Lesson 12: Қауым тәртібі

3-сабақта біз жергілікті қауымның келесі анықтамасын үйрендік:

Жергілікті қауым – бұл Ізгі хабарды тарататын, барлық тәубеге келушілерге қауымның қарым-қатынасын ұсынатын рухани отбасы және сенім қауымдастығы ретінде қызмет ететін; шомылдыру рәсімі мен нан үзу рәсімін өткізетін; ғибадатта, қарым-қатынаста, Ізгі хабарды уағыздауда және шәкірттікте бірігетін; Киелі Рухтың дарындары арқылы Мәсіхтің денесінің жұмысын орындайтын; киелі кітаптық ілімге, рақым мен Рухтағы өмірге негізделген бірлікте Құдайдың сөзіне бағынатын сенушілер тобы.

Енді біз қауымдағы тәртіптің не екенін қарастырамыз.

Қауым тәртібінің анықтамасы

Қауым тәртібі – бұл қауым мүшесінің күнәсіне мақсатты түрде жауап беру. Оның төрт мақсаты бар: қауымның бірлігін қорғау, шындықты қорғау, қауымдастықты теріс әсерден қорғау және күнәһарды құтқарылу мен қарым-қатынасқа қайтару.

► Қауым мен қауым тәртібінің анықтамасына қайта қараңыз. Қауымның сипаттамасына қарап, оған тәртіптің не үшін қажет екенін түсіндіріңіз.

Егер қауым мүшесі күнәға қайта оралса, бірақ әлі де қауымның өміріне қатысуын жалғастырса не болады? Егер қауым мүшесі қауымдастықтың негізгі ілімдеріне сенбесе және қате қағидаттарды үйретсе ше? Егер қауым мүшесі біреуге жамандық жасаса және оны мойындамаса ше?

Иса Аян кітабында кейбір қауымдарды әшкереледі, өйткені олар қауым тәртібін сақтамады. Перғамдағы қауым жалған тәлім берушілер болды, оларды қауымнан шығарып тастау қажет болды (Аян 2:14-16). Тиятирдағы қауымда Иса Езабел деп атаған бір әйел болды; ол адамдарды азғындыққа және жалған тәңірлерге табынуға итермеледі, сондықтан Иеміз бұл қауымды әшкереледі (Аян 2:20).

Киелі кітап бізге жарық пен түнек арасында байланыс болмайтыны сияқты, Мәсіхке қызмет ететіндер мен жалған тәңірлерге қызмет ететіндер арасында ортақ ештеңе жоқ екенін айтады (Қорынтт. 2-хат 6:14-15).

Бұл бөлімде біз неліктен қауым тәртібінің маңызды екенінің себептерін қарастырамыз. Содан кейін мұны растайтын Жазбадағы үзінділерді қарастырамыз. Бірақ одан әрі түсіну оңай болу үшін алдымен қорытынды жасаймыз.

1. Қауым тәртібінің болуы маңызды, себебі қауымдастық біртұтас болуы керек. Қауымның бірлігі киелі кітаптық ілімдер мен Рухтың өміріне негізделген. Қауымның анықтамасы – Құдаймен қарым-қатынас пен рақымға бөлену тәжірибесіне негізделген рухани қарым-қатынаста болу қаншалықты маңызды екенін көрсетеді. Егер адамның рухани өмірі болмаса, ол мәсіхшілік қарым-қатынаста бола алмайды. Егер қауым мүшесі шындықты қабылдаудан бас тартса, күнәсін немесе қателескенін мойындамаса, онда ол қауыммен бірлікте болмайды.

2. Қауымның тәртібінің болуы маңызды, себебі шындықты ұстану қажет. Қауым мүшесіне күнә жасауды жалғастыруға рұқсат беру – бұл шындыққа жақтаспау. Егер қауымдастықтың бір мүшесі шындықты бұзып өмір сүрсе, қауым әлем алдында шындықты қорғай алмайды.

3. Қауым тәртібінің болуы – қауымдағы адамдарды теріс әсерден қорғау үшін қажет. Егер қауым мүшесі айқын күнәмен өмір сүрсе, бірақ қауымның мүшесі ретінде құрметке ие болса, басқалары да күнә жасауға азғырылады.

4. Қауым тәртібі күнә жасаған қауым мүшесін әділ өмірге қайтару үшін [1]қажет. Егер күнәда өмір сүретін адамды әшкерелемесе, оның тәубеге келу ықтималдығы аз. Оған әшкереленгендік ұнамауы мүмкін, бірақ оның тәубеге келу ықтималдығы әлдеқайда жоғары.

Жаза – қауымдағы тәртіптің мәні емес және қауымның жауапкершілігі де емес. Күнәны тек Құдай ғана жазалай алады. Қауымдастықтың әрекеттері жазалауға емес, түзетуге бағытталуы керек.

► Егер қауым ашық түрде күнә жасайтындарды тәртіпке шақырмаса не болар еді?

► Студенттердің біріне дауыстап Матай 18:15-20 оқуды ұсыныңыз.

Иса сенушілер арасындағы дауларды қалай шешуге болатыны туралы нұсқаулар берді. Егер мәсіхші біреу өзіне қатысты дүрыс емес іс жасады деп ойласа, ол адаммен жеке сөйлесу керек. Көптеген мәселелер осы кезеңде шешіледі. Көбінесе дау түсінбеушіліктен туындайды, ал егер екі сенуші шыншыл әрі кішіпейіл болуға дайын болса, онда олар мәселені өзара шешеді.

Мәсіхшілер арасындағы қарым-қатынас өте құнды. Егер адам біреу оған қатысты қателік жасады деп ойласа, қарым-қатынас құртылады. Ол адамға қарым-қатынастың маңызды екенін кішіпейілділік пен мейірімділікпен көрсету үшін сол адамға баруы керек. Ол келесідей айтуы мүмкін: «Бауырым, мен сені бағалаймын. Сен қауым үшін жарылқаусын. Сен маңызды доссын. Бірақ мен уайымдаймын, себебі сенің дұрыс емес әрекет жасағаныңды сеземін. Мен мұны саған қарым-қатынасымыздың дұрыс болғанын қалайтындықтан ғана айтамын». Жағдайды түсіндіріңіз, бірақ кінәлаудан немесе дөрекілік көрсетуден сақ болыңыз. Тыңдауға, түсінуге және кешіруге дайын болыңыз.

Исаның өсиеті бойынша, егер біреу шынымен қателік жасаған болса және оны мойындамаса, адам онымен бір немесе екі құрметті сенушілердің қатысуымен сөйлесуі керек. Тағы да, оны жақсы көретінін және қарым-қатынас маңызды екенін атап өту керек.

Егер адам бұдан кейін де өзінің қателігін мойындаудан бас тартса, бұл туралы қауым басшыларына хабарлау керек, ал олар өз кезегінде онымен сөйлесуі керек. Егер ол бәрібір тыңдаудан бас тартса, қауым оны сенбеуші деп санауы керек.

Адамды сенбеуші деп санау оған дөрекі қарауды білдірмейді. Бұл ол енді қауымның белсенді мүшесі немесе жетекшісі емес екенін және басқа ұлт адамы болып саналатындықтан Нан үзу рәсіміне қатыса алмайтынын білдіреді (17-аят). Қауым оған оны сенбеуші санайтынын және оның тәубеге келуі үшін дұға ететінін хабарлайды.

Осы нұсқаулардан кейін Иса кешірім туралы үйретті (Матай 18:21-35). Егер адам қателескенін мойындап, тәубеге келсе, біз оны кешіруге дайын болуымыз керек.

► Сізді ренжіткен адаммен сіз қарым-қатынасты қайта түзету үшін қалай сөйлесер едіңіз?

► Студенттердің біріне дауыстап Қорынтт. 1-хат 5-тарауды оқуды ұсыныңыз. Бұл тарауда Пауыл қандай жағдай туралы айтады?

Пауыл Қорынт қауымында болған нақты оқиға бойынша қауымды тәртіпке шақырды. Қауым мүшесі әдепсіз қарым-қатынаста болды.

Пауыл қауым тәртібі қауымнан тыс адамдарға емес, қауым мүшелеріне қатысты екенін айтты (11-12). Қауым шешімдер мен әрекеттерде біртұтас болуы керек; бұл адамды қарым-қатынастан шығару қажет болды.

Егер адам «өзін рухани бауырынмын» деп, бірақ 11-аятта жазылған тізімдегі күнәні жасаса, мәсіхшілер онымен араласудан бас тартуы керек. Қауымның мұндай әрекеттерінің мақсаты – адамның мәсіхші емес екенін түсінуі, сонымен қатар әлем бұл адамның қауымдастыққа кірмейтінін білуі. Күнә жасауды жалғастыратын адам қауымдағы кез келген қызметтен алып тастау керек; ол Нан үзу рәсіміне қатыса алмайды, себебі бұл бірге тамақтанудан да жақын қарым-қатынас.

Пауылдың мұны ұсынуда екі мақсаты болды. Біріншісі – қауымның рухани тазалығы (6-7): егер мүшелері күнәмен өмір сүрсе, қауымдастық біртұтас болмайды.

Екінші мақсат – күнәһарды құтқарылуға қайтару («жаны құтқарылсын»). Егер қауым адам күнәда өмір сүрсе де, оны қауымдастықтың мүшесі ретінде қабылдауды жалғастыра берсе, ол оның өмірінде бәрі жақсы деп санауы мүмкін және оның тәубеге келуі екіталай. Егер оған қауым тәртібі қолданылса, оның тәубеге келу мүмкіндігі үлкенірек болады.

Пауыл «шайтанның қолына тапсыру» деп аталатын әрекетке шақырады. Елші жалған тәлім берушілерге осылай жасаған кездері болды (Тімотеге 1-хат 1:20). Күнәһар адам енді Құдайдың батасы мен қорғауында өмір сүрмейтінін және қауымнан тыс жерде Шайтанға қызмет ететінін түсінуі керек. Күнәмен өмір сүру, егер тәубеге келмесе, оны құртады.

► Студенттердің біріне дауыстап Титке хат 3:10-11 оқуды тапсырыңыз.

Егер адам қате ілімге үйретсе, қауым оған екі рет ескерту жасауы керек, содан кейін тыңдамаса онымен байланыстарын үзу керек. Киелі кітапта мұндай адамның өзінің ар-ұжданына опасыздық жасағанын айтады.

Қате ілімдер – ілімде кездесетін кішкентай айырмашылықтар емес, Ізгі хабардың негізгі қағидаларына қайшы келетін жалған ілімдер. Біз ешкімді «қате ілімге үйретуші» деп айыптауға асықпауымыз керек. Адам адал мәсіхші болып, бірақ кейбір ілімдерде қателесуі мүмкін.

► Салониқал. 2-хат 3:6, 14-15 қараңыз. Осы аяттарда берілген өсиеттерді түсіндіріңіз.

Бағушылар жиі сынға ұшырайды және олар жиі жалған айыпталатын жағдайларға тап болады. Қауым жетекшісінің өз қауымының сеніміне ие болуы және әрқашан жақсы үлгі болуы маңызды.

Киелі кітапта біз бағушы тағылған айыпты екі немесе үш куәгердің алдында ғана қабылдауымыз керек дейді (Тімотеге 1-хат 5:19). Қауымдастықтың немесе деноминацияның жетекшілері бағушыларды қадағалау үшін жауап береді: олар қауымдастық жетекшілерін тексеруге немесе жұмыстан шығаруға қатысуы керек және қауым қызметіне күмән туындаған кезде қауымға бірлікте ұстауға көмектесуі тиіс.

► Неліктен біз бағушының күнәсіне қатаң қарауымыз керек?

Біз қауымдағы тәртіптің мақсаттарының бірі қауымдастық мүшесіне күнәларын мойындап, тәубеге келуге және қарым-қатынасты қалпына келтіруге көмектесу екенін есте ұстауымыз керек. Күнәһардың жеткілікті түрде жазаланғанын тексерудің қажеті жоқ: егер адам күнәсін мойындап, тәубеге келсе, қауымда қалпына келтіру үдерісі болуы керек.

Егер адам өзінің қателескенін бірден мойындап, өзін түзесе, ол қауымның қызметіне қатысуды жалғастыра алады. Неғұрлым ауыр күнәлар Қорынтт. 1-хат 6:9-10-да келтірілген. Бұл тізімге жыныстық күнәлар, ұрлық және маскүнемдік кіреді. Осы күнәларды жасаған адам қауым мүшелігінен шығарылып, барлық жетекшілік қызметтерден аластатылуы тиіс.

Қалпына келтіру үдерісі адам жасаған қылығы үшін өкінген сәттен басталады. Ауыр күнә жасаған жағдайда, адамды бірден жетекшілік қызметке немесе мүшелікке қалпына келтіру мүмкін емес: толық қалпына келу үшін уақыт қажет.

(1) Бұл мойындау

Қауым мүшесі өзі зиян келтірген адамдарға және дұрыс емес әрекеттерге бірге қатысқан адамдарға, сондай-ақ өзінің рухани жетекшісіне қателескенін мойындауы керек.

(2) Бөлу

Дұрыс емес қарым-қатынастарды, сондай-ақ теріс әсер ететін қарым-қатынастарды тоқтату керек. Күнә үшін қолданылған нәрсенің бәрі ашылуы керек: Күнә үшін дұрыс пайдаланбаған нәрселерден бас тарту керек. Адамға күнәға қайта оралуға мүмкіндік беретін барлық нәрседен бас тартқанын көрсету керек.

(3) Есеп беру

Оған уақыт қажет. Адам өзінің рухани жетекшісіне үнемі есеп беруі керек, ол бағушы немесе диякон кеңесі болуы мүмкін. Ол азғыруларға қарсы жеңісі туралы хабарлауы керек, сонымен қатар абай екенін және қайтадан күнә жасамау үшін бәрін жасайтынын көрсетуі керек.

Жауапкершілік – сол адаммен жиі қарым-қатынаста болатын рухани тәлімгермен, жеке қарым-қатынас жасау арқылы жүзеге асырылуы керек. Біршама уақыт бойы күнделікті болуы мүмкін. Тәлімгер күнәһармен бір жыныста болуы керек.

Есеп беру кезеңі кемінде бірнеше ай болуы керек. Басқа адамдарға қатысты адами күнәлар болған жағдайда, әсіресе егер күнә біраз уақытқа созылған болса, жауапкершілік одан да ұзақ болуы керек. Бұл кезде адам жетекші немесе оқытушы бола алмайды. Егер оның тәубесі шын деп есептеуге негіз болса, оған Нан үзу рәсіміне қатысуға рұқсат беру керек.

Уақыт тәубеге келгендіктің ақиқатына күмән болғандықтан керек емес; егер адам тәубе еткен болса, онда ол кешіріледі және құтқарылады. Адамға уақыт күнәнің салдарынан қалпына келу, рухани тәртіпті қалпына келтіру және лайықты мәсіхшілік өмірді көрсету үшін уақыт қажет.

Киелі кітапта, егер адам қауымнан тыс жерде жақсы беделге ие болмаса және өзін ұсынбаса, жетекші болмауы керек дейді (Тімотеге 1-хат 3:7, 10). Егер адам тәубеге келіп, Иса Мәсіхті өзінің Құтқарушысы ретінде қабылдаса, онда жетекші болғанға дейін әлем оның мәсіхшілік өмірін біраз уақыт көруі керек. Әйтпесе, қауым басшылық қызметке күнәһарларды тағайындайтын сияқты болып көрінеді. Сол қағида күнәға батқаннан кейін қайа қалпына келген адамға қатысты.

(4) Растау

Бұл толық қалпына келтірілу. Енді қауымның адамға деген сенімі қалпына келтірілді және ол қауым сеніп тапсырған кез келген қызметті атқара алады. Жоғары жетекшілік лауазымдарда, әсіресе бағушылық қызметтерде қызмет ету үшін, бұл үдеріс ұзақ уақытқа созылуы мүмкін.

► Есеп беру қалай жұмыс істейді және оның мақсаты қандай?

Көптеген қауымдарда негізгі мәсіхшілік ілімдерден басқа бекітілген ілімдердің тізімі бар; бұл мәліметтер бұл қауымды басқаларынан ерекшелейді. Әр түрлі ілімдері бар қауымдар – методист, пресвитериандық, лютерандық, баптисттік және басқа да аттармен белгіленеді. Айырмашылықтар, әдетте, қате ілімдер емес. Және соларға байланысты адамды күнәһар деп атауға болмайды.

Ілімдік егжей-тегжейлермен келісу – қауым мүшелерінің қызметте ынтымақтасуы үшін қажет. Сондықтан қауым өз мүшелерінен ілімдерін қолдауды талап ете алады. Қауым – мәсіхші болу үшін сол қауымның ілімдеріне сену қажет деп мәлімдемеуі керек, бірақ бірге қызмет ету үшін мүшелерінен олармен келісуін талап етеді.

Егер адам белгілі бір қауымның ілімдерімен келіспесе, қауым оны мүшелікке кіргізуден бас тарта алады. Егер қауым мүшесі қауымдастықтың ілімдеріне қайшы келетін бөлінушілікті енгізсе, ол мүшеліктен шығарылуы мүмкін.

Егер қауым мүшесі мәсіхшіліктің негізі болып табылмайтын ілімдегі айырмашылықтарға байланысты мүшеліктен шығарылса, бұл қате ілім немесе айқын күнә үшін тәртіпке келтірумен бірдей емес. Қауым өзінің мүшелеріне қойылатын талаптарды орындамағаны үшін ғана адамды мәсіхші емес деп айтпауы керек.

Егер қауымда киіну, ойын-сауық немесе басқа мінез-құлық ережелері бар мүшелік [1]талаптары болса, адам оларды орындаудан бас тартқаны үшін мүшеліктен шығарылуы мүмкін. Бұл айқын күнә үшін мүшеліктен шығарумен бірдей емес, сондықтан ол адамды сенбеуші деп айтудың қажеті жоқ. Бірақ ол қауымның қауым мүшелеріне қоятын талаптарына бағынғысы келмегендіктен, оны сенбеуші деп санауға болмайды.

► Кейбір қауымдар ұстанатын, ал басқалары ұстанбайтын қауым мүшелігіне қойылатын талаптардың қандай мысалдары?

Ғибадат қызметтері барлығына ашық болуы керек және адамдарды оған қатысуға шақыру керек.

Қауым орынсыз мінез-құлқы бар адамды, мысалы, мас адамды, қауымға кіргізбеуі мүмкін. Қауым сондай-ақ, әдепсіз және құрметсіз киінген адамға қызметке баруға тыйым салуы мүмкін. Бірақ адамдардың нашар киімі немесе қауымда өзін қалай ұстау керектігін білмегендіктен, оларды кіргізбей қою дұрыс емес. Адамдардың жақсы киімі болмағандықтан қауымға бара алмайтынын сезінуі – нағыз қасірет.

Егер адам ғибадат кезінде өзін ұстау ережелерін бұзса, бағушы немесе бағушы тағайындаған адам онымен сөйлесуі керек. Егер адам тыңдаудан бас тартса, оны қызметке кіргізбеу керек.

Кейде қауым өмірі жақсы үлгі емес адамға музыкалық аспапта ойнауға немесе ән айтуға рұқсат береді. Қауымда аспапта ойнайтын немесе ән айтатындардың бәрі – қауымның өкілдері. Егер ол күнәда өмір сүрсе, адамдар күнәсіне қарамастан, қауым оны мәсіхші ретінде қабылдайды деп ойлайды.

► Қауымның ғибадат жетекшісіне қандай талаптары болуы керек?

Мәселелерді шешу кезінде жібермеуге тиіс 3 қателіктер бар.

(1) Сәйкессіздік

Кейбір күнәлар басқаларға қарағанда ауыр болып көрінеді; кейде бұл мәдени қабылдаудың айырмашылығына байланысты болады. Қауым кейбір күнәлар үшін қатаң жаза беріп, ал басқаларына төзімділік танытуы мүмкін. Құдай қауымды мәдени құндылықтар үшін емес, шындықты ұстанушы болуға шақырады.

Сонымен қатар әр түрлі адамдардың тәртібінде сәйкессіздік бар. Егер адам беделді отбасынан болса, жетекшілер оған деген қарым-қатынаста мұқият болуы мүмкін, бірақ Киелі кітап адамдарға мәртебесіне байланысты ерекше қараудың қауіптілігі туралы ескертеді (Жақып 2:1-9).

(2) Шыдамсыздық

Кейде адамдар қауымдағы мәселе ұзақ уақыт бойы шешілмегенін сезінеді. Олар бұл туралы әр түрлі, тіпті қауымнан тыс адамдармен сөйлесе бастайды, олар жетекшілер жағдайды шешпейді деп шағымданады. Бұл қауымда жаңа мәселелер туғызады және оның қоршаған әлемге деген әсеріне нұқсан келтіреді.

(3) Сүйіспеншіліктің жетіспеуі

Кейбір адамдар басқалардың кемшіліктерін табуды жақсы көреді. Олар біреудің дұрыс емес әрекеттері туралы тез хабарлайды; түсінуге тырыспай, қатал үкім шығарады. Олар қауым мүшелерінің күнәлары үшін қайғырмайды. Бірақ олардың кемшіліктерін тауып, сол туралы айтқанда қуанады; олар қауымның жақсы атына келтірілетін зияндық үшін өкінбейді.

Бағушылар мен оқытушылар өздері өсек айтпауы керек, сонымен қатар адамдарға өсекті жек көруге және оны тыңдаудан бас тартуға үйрету керек.

Егер адам Құдайды, қауымды, Мәсіхтегі бауырластарын жақсы көрсе, ол күнәні қасірет ретінде қарастырып, естігені шындыққа жанаспайды деп үміттенуі керек. Егер жаман хабар расталса, ол күнәһардың қалпына келуін қалауы керек, сонымен қатар қауымға келтірілген зиянның алдын алуға көмектесуі керек; ол бұл жаңалықты қажет болмаса ешкімге таратпайды.

1. Қауым тәртібінің төрт бағытты мақсаты бар – қауымның бірлігін қорғау, шындықты қорғау, қоғамды теріс әсерден қорғау және күнәһарды құтқарылу мен қарым-қатынасқа қайтару.

2. Қауым күнә жасаған және тәубеге келмеген қауым мүшесін сенбеуші адам деп санауы керек.

3. Қауым тәртібінің мақсаты – жазалау емес, түзету мен қалпына келтіру.

4. Қауым өзінің ілімдерімен және қауымдастық мүшелеріне қойылатын талаптармен келіспейтіндердің барлығын сенбеуші деп санамауы керек.

5. Қалпына келтіру қадамдары келесідей – мойындау, бөлу, есеп беру және растау.

6. Қайта қалпына келу үдерісі уақытты қажет етеді. Себебі қауым мүшесі күнәнің салдарынан қалпына келуі, күшті рухани тәртіпті орнатуы және мәсіхшіге лайықты өмірді көрсетуі керек.

7. Қауым сәйкессіздіктен, шыдамсыздықтан және сүйіспеншіліктің жетіспеуінен аулақ болуы керек.

1. 12-сабақ бойынша Жеті қорытынды ұстанымды есте сақтау керек. Студенттер жеті қорытынды ұстанымның әрқайсысына (барлығы жеті абзац) түсініктеме жазып, олардың мәні мен маңыздылығын тақырыппен таныс емес адамдарға түсіндіре алатындай етіп жеткізулері керек. Жазбаша жұмыс келесі сабаққа дейін жетекшіге тапсырылуы тиіс. Талқылау кезінде жетекші сұраса, студенттер топқа белгілі бір пункттер бойынша орындалған тапсырмалардың нұсқаларымен бөлісуге дайын болу керек. Келесі сабақтың басында студенттер есте сақтау қабілеті бойынша, жеті қорытынды ұстанымды жазу керек.

2. Cтудент сабақты немесе сабақтың бір бөлігін топтан тыс адамдарға өткізуді жоспарлауы керек. Сабақты өткізген сайын студент бұл туралы жетекшіге есеп беруі керек.

3. Жазбаша тапсырма: Төмендегі Жазба үзінділері студенттер арасында бөлінуі керек. Әр студент аяттың не істеу керектігі туралы айтатынын ойланып, ойларын жазуы керек.

• Тімотеге 1-хат 5:13

• Титке хат 2:3

• Ғалатт. хат 5:15, 26

• Ғалатт. хат 6:1

• Қолост. хат 3:8-9, 3:12-15

• Філіпіл. хат 4:8

• Ефест. х 4:29-32.