Lesson 3: Praca

Po zakończeniu lekcji uczestnik:

(1) Umieć wyjaśnić czego naucza Biblia w temacie pracy.

(2) Samemu demonstrować cechy charakterystyczne Chrześcijańskiej etyki pracy.

Brat Lawrence był prostym, mieszkającym w klasztorze mnichem z siedemnastego wieku. Sławę osiągnął poprzez wykonywanie prozaicznych prac jak obieranie ziemniaków i zmywanie naczyń – nieustannie motywowany przez miłość do Boga i pragnienie ciągłej bliskości z Nim. Bóg był stale w centrum jego życia i pracy.

„The Practice of the Presence of God,” jest krótką książeczką przeczytaną przez miliony czytelników. Zawiera w sobie listy Brata Lawrence’a oraz rozmowy z nim. Napisał w niej: “Nasze uświęcenie nie jest zależne od zmian w naszych czynach, lecz w wykonywaniu dla Boga prac, które zazwyczaj wykonujemy dla siebie samych.”

► Co znaczy praca? Czy jest po prostu zatrudnieniem, wykonywaniem jakiegoś zadania?

Pojęcie pracy zawiera w sobie zatrudnienie, ale także troskę o siebie i innych, produkcję lub wyrób czegoś, prowadzenie działalności dla zysku, bezinteresowne pomaganie innym.

► Czy wierzący powinien pracować? Dlaczego?

Wielu ludzi uważa, że wspaniale byłoby mieć wystarczającą ilość pieniędzy, aby nigdy nie musieć pracować. Uważają, że największą przyjemnością byłoby spędzić życie na nieustającym wypoczynku.

Rozważmy, jak na samym początku wyglądał stworzony przez Boga świat. Był wtedy doskonały (I Mojżeszowa 1:31). Środowisko było idealne dla pierwszych ludzi, również stworzonych przez Boga. Bóg przydzielił im pracę do wykonywania (I Mojżeszowa 1:28), chociaż mógł tak zaplanować świat, aby sam spełniał wszystkie potrzeby ludzkie, bez wymagania od człowieka wysiłku. Jednak wiedział, że najlepsze życie dla człowieka powinno zawierać element pracy.

W Bożym planie, praca odbywała się w kontekście relacji. Dlatego i dziś ważne jest, aby wzrastać w zdolności współpracy i wzajemnego polegania na sobie, wzajemnego wspierania, używania swoich mocnych stron do pomagania innym w ich słabościach, wspólnego stawiania czoła wyzwaniom, radzenia sobie z nieporozumieniami, korygowania błędów, ciągłego uczenia się i chęci dzielenia się wiedzą z innymi.

Bóg dał człowiekowi odpowiedzialność i konieczny autorytet, aby czynić ziemię sobie poddaną i panować nad nią, troszcząc się o nią na chwałę Bogu. Wykonywanie tego zadania doprowadziło do rozwoju agrokultury, hodowli zwierząt, wykopów surowców z głębi ziemi oraz pojawienia się różnorodnych technologii.

Bóg ustanowił człowieka ponad resztą swojego stworzenia, ponieważ istnieje w nas coś z Jego natury. W Księdze Psalmów 8:7-9 (8:6-8) napisano:

Dałeś mu [ludzkości] panowanie nad dziełami rak swoich, Wszystko złożyłeś pod stopy jego: Owce i wszelkie bydło, Nadto zwierzęta polne, Ptactwo niebieskie i ryby morskie, Cokolwiek ciągnie szlakami mórz.

Z powodu pierwszego grzechu świat uległ zmianie, a praca zawiera teraz w sobie wiele trudności i frustracji, które początkowo nie były jej częścią (I Mojżeszowa 2:17-19). Pomimo tego, obserwujemy, że Bóg stworzył nas do pracy.

Nasza praca jest podobna do Bożego dzieła stworzenia. Poprzez pracę człowiek kształtuje otaczające go środowisko. Samo zarabianie na życie nie jest jedynym celem pracy. Dla człowieka naturalne jest wpływać na swoje otoczenie przebudowując swoje domy, pozbywając się śmieci. Osoba, która nie ma w sobie chęci do jakiejkolwiek pracy, traci pragnienie i zdolność wpływania na otoczenie, a w rezultacie rezygnuje z części swojego człowieczeństwa.

► Co przychodzi Ci na myśl, gdy widzisz zaniedbany dom lub podwórko?

Ludzki pęd do tworzenia, planowania, organizowania i produktywności – do pracy – jest częścią podobieństwa Bożego zawartego w Jego stworzeniu. Dlatego każda praca jest świętością dla osoby wierzącej. Każda praca jest aktem oddawania Bogu czci, jeżeli wykonywana jest na Jego chwałę (Kolosan 3:17, 23). Jezus powiedział, że wykonuje pracę tak jak i Jego Ojciec (Jana 5:17).

Praca nie powinna być postrzegana jako nieprzyjemna konieczność lub gorzkie lekarstwo. Ponieważ sama w sobie nie jest tylko potrzebna do naszego przetrwania, ale jest częścią tego do czego zostaliśmy stworzeni.

W II Tesaloniczan 3:10 jest napisane, “Bo gdy byliśmy u was, nakazaliśmy wam: Kto nie chce pracować, niechaj też nie je.”

Co powinniśmy zrobić, gdy praca jaką wykonujemy wydaje się mało ważna? Mahatma Gandhi powiedział: “To co robisz może wydawać Ci się mało ważne, ale bardzo ważne jest abyś właśnie Ty to wykonał.” Rozważ osobę zatrudnioną do zamiatania. Może wydawać się to mało ważną pracą. Jednak wykonując ją codziennie, wybiera spełnianie przyjętego obowiązku w miejsce próżnej bezczynności w swoim domu. Każdego dnia bierze za siebie odpowiedzialność, zamiast polegać na opiece rodziny lub przyjaciół. Poprzez pracę troszczy się o osoby od niej zależne, jak żona lub dzieci, zamiast oczekiwać, że sami się o siebie zatroszczą. Dlatego właśnie, pomimo tego, że coś może wydawać Ci się mało ważne, ważne jest abyś właśnie Ty to wykonał.

Czy naprawdę jest bardzo wielu ludzi, którzy nie są w stanie pracować? Nie. Wiele osób niemających zdolności zatrudnienia za pensję, posiada zdolność wykonywania jakiejś pracy w trosce o potrzeby innych.

Naśladowcy Chrystusa powinni pracować, ponieważ spoczywa na nich odpowiedzialność za siebie samych i innych. Nie powinni oczekiwać, że ktoś inny będzie troszczył się o ich potrzeby, sami nie starając się ich zaspokoić.

Pierwszą odpowiedzialnością wierzącego jest jego rodzina. “A jeśli kto o swoich, zwłaszcza o domowników nie ma starania, ten zaparł się wiary i jest gorszy od niewierzącego” (1 Tymoteusza 5:8).

Słowo Boże nakazuje wierzącemu pracować, aby mógł troszczyć się o potrzeby innych. “Kto kradnie, niech kraść przestanie, a niech raczej żmudną pracą własnych rąk zdobywa dobra, aby miał z czego udzielać potrzebującemu” (Efezjan 4:28). Zauważ kontrast pomiędzy tym, który kradnie i zabiera coś za nic; a tym który pracuje, aby móc się podzielić z potrzebującymi. Wierzący nie tylko nie kradnie, ale też pracuje, aby móc się dzielić.

Każdy może znaleźć zajęcie, nawet będąc bezrobotnym. Szukaj sposobów, aby być pomocnym i troszczyć się o potrzeby innych. Lepiej jest tak żyć, niż nic nie robić i narzekać, że nikt Tobie nie pomaga.

Wierzący powinni pracować, aby zaspokajać własne potrzeby oraz potrzeby swoich rodzin, jak również by móc dzielić się z innymi w potrzebie.

► Co byś powiedział osobie, która twierdzi, że nie pracuje, gdyż polega na Bogu, który zaspokaja jej potrzeby?

Wyobraź sobie, że pewnego razu, wychodząc do swojego ogródka późnym letnim popołudniem, zauważyłeś, że jest w dużej części porośnięty pomidorami, kukurydzą, fasolą i innymi odmianami warzyw. Twój ogródek był tak nimi przepełniony, że mógłbyś korzystać ze swoich zbiorów przez bardzo długi czas.

Czy byłby to cud? Tysiące ludzi doświadczyło czegoś takiego w zeszłe wakacje. Oni jednak nie zdumieli się, nie byli nawet zdziwieni, ponieważ wczesną wiosną przygotowali ziemię, zasiali nasiona, a później sumiennie je podlewali i troszczyli się o nie. Kiedy rośliny zaczęły rosnąć, tego właśnie się spodziewali.

Może się komuś wydawać, że w takim razie to wcale nie był cud. Jednak Bóg stworzył miliony roślin, a człowiekowi nie udało się samodzielnie stworzyć nawet jednej. W Psalmie 104:14 czytamy, “Sprawiasz, że rośnie trawa dla bydła i rośliny na użytek człowieka, By dobywał chleb z ziemi.” To Bóg sprawia wzrost, a człowiek się do niego przygotowuje troszcząc się o ziemię, sadząc nasiona, podlewając i wyrywając chwasty.

Wielu ludzi oczekuje, że Boże działanie będzie czymś niezwykłym, odstępstwem od praw natury, tak jak miało to miejsce, gdy Jezus uzdrawiał, albo gdy Słońce stanęło w miejscu. W takim kontekście, rosnąca roślina nie jest cudem, ponieważ jest to zwyczaje zjawisko.

Jednak prosząc o cud, często ignorujemy zwyczajny procesy jakimi posługuje się Bóg. Miliony ludzi na ziemi nie znalazły niczego w swoim ogródku, co mogliby zjeść. Powodem tego był brak ich zaangażowania w proces jaki ustanowił Bóg do produkcji żywności. Sposób w jaki Bóg sprawił, że rośliny dające nam pokarm rosną, jest tylko jednym z wielu przykładów tego jak działa Bóg. Bóg używa ludzkich wysiłków i pracy, aby zaopatrywać ich w to, co jest im potrzebne. Salomon uczy nas w Przypowieściach 14:23, że “Każda mozolna praca przynosi zysk.” Jednocześnie ostrzega nas w Przypowieściach Salomona 19:15, iż “człowiek gnuśny cierpi głód.”

Są ludzie, którzy pragną, aby Bóg zaspokoił ich konkretne potrzeby, jednocześnie odrzucając okazje do pracy, jeśli nie są dla nich atrakcyjne.

Nawet w wypadku, gdy jesteś skłonny do pracy, ale nikt nie chce Cię zatrudnić, możesz szukać okazji do pomagania innym. Często w takich okolicznościach niektóre z Twoich potrzeb zostaną zaspokojone. Jeżeli nie masz pracy, to bardzo możliwe, że masz czas. Dlaczego nie poszukasz okazji, aby go wykorzystać do pomocy komuś innemu?

Wyobraź sobie człowieka bez pracy, którego głównym zajęciem jest siedzenie i nic nierobienie. Czy rzeczywiście nie istnieje zajęcie wystarczająco wartościowe, aby się go podjął? W jego dzielnicy na pewno są osoby, które potrzebują jakiejś pomocy. Na pewno na jego ulicy lub w sąsiednich ogródkach są śmieci do pozbierania. Może jest niezagospodarowana działka, która mogłaby posłużyć jako dzielnicowy ogród warzywny. Na pewno są dostępne książki, które podniosłyby jego wiedzę i kompetencje. Z pewnością ma w swoim życiu osoby, o które mógłby się modlić. Człowiek siedzący bez celu ma jednego pracownika, którym jest on sam, a jego pracownik ani się nie rozwija, ani nie jest produktywny. Nie jest dobrym zarządcą samego siebie, więc najprawdopodobniej w przyszłości nie będzie też zarządzał innymi.

Często zamiast podejmować zatrudnienie, ludzie prowadzą własną działalność, produkują lub oferują usługi. Różnorodne formy pracy, zatrudnienia oraz świadczenia usług są używane przez Boga do zaspokajania naszych potrzeb.

Podstawami etyki chrześcijańskiej w pracy są zasady odpowiedzialności i uczciwości.

► Jak stosować biblijne zasady będąc pracownikiem?

Nowy Testament zarysowuje podstawy postępowania dla pracowników. W czasach, gdy spisywane były księgi Nowego Testamentu, większość pracowników była niewolnikami. Fundamentalną różnicą w dzisiejszych czasach jest wolność jaką mają pracownicy w zmienianiu miejsca pracy. Ta wolność daje im prawo do akceptowania lub odrzucania zasad, według których bywają zatrudnieni. Zawierając jednak konkretną umowę z pracodawcą, są zobowiązani przez Słowo Boże do jej przestrzegania oraz bycia dobrymi pracownikami przez cały okres ich pracy.

Może znajdujesz się w sytuacji, w której nie masz wolności wyboru pracy jaką chciałbyś wykonywać najbardziej i czujesz się w niej udręczony. Postawa wzorowana na Chrystusowej nadal Cię obowiązuje. Niektórzy ludzie, zmuszani do pracy, umyślnie wykonują ją niewydajnie, okazując przez to swoją niechęć. Takie zachowanie jest odzwierciedleniem braku wolności tej osoby. Jeżeli chcesz mieć wolność i w takiej sytuacji, wykonuj swoje obowiązki rzetelnie i z wewnętrznym spokojem. Zachowując się tak wybierasz wolność, ponieważ nikt do takiej wewnętrznej postawy nie może Cię zmusić.

Jeżeli nikt jeszcze Cię nie zatrudnił, oznacza to, że jesteś swoim własnym zarządcą. Jakim pracownikiem jesteś wobec siebie?

Zasada odpowiedzialności – Efezjan 6:5-8

► Fragment do przeczytania na głos przez uczestnika zajęć: Efezjan 6:5-8

Rozpocznij dyskusję na temat znaczenia przeczytanego wersetu, a potem dodaj swoje obserwacje do poniższej listy.

Kilka zastosowań fragmentu z Efezjan 6:5-8:

1. Pracownik powinien byś posłuszny swojemu pracodawcy niezależnie od tego, czy pracodawca widzi jego zachowanie, czy nie. To również oznacza, że nie powinien zaniedbywać detali, które niekoniecznie bywają sprawdzane (“...Nie pełniąc służby dla oka...”).

2. Jakość wykonywanej przez niego pracy powinna być na równi z tą, którą wykonałby dla Boga (“...jako słudzy Chrystusowi, którzy pełnią wolę Bożą...”).

3. Pracownik końcowo zostanie wynagrodzony przez Boga za swoje poświęcenia w pracy (“otrzyma od Pana zapłatę...”).

Zasada Uczciwości z listu Pawła do Tytusa 2:9-10

► Fragment do przeczytania na głos przez uczestnika zajęć: Tytusa 2:9-10. Rozpocznij dyskusję na temat znaczenia przeczytanego wersetu, a potem dodaj swoje obserwacje do poniższej listy.

Kilka zastosowań fragmentu z listu Pawła do Tytusa 2:9-10:

1. Pracownik powinien szanować działalność swojego pracodawcy (“...nie przeciwstawiają się...”). Jakie mogą być potencjalne konsekwencje negatywnych słów wymienianych między pracownikami o ich pracodawcy?

2. Pracownik nigdy nie powinien kraść, nawet jeżeli uważa, że zasługuje na wyższe wynagrodzenie (“...Niech sobie niczego nie przywłaszczają...”).

3. Rzetelna praca jest świadectwem dla ewangelii; nierzetelna praca jest zarzutem wobec niej (“...aby we wszystkim byli ozdobą nauki Zbawiciela naszego, Boga.”).

► Jakie możesz podać przykłady braku uczciwości w miejscu pracy? Opisz, w jaki sposób człowiek wierzący powinien się od nich odróżniać?

Przedyskutowane powyżej fragmenty z listu Pawła do Tytusa oraz z listu do Efezjan odnoszą się do bogobojnego podejścia do obowiązków w miejscu pracy. Takie same oczekiwania istnieją wobec osoby zatrudnionej do budowania domu, jak do domowych napraw. Jakość wykonywanej pracy powinna być taka jakiej samemu oczekuje się od innych. Osoba zajmująca się rzemiosłem ręcznym, również powinna uczciwie używać swoich surowców i przedstawiać swoje końcowe wyroby takimi jakie są, beż chowania skaz.

Jakich cech u pracownikach szukają pracodawcy? Badania wykazują, że pracodawcy chętniej zatrudniają osoby z pozytywnym spojrzeniem na pracę, na których można polegać oraz otwartych na rozwój osobisty. Często przy decyzji o zatrudnieniu, postawa wobec pracy bywa ważniejszym czynnikiem niż posiadane umiejętności lub odbyte szkolenia. Z przestudiowanych fragmentów Pisma wynika, że dla Boga również ważne jest nasze nastawienie wobec pracy.

Pracuj nad cechami, które powodują, że będziesz dobrym pracownikiem. Powinieneś być uczciwy, wiarygodny oraz cierpliwy. Myślenie niektórych bezrobotnych koncentruje się na tym czego sami potrzebują. Pracodawca nie zatrudni Cię z powodu troski o to czego potrzebujesz; zatrudni Cię abyś był jemu pomocny. Staraj się wykształcić w sobie cechy, które sprawią, że będziesz dla swojego pracodawcy wartościowym pracownikiem.

Ktoś może powiedzieć, “byłbym milszy, uczciwy i bardziej pomocny, gdyby mi za to płacono,” ale pracodawcy nie zatrudniają niemiłych osób, aby im płacić za bycie miłymi. Nie zatrudniają nieuczciwych osób, aby płacić im za bycie uczciwymi. Pracodawcy szukają uczciwych, pomocnych i przyjaznych osób do pracy.

W kościołach sprawy wyglądają inaczej. Tutaj nie czekamy aż ktoś zacznie dawać na tacę lub będzie miły, zanim staniemy się otwarci na niesienie pomocy. Bóg na takich samych zasadach wystawia dłoń w Twoim kierunku i chce Ci błogosławić. Dla własnego dobra, powinieneś odpowiedzieć na tę łaskę. Naucz się być szczodry, chętny do pomocy i uśmiechnięty.

Ciągle rozwijaj swoje umiejętności. Zdobywaj nowe zdolności ucząc się od ludzi, którzy już je posiadają. Może będziesz mógł zaoferować swoje usługi innym, stworzysz produkt, który uda Ci się sprzedać. A może będziesz coś hodował. Niezależnie od tego, miej pomocną postawę wobec innych, nawet jeżeli nie przynosi Ci to bezpośrednich korzyści. Bóg będzie Ci za to błogosławił.

Co to znaczy służyć? Służyć znaczy wykorzystywać swoje zdolności, czas i energię dla kogoś innego.

Niezależnie od tego czy pracujesz dla swojego pracodawcy czy niezależnie, Twoja praca będzie od Ciebie wymagać odłożenia na bok części przywilejów i praw. Na przykład, jeżeli pracujesz dla kogoś, prawdopodobnie nie możesz spać tak długo jak byś chciał, nie możesz też spędzać czasu w pracy na tym co byś chciał robić. Podczas godzin pracy przedkładasz nadane Ci obowiązki i oczekiwania nad własne pragnienia. Zatrudnienie często wpływa też na to jak się ubierasz lub w jaki sposób odnosisz się do innych ludzi.

Gotowość do służenia przynosi wiele korzyści:

1. Kształtuje relacje, które mogą być odpowiedzią na niektóre z Twoich potrzeb. Często ten proces zachodzi w nieprzewidzianych okolicznościach i nie jest zależny od bycia miłym tylko dla osób, które mogłyby być pomocne dla Ciebie.

2. Nadaje Ci wartościowe miejsce w Kościele, ciele Chrystusa.

3. Ukształtuje z Ciebie osobę, którą ktoś będzie chciał zatrudnić.

Co by się stało, jeżeli zacząłbyś kształtować w sobie nowe podejście – szukając sposobów na troszczenie się o innych? Jezus powiedział, “Bardziej błogosławioną rzeczą jest dawać aniżeli brać” (Dzieje Apostolskie 20:35). Czy w pełni wierzysz w te słowa? Czy Twoje życie to pokazuje?

Troszczenie się o potrzeby innych, gdy jesteś zaabsorbowany własnymi potrzebami, to rodzaj duchowej dyscypliny (Filipian 2:4). Istnieje też praktyczna zasada. Ci, którzy zatrudniają nowe osoby, nie robią tego, aby im pomóc. Sami szukają kogoś kto mógłby pomóc im. Osoba skupiona tylko na swoich potrzebach i oczekiwaniach od innych, może nie zasługiwać na zatrudnienie.

Wola do pracy przekłada się na czyny i owoce – korzyści, które wyglądają jak cuda, jeśli pojawiają się nieoczekiwanie. Ale dla Boga jest to zwyczajny sposób wnoszenia błogosławieństwa do Twojego życia.

Stratą czasu jest podtrzymywanie nadziei, pragnień, albo nawet modlitwy, aby Bóg sprawił cud, jeżeli nie jesteś sam otwarty na wykonanie pracy jakiej Bóg wymaga, aby dać Ci konkretne błogosławieństwa w Twoim życiu.

► Jeden z uczestników mógłby podzielić się historią o tym jak sumienne wykonywanie obowiązków otworzyło drzwi do dzielenia się Ewangelią w miejscu pracy.

► Jeden z uczestników mógłby podzielić się tym jak w jego życiu okazywanie troski i miłości bliźniego było jednocześnie okazją do zaświadczenia o szczerej chrześcijańskiej trosce o innych.

► Grupa może przedyskutować możliwości zatrudnienia dostępne dla bezrobotnych.

Ojcze w Niebie,

Dziękuję Ci za dar jakim jest różnorodność prac jakie mogę wykonywać. Pomóż mi dostrzegać wokół mnie okazje do niesienia pomocy innym. Zatroszcz się o moje potrzeby, podczas gdy ja troszczę się o potrzeby innych.

Błogosław tak, abym mógł zatroszczyć się o potrzeby mojej rodziny, zboru oraz osób z mojego otoczenia.

Pomóż mi być uczciwym i rzetelnie wykonywać wszystkie moje obowiązki. Przygotowuj mnie do kolejnych wyzwań i możliwości, jeżeli jest to Twoją wolą dla mnie.

Dziękuję Ci za Twoją nieustającą wierność wobec mnie.

Amen

(1) Przestudiuj poniższe fragmenty z Pisma Świętego:

• Przypowieści Salomona 6:6-11

• Przypowieści Salomona 10:4-5

• Przypowieści Salomona 12:11, 24, 27

• Przypowieści Salomona 13:4, 11

• Przypowieści Salomona 14:23

• Przypowieści Salomona 18:9

• Przypowieści Salomona 20:13

• Przypowieści Salomona 22:29

• Przypowieści Salomona 24:30-34

• Przypowieści Salomona 26:13-16

W oparciu o powyższe fragmenty, przedstaw w punktach, na osobnej stronie, komentarze na temat lenistwa oraz pracowitości.

(2) Dobierz się w parę z innym uczestnikiem zajęć, aby przygotować prezentację na temat jednego z poniżej wymienionych tematów, przypisanych Tobie przez prowadzącego zajęcia. Podziel się swoją prezentacją na początku kolejnych zajęć.

• Praca a obraz Boży w człowieku

• Praca a odpowiedzialność za siebie i innych

• Chrześcijańskie podejście do pracy (na podstawie wersetów: Efezjan 6:5-8 i Tytusa 2:9-10).

• Typowy sposób Bożego zaspokajania ludzkich potrzeb

• Praca a relacje z innymi ludźmi