыг одоо ч тусган харуулсаар байдаг.

(5) Хүмүүсийн доторх “Бурхантай адил” чадварууд нь нүглээс болж гажуудсан. Жишээлбэл, Бурханаас бэлэг болон ирдэг уран сайхны илэрхийллүүд нь хорон муу зүрх сэтгэлийг илчилж болох ч энэ нь Сатаны хэрэгсэл байх боломжтой. Гэсэн хэдий ч, нигүүлсэл хөндлөнгөөс оролцсон тул нүгэл бидний доторх Бурханы дүр төрхийг бүрэн устгаагүй юм. Нигүүлслээр бидний доторх Бурханы дүр төрх Бүтээгчийн алдрын төлөө шинэчлэгдэж, хөгжиж, илэрхийлэгдэх боломжтой! (Колоссай 3:10; Ефес 4:22-24; 2 Коринт 3:18, унших)

(6) Бидний доторх Бурханы дүр төрх нь бидний хувьд хамгийн чухал зүйл юм. Бидний доторх Бурханы дүр төрх нь сайнмэдээнд хариу үйлдэх боломжийг бидэнд олгодог. Бидний ёс суртахууны мэдрэмж нь нигүүлсэл мөс чанарыг маань сэрээж, нүгэлд буруутгах боломжтой болгодог. Бидний дотор ажиллаж байгаа нигүүлслээр сэргээгдсэн чөлөөт хүсэл нь хэнд үйлчлэхээ сонгох боломжийг бидэнд олгодог. Бүтээлч инстинктээр дамжуулан бид Бурханд алдар, хүндлэлийг авчрах боломжтой. Учир шалтгааныг тунгаах байдал маань нууцлагдсан үнэнийг эрэлхийлж, Бурханы тухай болон Түүний арга замуудыг ойлгоход тусалдаг. Бидэнд алдар, хүндэтгэлийн титмийг зүүх Бүтээгчийнхээ туйлын гайхамшигт чанарыг улам бүр ухаарах тусам Бурханыг таньж мэдэх эрэл хайгуул нь мөргөл хүндэтгэл болон хувирдаг!

Заримдаа хүмүүс Бурхантай харилцах харилцаа нь зөвхөн үхлийн дараах амьдралд л чухал ач холбогдолтой гэж ойлгодог. Хэрэв хүн газар дэлхий дээр л сайхан амьдарч байвал Христэд итгэгч байх үгүй нь хамаагүй гэж тэд боддог. Гэвч хэрэв бид хүн төрөлхтний мөн чанар нь Бурхантай харилцахад зориулагдсан гэдгийг ухаарвал Бурханыг таньж мэдэхгүй байх нь ихэнхдээ цаг хугацааг дэмий үрсэн амьдрал болохыг ойлгодог. Бидний дотор байж, биднийг чиглүүлж, чадавхийг маань гүйцэлдүүлэх, бидний хийж буй бүх зүйлд өнө мөнхийн хэтийн төлвийг өгөх Бурханы Сүнс бидэнд хэрэгтэй.

► Итгэлээ шалгах хэсгийг хамгийн багадаа хоёр удаа хамтдаа уншаарай.

Хүн Бурханыг хайрлаж, Түүнийг мөргөн хүндлэхийн тулд Бурханы дүр төрхөөр бүтээгдсэн. Бурхан хүмүүсийг сэтгэн бодох, харилцах, хайрлах чадвартай бүтээсэн. Хүнд ёс суртахууны мэдрэмж, хувийн хүсэл, үхэшгүй мөнхийн сүнс байдаг. Бурханы нигүүлсэл нь хүнд чөлөөтэй шийдвэр гаргах хүчийг өгдөг. Хүн бүрийн амьдрал мөнхийн бөгөөд хязгааргүй үнэ цэнтэй.

(1) Эшлэл унших: Суралцагч тус бүр дараах эшлэлүүдээс нэгийг сонгоно. Дараагийн хичээл эхлэхээс өмнө эшлэлийг уншиж, энэхүү хичээлийн сэдвийн талаар тус эшлэлд юу гэж хэлснийг багцлан бичнэ.

• Эхлэл 3:1-6

• Иошуа 24:14-18

• Ром 6:12-23

• Ром 8:22-26

• Ефес 2:1-9

• 1 Тесалоник 5:23

• Иаков 1:12-15

(2) Сорил: Дараагийн хичээлийг 4-р хичээлийн сорилоор эхэлнэ. Сорилд бэлтгэж, асуултыг сайн судлаарай.

(3) Бусдад заах: Ангиас гадуур заах хуваарь гаргаж, тайлагнахаа мартуузай.

(1) Эхлэл 1:26-27-д хэлсний дагуу хүмүүс бусад бүтээлээс ямар байдлаараа өвөрмөц ялгаатай вэ?

(2) Хүмүүний доторх Бурханы дүр төрх нь бие махбодтой төстэй биш гэдгийг мэдэж болох гурван шалтгааныг нэрлэнэ үү?

(3) Хүмүүний доторх Бурханы дүр төрхийн бүрэлдэхүүн хэсгээс долоог жагсаана уу (аль ч долоог нэрлэж болно).

(4) Бурханы дүр төрхөөр биднийг бүтээсэн хоёр зорилго юу вэ?

(5) Ямар чадвар ёс суртахууны мэдрэмжээс гардаг вэ?

(6) Хүмүүс жинхэнэ сонголт гаргах чадвартай байх нь ямар ач холбогдолтой вэ? (аль нэгийг нэрлэнэ үү)