Lesson 4: Relacje międzyludzkie

Po zakończeniu lekcji uczestnik:

(1) Zastosuje poznane zasady miłości, pokoju i szacunku w relacjach z innymi.

(2) Przyjmie dziewięć biblijnych zasad, dzięki którym mowa wierzącego może błogosławić innych i wychwalać Boga.

Robinson Crusoe, to fikcyjna opowieść o mężczyźnie, który przetrwał katastrofę swojego statku na morzu dopływając do brzegu nieznanej wyspy. Na niej spędził wiele samotnych miesięcy ucząc się jak zbudować trwałe schronienie, uszyć okrycie dla swojego ciała oraz zdobywać jedzenie. Pewnego dnia, przechadzając się po plaży doznał szoku zauważając odbity w piasku ślad ludzkiej stopy. Znaczyło to, że na wyspie nie był sam. Nie wiedział wtedy czy osoba, która pozostawiła po sobie odcisk była przyjazna czy wroga. Nie wiedział nic o jej charakterze, języku jakim się posługuje, pochodzeniu ani dlaczego znalazł się na tej wyspie. Nie wiedział też jaki wpływ na jego dalsze życie w tym miejscu będzie miało poznanie tej osoby. Rozumiejąc, że relacje z drugim człowiekiem mają wielki wpływ na nasze życie, Robinson jednocześnie czuł ekscytację i strach.

Kościół w pierwszym wieku składał się z mężczyzn i kobiet, Żydów i pogan. Ludzie z różnych klas społecznych oraz o zróżnicowanym pochodzeniu kulturowym musieli uczyć się w nim rozwiązywania przeróżnych konfliktów. W tym kontekście apostoł Paweł zachęcał do wzajemnej serdeczności (Rzymian 15:7).

► Wyobrażając sobie człowieka żyjącego na samotnej wyspie odpowiedz na pytania: Czy on może być wobec kogoś innego cierpliwy? Czy ma komu przebaczyć?

Nie sposób wykształcić w sobie ani mieć okazji, do okazywania chrześcijańskiej cierpliwości bez relacji z ludźmi. Nie da się uczyć ofiarności ani okazywania przebaczenia bez kontekstu relacji.

► Wymień chrześcijańskie cechy i działania, które wymagają obecności drugiego człowieka.

Te działania pojawiają się w kontekście relacji. Cechy te mogą być rozwijane i demonstrowane tylko w kontekście relacji z innymi. Konsekwentnie, nasze relacje z innymi mają duży wpływ na kształtowanie naszej duchowości.

Biblia podaje instrukcje odnoszące się do różnorodnych relacji międzyludzkich. W niej znajdujemy wskazówki dla mężów i żon, rodziców i ich dzieci, pracodawców i pracowników, pastorów i zborów, ludzi starszych i młodszych.

Istnieją przynajmniej trzy, zawarte w Piśmie Świętym, zasady relacji międzyludzkich: zasada pokoju, miłości i szacunku.

“Dążcie do pokoju ze wszystkimi i do uświęcenia, bez którego nikt nie ujrzy Pana” (Hebrajczyków 12:14).

Powyższy werset stanowczo podkreśla wagę stosunków międzyludzkich. Świętość jest blisko związana z dążeniem do pokoju ze wszystkimi.

► Wymień konkretne zachowania pomocne w dążeniu do pokoju z ludźmi?

Dążąc do pokoju ze wszystkimi, będziesz należycie ich traktował (Rzymian 13:7). Tym, wobec których winien jesteś wdzięczność lub posłuszeństwo, będziesz je okazywał. Jeżeli wstrzymasz się od ich okazywania, będziesz winny rozpoczętym konfliktom. Jeżeli zaniechasz wypełniania swoich obowiązków, dotrzymywania danych obietnic lub oddawania pożyczonych pieniędzy bądź dóbr, nie będziesz podążać drogą pokoju. W momencie, gdy zdasz sobie sprawę ze swoich zaniechań, powinieneś prosić o wybaczenie i wypełnić zaniedbane obowiązki na tyle, na ile jest to możliwe.

Dążąc do pokoju, musisz zrobić więcej niż tylko oddawać to co jesteś winien. Oznacza to także, okazywanie miłości i uprzejmości tam, gdzie nie musisz.

► Fragment do przeczytania na głos przez uczestnika zajęć: Tytusa 3:2-3

Bądźmy cierpliwi i chętni do okazywania przebaczenia, rozumiejąc, iż nienawróceni ludzie będą mieli tendencje do posiadania błędnych postaw i niewłaściwych motywacji.

Jeżeli chcesz pokoju, będziesz szukać pojednania w konflikcie. Będziesz skłonny do okazywania przebaczenia. Nie będziesz skory do zakładania, że pokoju nie da się przywrócić. Nie zaakceptujesz też z łatwością permanentnej separacji.

Jezus powiedział, że powinieneś pójść do osoby, która Cię skrzywdziła i wytłumaczyć jej co zrobiła (Mateusza 18:15). Jeżeli uznasz, że krzywda nie jest warta konfrontacji, to nie powinieneś również opowiadać o niej innym, ani trzymać urazy.

Czasem trudno jest wierzącym wybaczyć krzywdę z ręki drugiej wierzącej osoby. Prędzej oczekiwalibyśmy złego traktowania od osób niewierzących, ale trudno jest zrozumieć, dlaczego ktoś wierzący zachował by się nieodpowiednio.

Jezus powiedział, że powinniśmy być gotowi wielokrotnie wybaczać grzechy wobec nas (Mateusz 18:21-22).

Powszechnym powodem odchodzenia ludzi ze zborów oraz odcinania się od duchowości bywa uraza z powodu złego traktowania ze strony innych zborowników. Nierzadko owocuje ona głębszą niechęcią i staje się pierwszym krokiem w stronę innych duchowych niepowodzeń.

Odmawiając przebaczenia, odseparowujemy część naszego życia spod Bożego autorytetu, ponieważ On wymaga od nas okazywania przebaczenia (przeczytaj fragment z listu do Efezjan 4:32), ten odgrodzony od Boga obszar życia staje się warownią, z której Szatan może atakować inne obszary naszego życia. Jeżeli ktoś nie potrafi przebaczyć, wkrótce będzie zmagać się z pokusami w innych, zewnętrznie z tym nie związanych, obszarach życia.

U podstaw każdej osobistej urazy leży wartość jaką sami przypisujemy swoim prawom. Ponieważ wierzymy, że zasługujemy na konkretne traktowanie oraz szacunek, obrażamy się gdy ich nie otrzymujemy. Jesteśmy przekonani, że zasługujemy na coś lepszego niż złe traktowanie.

Kluczem do okazywania przebaczenia innym jest właściwe zrozumienie naszego odkupienia. Odkupić, znaczy zapłacić cenę, aby coś odzyskać. Skoro Bóg nas odkupił, to należymy do Niego, nasze prawa też są Jego własnością. Dlatego też musimy świadomie poddawać Jemu nasze prawa. Oto przykładowa modlitwa w tej intencji, „Boże, wiem, że wszystkie moje prawa należą do Ciebie. Proszę weź je ode mnie, a przydziel mi tylko to co uważasz za dobre dla mnie.” Wtedy, jeżeli ludzie dobrze Cię traktują możesz dziękować Bogu, że obdarował Cię tym przywilejem. A jeżeli nie doświadczysz dobrego traktowania, możesz dziękować Bogu za to, że ma Twoje prawa w posiadaniu i uznał, że w tej konkretnej sytuacji okazją do Twojego wzrostu jest nie nieegzekwowanie jednego z Twoich praw w tym konkretnym momencie.

Poprzez przebaczanie innym, poddajesz się Bogu i pozwalasz mu na rozwijanie Ciebie według Jego planu. Zasada poddawania Twoich praw Bogu ma zastosowanie we wszystkich relacjach z ludźmi w Twoim życiu. (Oto inne odnośniki do wersetów w Biblii na temat przebaczenia: Kolosan 3:13, Mateusza 6:15, Rzymian 12:19)

Każdego należy traktować z miłością, niezależnie od tego czy ta osoba jest czy nie jest nam coś winna. Ponieważ otrzymaliśmy łaskę, jesteśmy dłużnikami Boga. Nie możemy Jemu za nią odpłacić. On nic od nas nie potrzebuje, ale nawołuje nas do okazywania innym niezasłużonej miłości, której doświadczyliśmy od Niego.

“Nikomu nic winni nie bądźcie prócz miłości wzajemnej” (Rzymian 13:8).

Miłość jest dowodem nawrócenia.

Jeśli kto mówi: Miłuję Boga, a nienawidzi brata swego, kłamcą jest; albowiem kto nie miłuje brata swego, którego widzi, nie może miłować Boga, którego nie widzi (I Jana 4:20).

Między wierzącymi istnieje wyjątkowy wymiar miłości. Jezus osobiście odbiera Twoje zachowania i nastawienie wobec innych wierzących. Na sądzie powie, “Zaprawdę powiadam wam, cokolwiek uczyniliście jednemu z tych najmniejszych moich braci, mnie uczyniliście” (Mateusza 25:40).

Miłość chrześcijańska, ma być okazywana jednak nie tylko wobec wierzących. W Ewangelii Mateusza 5:44-45 Jezus powiedział,

A Ja wam powiadam: Miłujcie nieprzyjaciół waszych i módlcie się za tych, którzy was prześladują, Abyście byli synami Ojca waszego, który jest w niebie, bo słońce jego wschodzi nad złymi i dobrymi i deszcz pada na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.

Okazywanie życzliwości osobie, która nas skrzywdziła może być bardzo trudne, ale nie ma wymówki do bycia nieuprzejmym wobec innych. Nie powinniśmy nikogo traktować zgodnie z tym jak na to zasługuje. Powinniśmy okazywać miłość i życzliwość niezależnie od tego czy ktoś w naszych oczach jest jej godny (I Koryntian 16:14). Musimy pamiętać, że sami będąc niewierzącymi, nie byliśmy godni Bożej miłości, ale on ukochał nas pomimo tego (Tytusa 3:2-3).

► Jeżeli zaoferowałbym Ci brudny i naddarty banknot 100 zł, wziąłbyś go? Czy ze względu na jego stan nie chciałbyś go?

Jeżeli byś go wziął to dlatego, że jego wartość nie jest zależna od jego stanu.

Każda osoba zasługuje na szacunek, ponieważ jest stworzona na podobieństwo Boże (I Mojżeszowa 1:27). Wewnętrzna wartość każdego człowieka wynika z tego podobieństwa.

Niektóre osoby nie mają bardzo wysokiej inteligencji. Niektórym brakuje umiejętności, wyszkolenia, lub mają inne braki, które sprawiają, że nie odnoszą wielkich sukcesów, lub nie wydają się zbyt użyteczni według przyziemnych standardów. Jednak każda osoba ma wartość przypisaną jej, gdy Bóg kształtował ją na swoje podobieństwo.

Każdy człowiek posiada tę zasadniczą wartość, nawet jeżeli w wyniku niemądrych decyzji sprawił, że jest mniej wartościowy według innych standardów. Osoby, które rzuciły szkołę bez jej ukończenia, zniszczyły swoje zdrowie przez uzależnienia lub wypełniły swoje życie złymi nawykami, nadal są wartościowe, gdyż zostały stworzone na Boże podobieństwo.

Ze względu na nieodłączną wartość obrazu Boga w każdym człowieku, szacunek powinien być okazywany w każdym kontakcie między ludźmi. Uprzejmość to absolutne minimum.

Każdy fałsz i manipulacja są złe, ponieważ każdy z naszych wyborów na ziemi ma swoje odbicie w wieczności. Dlatego ważne jest, aby w podejmowaniu decyzji uwzględnić jej pełny kontekst i konsekwencje. Sukcesem nie jest sprawić, że ktoś zrobi coś dobrego ze złą motywacją, ponieważ wybór sam w sobie nie był właściwy.

Na tyle na ile to możliwe, zawsze powinniśmy okazywać innym szacunek, nawet jeżeli ich zachowanie jest niewłaściwe. Kara za złe zachowanie lub próba korekty (dokonywane przez osobę posiadającą do tego autorytet) powinny odbywać się nie tylko ze świadomością grzeszności winnej osoby, ale też z szacunkiem dla podobieństwa Bożego zawartego w jej istocie.

Podczas dyskusji padnie zapewne wiele przykładów zastosowania powyższych zasad.

► Podziel się przykładem tego, jak sam wybrałeś drogę pokoju w konflikcie. Poproś o dodatkowe przykłady od uczestników.

► Podziel się swoim postanowieniem, aby przebaczyć tym, wobec których czułeś urazę. Poproś uczestników zajęć, aby podjęli takie samo postanowienie w swoim życiu.

► Poproś o przykład sytuacji, w których można okazywać więcej niezasłużonej miłości bliźniemu.

► Przedyskutuj, co to znaczy traktować z szacunkiem kogoś, kto źle czyni.

► Przedyskutuj znaczenie starego powiedzenia, “długopis ma większy autorytet niż miecz”.

W komunikowaniu idei oraz umiejętności perswazji tkwi wielka siła. Osiągniesz dużo więcej motywując niż zmuszając. Idea – koncepcja – może się rozprzestrzeniać, wpływając na wielu ludzi.

Biblia odnosi się do mocy jaką mają w sobie słowa do szerzenia dobra lub zła (Jakuba 3). Plan zbawienia znajduje swoje spełnienie w mocy ewangelii, powierzonej ludzkim posłańcom.

Jak powinniśmy używać naszych słów, by czynić dobro, a nie krzywdę? Biblia oferuje nam kilka zasad.

(1) Nie mów za dużo.

“Głupi mówi wiele...” (Księga Kaznodziei Salomona 10:14).

“Gdzie dużo słów, tam nie brak występku; lecz kto opanowuje swój język, jest roztropny” (Przypowieści Salomona 10:19).

“Nawet głupiec, gdy milczy, uchodzi za mądrego, za roztropnego, gdy zamyka usta” (Przypowieści Salomona 17:28).

Nie bądź gadatliwy. Rozgadany człowiek nie przywiązuje wystarczającej wagi do swoich słów ani do słów innych. Mówi rzeczy, których wcale nie szanuje oraz zakłada, że inni robią to samo. Wydaje bezpodstawne opinie. Nie musisz dzielić się swoimi opiniami na tematy, na których się nie znasz, nie każda opinia jest tak samo wartościowa.

(2) Zastanów się, zanim coś powiedz.

Nie pozwalaj na to, aby Twoje uczucia sprawiały, że wypowiesz słowa, których później będziesz żałował.

“Wiedzcie to, umiłowani bracia moi. A niech każdy człowiek będzie skory do słuchania, nieskory do mówienia, nieskory do gniewu” (Jakuba 1:19).

“Głupi ujawnia całą swoją porywczość, lecz mądry w końcu ją uśmierza” (Przypowieści Salomona 29:11).

“Człowiek nierychły do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy pomnaża swoją głupotę” (Przypowieści Salomona 14:29).

(3) Nie oceniaj sytuacji na pierwszy rzut oka.

“Kto odpowiada, zanim wysłucha, zdradza swoją bezmyślność i naraża się na hańbę” (Przypowieści Salomona 18:13).

“Słuszność ma ten, kto pierwszy występuje w sprawie, lecz gdy przychodzi jego przeciwnik, bierze go na spytki” (Przypowieści Salomona 18:17).

Podstawą większości konfliktów są nieporozumienia. Czas i ostrożność zazwyczaj je rozwiązują. Jeżeli osoba znana ze szczerości, powie coś co Tobie wydaje się niesłuszne, nie osądzaj jej pochopnie.

“Kto się wtrąca do cudzego sporu, ten jak gdyby łapał biegnącego psa za uszy” (Przypowieści Salomona 26:17).

(4) Uważaj na swoje poczucie humoru

Niekontrolowane żarty potrafią głęboko ranić.

“Do obłąkanego, który rzuca płonące głownie i śmiertelne strzały, Podobny jest człowiek, który oszukał swojego bliźniego, a potem mówi: Ja tylko żartowałem” (Przypowieści Salomona 26:18-19).

Nie pozwól na to, aby inni popełniali błędy, wierząc w Twoje żarty. Nie mów innym, że mówisz poważnie, kiedy tak nie jest, ponieważ ponownie Ci nie uwierzą. Nie naśmiewaj się z defektów, na które inne osoby nie mają wpływu. Nie żartują z czyjegoś niepowodzenia. Nie odnoś się żartobliwie do zagadnienia jakichkolwiek grzechów.

► Jakie są jeszcze przykłady złego zastosowania humoru?

(5) Nie używaj go wobec niewłaściwej osoby.

“Kto chodzi jako oszczerca, zdradza tajemnice; lecz człowiek godny zaufania dochowuje tajemnicy” (Przypowieści Salomona 11:13).

“Gdy nie ma drzewa, ogień gaśnie; gdy nie ma oszczercy, zwada ustaje” (Przypowieści Salomona 26:20).

Tylko dlatego, że ktoś powinien wypowiedzieć się na jakiś temat, nie znaczy, że powinieneś być to właśnie Ty. Nie powinieneś wypowiadać się w miejsce osoby, która posiada nadany jej autorytet do wypowiadania się w pewnych sprawach.

Nie rozpowszechniaj informacji dotyczących błędów innych.

Nikt Ci nie powierzy informacji o własnym życiu, jeżeli odniesie wrażenie, że rozpowiesz je innym.

“Załatw swoją sprawę ze swoim bliźnim, lecz nie wydawaj cudzej tajemnicy” (Przypowieści Salomona 25:9).

Tchórz opowiada o swojej sprawie niewłaściwym osobom, zamiast wdrożyć opisaną w Ewangelii Mateusza 18:15-17 procedurę.

(6) Ostrożność z krytyką

Istnieje właściwy czas i sposób na komunikowanie słów krytyki.

“Lepsza jest jawna nagana niż nieszczera miłość. Razy przyjaciela są oznaką wierności...” (Przypowieści Salomona 27:5-6a).

Upewnij się, że wypowiadane przez Ciebie słowa krytyki są konstruktywne, a nie destruktywne. Przeważnie, aby krytyka była pomocna, najpierw należy spędzić czas na budowaniu zdrowej relacji z drugą osobą.

(7) Nie kłam.

“Nie okłamujcie się nawzajem, skoro zwlekliście z siebie starego człowieka wraz z uczynkami jego” (Kolosan 3:9).

Fałsz wpisuje się w grzeszne życie, nie ma dla niego miejsca w życiu chrześcijańskim.

“Ohydą dla Pana są wargi kłamliwe, lecz ci, którzy mówią prawdę, podobają mu się” (Przypowieści Salomona 12:22).

(8) Nie kalaj swojej mowy.

“Także bezwstyd i błazeńska mowa lub nieprzyzwoite żarty, które nie przystają, lecz raczej dziękczynienie” (Efezjan 5:4).

Nie opowiadaj o obecnych lub przeszłych skandalach, poza kontekstem świadectwa. Nie opowiadaj selektywnie akceptowalnych żartów. Ludzie świeccy używają terminologii seksualnej lub słów pochodzących od nazw części ciała, jako przekleństw. W słownictwie osoby wierzącej nie ma miejsca na takie wyrażenia. Lekceważące jest używanie słów odnoszących się do Boga lub Jezusa w momentach stresu lub frustracji, chyba że szczerze wołasz o Bożą pomoc.

(9) Niech Twoje słowa nie powodują podziałów między ludźmi.

“Człowiek przewrotny wywołuje zwadę, a oszczerca skłóca ze sobą przyjaciół” (Przypowieści Salomona 16:28).

“Tych sześć rzeczy nienawidzi Pan, a tych siedem jest dla niego obrzydliwością... [siódme] sianie niezgody między braćmi” (Przypowieści Salomona 6:16, 19).

Nie staraj się wypadać lepiej kosztem innych. Nie prowokuj konfliktów między ludźmi. Nie osłabiaj efektywności służby innych osób plotkami.

Zanim coś powiesz, zastanów się nie tylko, „czy jest to prawdą?” ale także, „dlaczego powinienem to powiedzieć?”

Na zakończenie

Wierząca osoba powinna być gotowa prosić o wybaczenie, jeżeli swoimi słowami skrzywdziła kogoś innego. Powinna też być gotowa poprawić lub sprostować wszystkie wypowiedzi, które nie były zgodne z prawdą.

Szkodliwe lub krzywdzące słowa innych nie są usprawiedliwieniem dla Twoich słów.

Wiele popełnianych przez nas błędów w mowie da się z czasem skorygować. Na przykład, możesz nauczyć się myśleć zanim coś powiesz. Czasem powody krzywd sięgają głębiej i można odnaleźć je w naszym sercu, na przykład chęć, żeby zranić kogoś naszymi słowami. Jeżeli czujesz się winny z powodu nadużywania słów z taką motywacją, proś Boga o przebaczenie i oczyszczenie Twojego serca z tych skłonności.

Twoja mowa odkrywa Twoje serce (Łukasza 6:45). Nie niszcz swojego świadectwa poprzez niespójne z wartościami chrześcijańskimi wypowiedzi.

Twoje słowa mogą być błogosławieństwem dla innych w Twoim otoczeniu. Większość aspektów służby wymaga efektywnej zdolności komunikacji. Pomnożysz owoce swojej służby stosując biblijne zasady porozumiewania się.

► Większość ludzi wyraźniej dostrzega przewinienia w mowie innych niż w swojej własnej. Prowadzący może tutaj podzielić się przykładem tego, jak sam nie zastosował jednej z powyższych zasad lub wyznać, która z nich jest dla niego najtrudniejsza.

► Zachęć uczestników, aby wybrali jedną z przedyskutowanych zasad, z którą mają największe trudności i zobowiązali się nad nią pracować.

Ojcze w Niebie,

Pomóż mi żyć według biblijnych przykazań pokoju, miłości i szacunku we wszystkich moich relacjach.

Chcę umieć wybaczać tym, którzy wyrządzili mi zło. Pomóż mi szukać pojednania w konfliktach.

Pomóż mi szanować każdą osobę, ponieważ jest stworzona na Twoje podobieństwo. Spraw abym pamiętał, jak różnorodne konsekwencje mogą nieść moje słowa i brał za nie odpowiedzialność. Chcę, aby moje słowa wnosiły dobro, a nie zło.

Chcę, aby moje świadectwo o Tobie było szanowane.

Dziękuję Ci za przywilej bycia posłannikiem Twojej prawdy.

Amen

(1) Przeczytaj list Jakuba 3. Odnotuj potencjał tkwiący w rozmowie. W wersetach 13-18; zauważ, jak mowa w sposób naturalny wypływa ze stanu ludzkiego serca. Przeczytaj fragment z listu Pawła do Efezjan 4:25-32. Napisz modlitwę (w jednym akapicie), która jest Twoją odpowiedzią na przeczytany tekst z Biblii.

(2) Przestudiuj fragment z listu Pawła do Efezjan 5:22–6:9. Rozwiń i wytłumacz zastosowanie konkretnych wymienionych zachowań w różnorodnych relacjach międzyludzkich. Wytłumacz, jak te zastosowania łączą się z zasadami miłości bliźniego, pokoju i szacunku, omawianymi wyżej.

(3) Wybierz i odpowiedz (w jednym akapicie) na trzy z poniższych pytań.

• Co w praktyce wynika z faktu, że Bóg powołał nas do szukania pokoju w relacjach międzyludzkich?

• Dlaczego wybaczanie innym jest kluczowe w zachowaniu zbawienia?

• Co oznacza dla człowieka złożenie swoich praw w Bożym ręku?

• Jaka jest motywacja naszej miłości do tych którzy na nią nie zasługują?

• Jak fakt, że jesteśmy stworzeni na Boże podobieństwo powinien wpływać na nasze relacje międzyludzkie?