Lesson 14: Балалар қызметі

► Матай 18:2—6, 10—14 оқып шығыңыз. Бұл аяттардан қандай ескертулерді көреміз? Құдайдың балаларда көретін маңыздылығын қалай сипаттар едіңіз?

[1]Кейде адамдар балаларды кейінгі ұрпақ, қауы­мның болашағы және болашақ көшбасшылары болғандықтан маңызды деп айтады. Мұның бәрі шындық, бірақ ең алдымен балалар маңызды, өйткені олар адамдар. Кейде ересектер балала­рдың мәңгілік жаны бар, әлеуеті жасырын адамдар екенін ұмытып кететін сияқты.

Құдай ежелгі Исраил халқына келісім берді. Оларға батасын беріп, қамқорлық көрсетуге уәде берді. Ол оларға мойынсұнулары керек талаптар қойды.

Құдай келісімнің барлық ұрпақ үшін болғанын қалады. Ол оларға былай деді: «Бүгін Мен өздеріңе тапсырып отырған осы сөздер жүректеріңнен тұрақты орын алсын! Балаларыңа да бұл сөздерді мұқият үйретіңдер».[1]

Балаларды Құдайдың еркін орындау үшін тәрбиелеу келісім үшін өте маңызды болды, өйткені Құдайдың көптеген баталары оның халқының мойынсұнуына байланысты және шартталған болды. Егер кейінгі ұрпақ Құдайға адал болмаса және Оған мойынсұнбаса, онда олар Онымен қарым-қатынастың артықшылығын жоғалтады. Бұл балаларды мұқият оқыту керек дегенді білдіреді.

► Қалай ойлайсыз, исраилдіктер балаларына Құдайдың соңынан еру шешімін қабылдауға көмектесу үшін не істей алды?

Құдай оларға балаларын тәрбиелеу үшін бірнеше нұсқаулар берді.

Балаларыңа да бұл сөздерді үйретіңдер: үйде отырған не жол жүрген, төсекте жатқан не тұрып жатқан кездеріңде де солар туралы айтатын болыңдар! Оларды үйлеріңнің есік жақтауларына әрі қақпаларыңа да жазып қойыңдар.[2]

Құдай не айтқысы келді? Олар анда-санда ғана емес, ыждағаттылықпен, үнемі және дәйекті түрде оқытуы керек еді. Олардың көрінетін жерлерінде Құдай заңы туралы ескертулер ілінуі керек еді. Олар барлық жерде Жазбаны көру керек болды. Олар Құдайдың әмірлерін ешқашан ұмытпауы не елемеуі керек еді.

Тұрақты тәлім олардың Құдайдың заңына қайшы келетін әшекейлері, ойын-сауықтары не мінез-құлықтары болмайтынын білдірді.

Демек, бұл аяттар ата-ананың балаларына Құдайдың құндылықтарын үнемі және дәйекті түрде үйретуге және оларды теріс ілімдер мен үлгілерден қорғауға міндетті екенін атап көрсетеді.

► Бұл өсиет ата-аналарға берілді. Мұны біз қауымдағы қызметке қолдана аламыз ба?

Біріншіден, бала тәрбиесі ең алдымен ата-ананың міндеті екенін білеміз. Қауым ата-аналарға балаларын қалай тәрбиелеу керектігін үйретуі керек. Біз ешқашан балалар тек қауымнан рухани тәлім алу керек деп ойламауымыз керек, өйткені ата-аналар мұны істей алмайды.

Екіншіден, қауым балаларға мүмкіндігінше олардың отбасы жағдайында қызмет етуі керек. Ата-аналарына көмектесу арқылы балаларға көмектесу. Ізгі хабар тарату кезінде қауым отбасыларды қауымға тартуға тырысуы керек.

Мәсіхші емес отбасылардан шыққан кейбір балалар қауымға келіп, құтқарылады. Бұл орын алған кезде, қауым олардың отбасына қызмет етуге тырысуы керек. Егер ата-аналар сенімге келмесе, қауым балалар үшін рухани отбасына айналуы керек. Қауым мүшелері рухани қамқорлық көрсететін туысқандары сияқты болуы керек.

► Белгілі бір қауымдағы балалар қызметін қалай бағалайтын едіңіз?

Сіздің балаларға арналған қызметіңіз сәтті бола бермейді, тіпті егер...

• Мұғалімдеріңіздің қабілеті зор.

• Балалар мен мұғалімдер саны артып келеді.

• Балалар Киелі кітапты үйреніп жатыр.

• Мұғалімдер жоғары сапалы материалды пайдаланады.

• Балаларға ұнайды.

Балаларға арналған қызмет сәтті болу үшін осы сипаттамалар болуы керек. Егер олар қызметте болмаса, онда қиындықтар болады. Дегенмен, қызмет осы сипаттамалардың кейбіріне не барлығына ие болса да, сәтсіздікке ұшырауы мүмкін.

Сіздің балаларға арналған қызметіңіз сәтті болады, егер...

• Балалар сенімге келеді және құтқарылатынына сенімді.

• Балалар бірте-бірте рухани өседі.

• Балалар есейген сайын мәсіхшілік қағидаларды ұстанады.

Сіздің қызметіңіз сәтсіздікке ұшырайды, егер бала ...

• Мәсіхші емес.

• Әлемдік үлгілерді таңдайды.

• Өсе келе арам ойын-сауық пен қарым-қатынасты іздейді.

• Құдайдың оның өміріне деген жоспарын қабылдамай, жеке амбицияға ұмтылады.

Құдайдың ақиқатына сай өмірді қалыптастыру — шәкірт тәрбиелеу ісі, яғни адамды Мәсіхтің жетілген ізбасары етіп дамыту. Сенімге келу сәті Құдайдың ақиқатын адамның ойына, мінез-құлқына және өмір салтына автоматты түрде кіріктірмейді, бұған уақыт қажет. Бұл – шәкірт тәрбиелеудің нағыз міндеті.

► Балалар қызметіне ең бірінші не қажет деп ойлайсыз?

Балалар қызметі оған қатысатын балалар мен ересектерден тұратын қатысушылар тобын жылдам құрады. Бұл топта жаратылысынан көшбасшылар бар, олар лауазымды қызмет атқармаса да, өзінің тұлғасымен басқаларға әсер ететін адамдар. Ересектер арасында және балалар арасында да сондай көшбасшылар бар.

Қызметтегі бірінші қажеттілік – рухани атмосферадағы мәсіхшілік орта. Онда сіз ақыл-ойы, физикалық, рухани және әлеуметтік жағынан жетілмеген мәсіхшілерді тәрбиелей аласыз.

Бұл ересектер рухани үлгі болатын адамдар болуы керек дегенді білдіреді. Қызметке байыпты мәсіхші емес адамды қоюға болмайды. Сіз жеткізгіңіз келетін нәрселерді қабылдамауға басқа балаларға қатты әсер ететін балаларды да қосуға болмайды.

Сіздің балалар қызметіңіз сәтсіз аяқталды, егер...

• Қызметке көмектесетін ересектер ерекше қабілеті бар болғандықтан не басқа да себептермен қызметте жүреді, бірақ олар рухани жағынан үлгі емес.

• Рухани нәрселерге қызығушылық танытпайтын балалар топтағы әңгімеде не әлеуметтік қарым-қатынаста өктемдік етеді.

• Рухани іс-шаралардың барлығы балалардың елеулі қатысуынсыз тек ересектердің басшылығымен жүзеге асырылады.

• Бірнеше балалар ғана рухани қызығушылық танытады, бірақ көпшілік оларды қабылдамайды.

Балаларға қарап, өзіңізге мына сұрақтарды қойыңыз. Егер біздің қызметке жаңадан бала келсе, топтағы балалардың қайсысына ерер еді? Егер бізге жаңа қыз келсе, ол кімнің соңынан ерер еді? Оларға жақсы ықпал етеді ме әлде жаман ба?

Қызметке ең бірінші қажеттілік — жағымды мәсіхшілік орта. Балалар қызметі осы бірінші қажеттіліктен басталуы керек. Егер қызмет мұны жоғалтып алған болса, қайта жаңадан бастауы керек, әйтпесе ол көздеген мақсатына жете алмайды.

Құдай туралы білім қарым-қатынас арқылы келеді.

Құдай Жақыппен сөйлескенде, Өзінің есімін атады. Ол «Мен ғаламның Құдайымын» немесе «Мен әлемді жаратқан Құдаймын» деп айтпады, дегенмен бұл сөздердің кез келгені шындық болар еді. Ол: «Мен атаң Ыбырайым мен әкең Ысқақтың сиынатын Құдайымын»[1] деді. Құдай Өзін адамдар арқылы көрсетеді.

Ыбырайым сенім адамы болды және оның арқасында басқалар Құдайға сенді. Оның қызметшісі “қожайыным Ыбырайымның сиынатын Құдайына” дұға етті.[2]

Құдайды жақсырақ танитын адамдар болуы керек, өйткені Ол – сіздің Құдайыңыз.

Кейде біз шәкірттік дегеніміз адамдарға нені білу керек, не істеу керек екенін айту деп ойлаймыз. Бұл олай емес. Алдымен сіз оларға қандай өмірді сүргісі келетінін көрсетуіңіз керек. Егер олар сіз сияқты өмір сүргісі келсе, оны қалай істеу керектігі туралы нұсқауларыңызды тыңдайды.

Шәкірттік – өмірді табыстау. Өмір салты өзінің уәжімен және негізгі құндылықтарымен ұстаздан оқушыға беріледі.

Өмірді табыстау қағидасы ұстаз өзінің өмірлік салтының уәжін және негізгі құндылықтарын оқушыға бергенде шәкірттік болады деп тұжырымдайды.

Бірінші ғасырдағы еврей раввиндері шәкірттік өмірді табыстау екенін түсінді. Жас жігіт раввиннің шәкірті болғысы келгенде, ол раввиннен оны қабылдауын өтінетін. Егер ол қабылданса, ол раввиннің өміріне қосылады. Оның ілімін зерттеп қана қоймай, өмірге деген көзқарасын да үйреніп, көп уақыт соның қасында болатын.

Иса сол кездегі әдет-ғұрыптан ерекшеленді. Ол шәкірт болуды сұрамаған адамдарды шәкіртікке таңдады. Бірақ Ол өмірді табыстау мақсатында олармен өмірін бөлісіп, шәкірттік дәстүрін ұстанды.

Иса өліп, қайта тірілгеннен кейін оның кейбір шәкірттері тұтқындалып, оны соттаған сот алдында тұрды. Жоғарғы кеңес Исаны құртумен өздерінің мәселелері аяқталды деп ойласа керек. Олар Исаның шәкірттерін қорқытып, үнін өшіру үшін қоқан-лоққы жеткілікті деп сенді. Шәкірттерге қарап, олардың жоғары білімді адамдар емес екенін және соттың кез келген мүшесінен де білімі төмен екенін түсінді. Бірақ Жазба Жоғарғы кеңес олардың Исаның шәкіттері екенін байқағанын айтады.[3] Иса оларға Өз өмірінің мөрін қойды.

Олар шәкірттерде Исаны қалай көрді? Бұл оның жүріс-тұрысы немесе сөйлеу мәнері ме? Мүмкін; бірақ одан да зор нәрсе болды. Олар Құдайдың шақыру сезімінен шыққан батылдықты көрді. Олар кез келген жағдайда шындыққа берік табандылықты көрді. Олар шәкірттерінің билікті құрметтейтінін, бірақ ымыраға келу мен екіжүзділіктен бас тартқандарын көрді. Әлбетте, бұл азғын саясаткерлер мен діни екіжүзділер өздерінің қиыншылықтары енді ғана басталып жатқанын түсінгенде жүректері дірілдеген болуы керек. Иса шәкірттері арқылы Өзінің ықпалын арттырып, мәңгілік етті.

Доктор Пол Бранд Үндістандағы ауруханада науқастарды тексеру және диагностикалау тәжірибесінен өтіп жатқан жас медицина студенттерін бақылаған. Ол олардың бірінің науқасты ақырын ұстағанын көргенде, сол студенттің бет әлпетіне қарап, таң қалды. Бұл бет әлпет Англияда доктор Брендті оқытқан хирург доктор Пилчерге қатты ұқсап кетті. Доктор Бренд студенттерге неге сонша таңғалғанын түсіндірді, өйткені ол доктор Пилчердің Үндістанда ешқашан болмағанын білетін және студенттің оған қалай еліктей алатынын түсінбеді. Ақырында студенттің біреуі: «Біз доктор Пилчерді танымаймыз, бірақ, доктор Бранд, ол сіздің бет-әлпетіңіз еді», - деді.[4]

Сіз үйретуге тырыспаған кезде үйрететін нәрсе ең тиімді болады. Сіз ештеңе үйретуге тырыспаған кезде көп нәрсені үйретесіз. Біреу былай айтқан екен: «Айтқаныңызбен аз, істегеніңізбен көбірек, ал кім екеніңізді көрсетумен одан да көп нәрсе үйретесіз».

Үлгіңіздің күшінен сақ болыңыз. Сіз үнемі үйретесіз, әсіресе өмір сүру салтыңызбен үйретесіз.

Сіз өзіңіздің мәселелеріңізге қалай қарайтыныңыз арқылы оған өзінің мәселелеріне қалай қарау керектігін үйретесіз.

Балаларға көмектесуде мейірімділік, сыпайылық және шыдамдылық өте маңызды. Кейбір адамдар басқаларға қарағанда балаларға мейірімді, сыпайы және шыдамды бола алады.

Егер сіз оған бар назарыңызды аударсаңыз, оны бағалайтыныңызды көрсетесіз. Онымен сөйлескенде асықпаңыз. Сіз басқа тапсырмаға өту үшін бұрылғанда, ол сөйлесіп жатқанда бір нәрсемен жұмыс істегенде немесе назарыңызды басқа біреуге аударғанда дене тіліңіз не айтатыны туралы ойланыңыз.

Тыңдай білу дағдыларын жаттықтырыңыз. Тыңдай білудің белгілері – көзге тіке қарау, қадала көңіл аудару, басқа нәрселерге алаңдамау және сөйлеушінің әзіліне не басқа эмоцияларына жауап беру.

Егер сізге шынымен тездету керек болса, тыңдауға уақыт бөле алмайтыныңызды айтып, түсіндіре аласыз. Егер сіз әдетте оған қажетті көңіл бөлсеңіз, ол бұл нәрсеге ренжімейді. Егер сіз «бірдеңе бітіруім керек» деп ойлап, оларға уақыт бөлуге тым бос емес болсаңыз, сіз тоқтап, жұмысыңыздың нақты не екенін қарастыруыңыз керек.

► Қандай балалар сіздің өміріңіздің бір бөлігі болып саналады? Олардың маңызды екенін қалай көрсете аласыз? Сіздің өзгерту керек әдеттеріңіз бар ма?

Біздің қабілеттерімізден гөрі Құдайға қолжетімді болғанымыз маңыздырақ. Құдай біздің қабілетімізден гөрі дайындығымызды қажет етеді. Құдай бізге Өзінің шақыруын орындау үшін қажетті қабілеттерді береді.

[5]Жастар көп нәрседе тұрақсыз болады. Олар күннен күнге руханидан бүлікшілге, жомарттықтан өзімшілдікке, жетілгендіктен балалыққа ауыса алады. Бұл олардың екіжүзділігінен емес. Олар әлі де даму үстінде және олардың мінезі құбылмалы.

Жастар тұрақсыз және құбылмалы, бірақ олар сіздің үмітіңізге тұрақты болуыңызды қажет етеді. Егер сіз оларға сәтсіз күндерінде олардың түкке тұрғысыз екенін айтсаңыз, олардың өздеріне деген үміттерін азайтасыз. Олар әлі кім болатынын білмейді, сондықтан сіз бұл процесте үлкен рөл атқарасыз.

Құдайдың олардың өміріне дайындаған арнайы жоспары туралы, олардың әрқайсысына Құдай ерекше қабілет бергенін, Құдайдың еркін іздеуден келетін қанағат туралы көп айтыңыз.

Көшбасшылық әлеуеті бар жас адамның көптеген идеялары болуы мүмкін, бірақ ол жақсы идеялардан жаман идеяларды ажырата алмайды. Жетілудің бір қыры – жақсы мен жаманды ажырата білу. Оған даналықты үйренуге көмектесіңіз, бірақ оның идеяларын тоқтатпаңыз.

Ең бастысы, Құдайдың әрбір адам үшін түпкілікті жоспары бар екенін және Ол оны жүзеге асыру үшін жұмыс істейтінін есте сақтаңыз. Құдайдың шәкірттерді дамытуға арналған жоспарына сәйкес жұмыс істей алуыңыз үшін көрегендік сұрап, дұға етіңіз. Студенттің өмірінде оны дұрыс бағытқа бұратын рақымдылықтың кереметтері мен Құдайдың жоспары үшін дұға етіңіз.

► Жақсы оқыту стилінің ерекшеліктері қандай? Біреудің сабақ беріп жатқанын көргенде, оның жақсы мұғалім екенін қайдан білесіз?

Мұғалім оқыту стилін бақылауға алады. Мұғалім мұқият жоспарлауы керек стильдің бірнеше аспектілері бар.

(1) Оқу қарқыны

Адамдар мойны тар құмыралар сияқты. Тым тез құйсаңыз, ішіне құйылмайды. Ақпаратты тым жылдам үйретсеңіз, олар оны сіңірмейді. Адам жаңа ақпаратты меңгергенде, оны бұрыннан білетін ақпаратпен байланыстыруы, сондай-ақ, бұл ақпараттың оның өміріне қалай қатысты екенін ойлауы керек. Сондықтан адамның ақпаратты қабылдау жылдамдығының шегі бар.

Есте қалмайтын көп нәрселерді айтқаннан гөрі, бір ойды есте қалатындай етіп айтқан дұрыс. Ешқандай мағынасы жоқ көп ақпаратты тыңдағаннан гөрі бір маңызды тұжырымдаманы қолдануды үйренген дұрыс.

(2) Топтық талқылау

Көптеген адамдар оқу процесінде басқа адамдармен талқылауды қажет етеді. Сұрақтар қойып, ұғымдарды өз сөздерімен қайталай білуі керек. Мұғалімнің сабақ беру стилі студенттермен қарым-қатынас жасауға мүмкіндік бермесе, олар көп нәрсені меңгере алмайды.

«Неліктен маңызды...?» деген сұрақты қойып, бастай аласыз немесе «Сіз ... туралы қандай маңызды нәрсе білесіз?». Кіріспе сөзге көп уақыт жұмсамаңыз, бірақ оны тыңдаушыларды қызықтыру үшін пайдаланыңыз.

Кейбір ақпаратты ұсынғаннан кейін сіз оларға тұжырымдаманы өзінше түсіндіруге мүмкіндік беретін сұрақ қоя аласыз. Мысалы, «Әңгімеде адам қандай қателік жіберді...?». немесе «Бұл біз үшін неге маңызды...?». «Иә» немесе «жоқ» деп жауап беруге болатын сұрақтардың орнына түсініктемелермен жауап беруді қажет ететін сұрақтарды қойыңыз. Сұрақтар балалардың көпшілігі дұрыс жауап бере алуы үшін қарапайым болуы керек. Жауаптары әдетте қате болса, олар қызығушылықтарын жоғалтады.

• Студентке жеке бір нәрсемен бөліссін деп қысым жасамаңыз. Оның орнына, ол өзі жеке нәрселермен бөлісе алатындай атмосфера жасауға тырысыңыз.

• Белгілі бір студенттер үнемі жауап беруі мүмкін, бұған жол бермеңіз. Сіз сұрақты үндемей отырған студентке қоя аласыз: «Сен не ойлайсың, Мақсат ?». Сіз басқаларды қатысуға ынталандыруыңыз керек: «Қалғандары не ойлайды?».

• Студенттердің топты елемей, басқа пікірталас бастап кетуіне жол бермеңіз.

• Сөйлеп тұрған баланың сөзін ешкімнің бөлуіне жол бермеңіз.

• Пікірдің дұрыс не дұрыс еместігін айтпас бұрын, оны қалай да құптауға тырысыңыз. Егер түзету қажет болса, айтылған пікірді кеңінен ашып, түзетіп көріңіз.

(3) Өзектілік

Әрқашан өзіңізге сұрақ қойыңыз: «Бұл материал неге маңызды?». Сіз білмесеңіз, олар да білмейді. Олардың өмірінде не өзгеру керек? Олар өз өмірінде қолдана алатын нақты қолданбалар бар ма? Егер сіз мұны ойлай таба алмасаңыз, олар да ойлап таба алмайды.

Егер олар тақырыптың өздеріне қатысты екенін көрсе, олар жақсырақ тыңдайды. Сыныпты басқару үшін тәртіпті сақтауға емес, сабақты қызықты өткізуге көбірек көңіл бөліңіз.

(4) Маңыздылық

Сіз үйреткен шындықтың нәтижесін көрсетіңіз. Адамдар оны біліп, ұстанса не болады? Адамдар бұл шындықты жоққа шығарғанда не болады?

Оларды керемет тақырыптармен шабыттандырыңыз. Маңызсыз сұрақтарға көп уақыт бөлмеңіз. Оларға сіз бөлісетін шындыққа сәйкес өмір сүрген басқа адамдар туралы әңгімелер айтыңыз. Олар сіздің конспектіңізді есіне сақтамайды, бірақ олар сіздің әңгімелеріңізді есте сақтайды.

Оларға батырларды көрсетіңіз. Олар таңданатын және еліктейтін адамдарды іздейді. Ұлы кереметтерді көргендер туралы ғана емес, Құдайдың құдіретімен ұлы істер жасаған сенім батырлары туралы айтыңыз. Оларға қауымның Ізгі хабарды тарату және шәкірт тәрбиелеу миссиясы әлемдегі ең қиын және ең пайдалы жұмыс екенін түсінуге көмектесіңіз.

(5) Көрнекілік

Мүмкін болса, әңгімелер айтқанда түрлі-түсті суреттерді пайдаланыңыз. Ұғымдарды үйрету кезінде тақтаға негізгі сөздер мен мәлімдемелерді жазыңыз. Олар көргенде және естігенде, жақсырақ есте сақтайды.

(6) Әрекет

Адамдар бір нәрсені істеу арқылы үйренеді. Балалар бірдеңе жасау немесе оқиғаны қойылым ретінде қою арқылы үйрене алады. Тіпті Киелі кітапта айтылған оқиғаны қойылым ретінде ойнағанда, мұғалім қойылымды басқарып оларды үйрете алады. Бұған көп уақыт кетеді, сондықтан әр сабақта қойылым қоюға мүмкіндік болмауы мүмкін, бірақ сіз әр сабақта әртүрлі әдістерді пайдалануға тырысуыңыз керек.

► Кейбір қауым мүшелері соңғы сабақтар немесе өздері ұсынған уағыздар туралы айтып, стильдің осы аспектілерін қалай жақсырақ пайдалануға болатынын сипаттай алады. Кейбіреулер осы аспектілерді қолдану үшін не істеп жатқандарын айтуы мүмкін.

Сөзсіз кітаптың әр беті әр түске боялған және Ізгі хабардың бір бөлігін білдіреді.

Төменде әр бетте айтылған нәрсенің қысқаша мазмұны берілген. Егер сіз сөзсіз кітапты қолдансаңыз, қосымша түсініктеме қосып, балаға өзара әрекеттесу және сұрақтар қоюға мүмкіндік беруіңіз керек.[1]

Ескерту: Кейбір адамдар алдымен алтын парақты, содан кейін қара түсті, содан кейін барлық басқа парақтарды осы жерде көрсетілген ретпен қояды.

Қара: Қара түс күнәларымызды, жасаған жаман істерімізді еске салады. Киелі кітапта бәрінің күнә жасағаны айтылған. Күнәнің кесірінен Құдаймен қарым-қатынасымыз бұзылды. (Осы кезде балаға күнәкар екенін және оны мойындауы қажет екенін түсіндіруіңіз керек.)

Қызыл: Жақсы жаңалық — Құдай Ұлы Исаның біз үшін өлгені, сондықтан біз кешіріле аламыз. Қызыл түс Исаның қанын білдіреді. Иса өлді, бірақ ол қайта тіріліп, бізге аспанда орын дайындап жатыр.

Ақ: Құдай бізді кешіргенде, жүрегімізді таза етеді. Ол барлық істеген күнәларымызды жояды. Сіз дұға етіп, Құдайдан кешірім сұрай аласыз. Егер күнәларыңызға өкінсеңіз, Құдай сізді кешіруге дайын.

Алтын: Алтын аспанды, Құдайдың бізге дайындап жатқан жерін білдіреді. Жердегі өміріміз аяқталғанда, біз көкте Құдаймен бірге өмір сүреміз. Ол жерде ешқашан қайғы, ауру не зұлымдық болмайды.

Жасыл: Сіз кешірілген кезде Құдайдың ұлына (не қызына) айналасыз. Сіз онымен қарым-қатынасыңызда өсесіз. Жасыл түс өсуді білдіреді. Сіз Құдай туралы көбірек біліп, Ол сіздің қалай өмір сүргеніңізді қалайтынын білесіз. Сіз Киелі кітапты оқып, күн сайын дұға етуіңіз керек және Құдайға жақын өмір сүруді білетін басқа адамдарды тыңдауыңыз керек.

(1) Осы сабақтағы «Өмірді табыстау қағидасы» атты материалды қайта қараңыз. Балалармен тек сабақ беру кезіндегі ғана емес, сабақтан тыс кездегі қарым-қатынасыңыз туралы ойланыңыз. Сізге нені өзгерту керек? Сізді жақсы білетін адаммен сөйлесіңіз. Оған материалды көрсетіңіз және өзіңізді қандай баға беретініңізді түсіндіріңіз. Олардың шынайы пікірін сұраңыз. Сіз бұл тапсырманы орындағаныңызды айтуыңыз қажет, бірақ өзіңізді қалай бағалайтыныңызды айту не айтпауды өзіңіз шешесіз.

(2) Балаларға сабақ немесе уағыз дайындаңыз. Стильдің алты аспектісін пайдалану үшін оны мұқият дайындаңыз. Оны қалай жасағаныңызды түсіндіруге дайын болыңыз.

(3) Сөзсіз кітап сатып алу немесе жасау жолын табыңыз. Презентацияны үйреніп, оны кемінде үш адамға көрсетіңіз. Олардың қалай өткенін жазыңыз.