Lesson 5: Uongozi wa Utumishi

Karamu ya mwisho ambayo Yesu alikula akiwa na wanafunzi wake ilikuwa ni sherehe ya Pasaka. Ilikuwa ni jambo la jadi kwamba kwenye karamu iliyoandaliwa rasmi mtumishi atatawadha miguu ya wageni waliopo. Kazi hii kwa kawaida alikuwa anapewa aifanye mtumishi wa hali ya chini sana kuliko wote waliopo.

Kwenye karamu hii, Yesu peke yake na wanafunzi wake ndio waliokuwepo mahali pale. Mwanzoni, hakuna mtu aliyefanya kazi ya kutawadha miguu. Hakuna hata mwanafunzi mmoja aliyejitolea kwa ajili ya kuifanya kazi hii kwa sababu hawakuwa wanataka kuwa kwenye nafasi ya mtumishi wa hali ya chini sana. Kila mmoja alikuwa bado anategemea kuwa kwenye nafasi ya juu katika ufalme mpya.

Tunaweza tukafikiria kwamba labda Petro alimwambia Yohana kwa polepole, “Mtu anahitajika kufanya kazi ya kutawadha miguu; unatakiwa ukaifanye wewe.” Labda Yohana alijibu, “Hapana, mimi siwezi nikaifanya kazi hiyo; Yakobo anatakiwa aifanye.” Hakuna hata mmoja wao miongoni mwao aliyekuwa tayari kuifanya kazi hiyo iliyokuwa ni jukumu la mtumishi wa hali ya chini sana. Pale mwishoni mwa karamu, Yesu alisimama, akachukua maji na taulo, akaanza kuifanya kazi hiyo. Kwa hakika baadaye wanafunzi walishikwa na aibu.

Petro alikataa kumruhusu Yesu amtawadhe miguu yake mwanzoni, akisema kwamba alimheshimu Yesu sana hivyo asingeweza kumruhusu afanye kazi ya chini kama hiyo. Yesu akamwambia Petro, “Kama nisipokutawadha, huna shirika nami.” Alikuwa anatumia kazi hiyo ndogo sana kuwakilisha kusudi kubwa la mwili wa Kristo. Kwa wakati mwingine alisema, “Mwana wa Adamu hakuja kutumikiwa, bali kutumika, na kutoa nafsi yake iwe fidia ya wengi” (Mathayo 20:28). Huduma aliyoitoa pamoja na kifo chake ilidhihirishwa kwa matendo yake mengi ya huduma, ikiwa ni pamoja na kuwaosha miguu wanafunzi siku hiyo. Kama mtu hataikubali huduma ya Yesu, huyo mtu siyo sehemu ya ufalme wa Yesu.

Baadaye Yesu alisema, “Je! Mmeelewa na hayo niliyowatendea? Akawaeleza kwamba katika utaratibu wa kidunia, kiongozi anategemea ahudumiwe. Lakini kwenye ufalme wa Mungu, uongozi ni huduma.

Matazamo sahihi wa uongozi ni huduma kwa watu wote. Mtu anayezingatia mahitaji ya watu na akapata nafasi ya kuhudumia mahitaji hayo ataweza kuwa kiongozi. Watu wanataka kiongozi ambaye anawajali na mwenye uwezo wa kushughulikia mahitaji yao. Watu wako na hiari ya kukabidhi mamlaka kwa mtu ambaye atayatumia mamlaka kwa ajili ya mustakabali wao.

Kundi la wanajeshi walikuwa wanajenga nyumba zenye kutumia magogo. Walikuwa wanajitahidi kuinua gogo lililokuwa zito sana, na sajini wao alikuwa anawapaazia sauti kwa nguvu. Mtu mmoja alikuwa anapita karibu nao na akasimama akiwaangalia. Akamwambia yule sajini, “Kwa nini huwapi msaada? Yule sajini akajibu kwa hasira, “Mimi ni sajini.”

Yule mpita njia akaungana na wale wanajeshi na akawasaidia katika kuliinua lile gogo, kisha akafungua koti lake alilokuwa amelivaa akaonyesha nguo zake za kijeshi alizokuwa amevaa. Akasema, “Mimi ni jenerali.” Huyu alikuwa ndiye Jenerali George Washington, ambaye baadaye alikuja kuwa raisi wa Marekani.

Hata kwenye utaratibu wa kidunia, hamu ya kutumika huleta kuinuliwa. Hali hii hutambulika kwenye baadhi ya vyeo. Kwa mfano, nafasi ya juu katika serikali ya Uingereza ni Waziri Mkuu, ambalo kwa maana iliyo wazi ni “mtumishi wa kwanza.” Viongozi mashuhuri katika historia wamekuwa ni wale ambao wamekuwa wakitumika kwa ajili ya mahitaji ya watu. Viongozi wa dunia siyo wakati wote wanawahudumia watu kwa nia sahihi, lakini mfuasi wa Yesu atapaswa kipekee awe na moyo wenye kutamani kutumika.

Mkuu wa chou alifika ofisini kwake akiwa na mifuko kadhaa. Alipomwambia mwanafunzi mmoja amsaidie, yule mwanafunzi alimjibu, “Mimi siyo mtumishi.” Mara mwanafunzi mwingine akasema, “Ninaweza nikakusaidia; Mimi ni mtumishi. Miaka mingi baadaye ikapita, yule mwanafunzi wa pili aliyetoa msaada alikuja kuwa Mkuu wa kile chuo.

Je, uongozi wa utumishi ni nini? Hapa kuna ufafanuzi rahisi:

Uongozi wa utumishi ni kuongoza kwa ajili ya mustakabali wa wale wanaoongozwa.

► Angalia katika 1 Petro 5:1-4 kwa pamoja. Je, andiko hili linamaanisha nini kuhusu huduma ya uongozi?

Kuongoza haimaanishi watu wakutumikie wewe; bali inamaanisha kwamba wewe uwe ndiye mhudumu wa watu.

Robert Greenleaf aliandika,

Kwa ujumla imekuwa ni uzoefu wangu kwamba watu wa nafasi ya juu sana wa mashirika makubwa yaliyo ya kweli ni viongozi – watumishi. Ni watu wenye unyenyekevu sana, wenye heshima sana, ni watu walio wazi sana, wanafundishika sana, wanaheshimiwa sana, watu wanaojali sana, na watu wenye kumaanisha hasa. Wakati watu wenye mamlaka rasmi au nafasi yenye mamlaka wanapokataa kuyatumia hayo mamlaka na nguvu hadi itokee kuwa matumizi hayo ndiyo suluhisho la mwisho, mamlaka yao kimaadili yanaongezeka kwa sababu ni wazi kwamba wamejishusha nafsi na nguvu zao katika mamlaka yao na kutumia utashi wa kufikiri, kushawishi, upole, huruma, na kwa kifupi, uaminifu badala yake.[1]

Mtu mmoja katika nchi ya Alaska alielezea kazi ya mbwa ambao huwa na kazi ya kuvuta vitoroli vya kuteleza juu ya theluji. Baadhi ya mbwa huwa ni viongozi wa mbwa wengine. Wanafungwa mbele ya mstari kwa sababu wana nguvu, wana mbio na wana akili. Baada ya mbwa kuwa kiongozi, hataki kuunganisha katika sehemu nyingine yeyote ya mstari.Tatizo ni kwamba wakati mbwa anapokuwa mzee, hana uwezo tena wa kuongoza. Anaweza akawa na uwezo wa kutumika katika nafasi nyingine tofauti, lakini atakataa. Wamiliki wa mbwa wakati mwingine wanalazimika kuwauwa mbwa walio wazee kwa sababu ni gharama kuwalisha na wanakataa kutumiwa katika nafasi nyingine mbalimbali.

Mtindo wa Wafilipi

Mtume Paulo alikuwa ameweka fokasi yake kwenye hitaji la kuwaendeleza viongozi. Alianza huduma katika maeneo mengi, lakini alijua kwamba kazi haitaweza kuendelezwa na kupanuliwa bila ya kuwa na viongozi wengi.

► Angalia katika Wafilipi 2:19-21 kwa pamoja. Kwa nini wakati mwingine Paulo anakosa mtu wa kumtuma kuwajibika kwa ajili ya huduma?

Wakati mwingine Paulo alikosa watu wa kuwatuma kuwajibika kwa ajili ya huduma kwa sababu watu waliokuwa wanapatikana walikuwa na matamanio ya mafanikio ya peke yao. Hawa walikuwa ni watu waliokuwa wanahusika na kanisa na kusaidia kwa njia fulani, lakini hawakuweza kuwa watu wa kuaminika kutoa huduma katika moyo wa mtumishi. Tatizo hili liliwafanya wasiwe watu wa kufaa kwenye majukumu yaliyokuwa na umuhimu na uzingatiaji mkubwa.

[2]Barua kwa Wafilipi inaelezea baadhi ya watu ambao waliweza kutumika bila ya kutafuta vyao wenyewe.

Epafrodito (2:25-30) alifanya kazi kwa juhudi sana katika huduma kiasi kwamba afya yake ilidhurika, na ilikuwa ni karibu apoteze uhai wake. Paulo alisema kwamba tunapaswa tuwaenzi watu ambao wana aina hii ya kujitolea kwa ajili ya uwajibikaji. Hiyo haimaanishi kwamba hatupaswi tusiwe makini kwa ajili ya afya zetu, lakini kujitolea huku katika uwajibikaji kwa Epafrodito kwa ajili ya kazi ya Mungu kulimfanya awe shujaa katika kanisa.

Paulo alisema kwamba yeye mwenyewe alikuwa na aina hii ya kujitolea na hakuwahi kujaribu kujipatia faida kutoka na watu aliokuwa anawahudumia (2:19-22). Alisema kwamba Timotheo alifuata nia ile aliyokuwa nayo yeye.

Mfano wa hali ya juu ulioelezewa katika barua hii ni Yesu (2:5-8). Hakutaka kushikilia apewe aliyokuwa anastahili lakini alikuwa tayari kwa hiari yake mwenyewe kuweka chini hadhi yake na kuwa mtumishi. Alijitolea kabisa , hata kufikia kwenye umauti.

Mfano mbaya…

Jehazi alikuwa mtumishi wa Elisha, aliyekuwa nabii mkuu kiongozi wa Israeli. Labda alikuwa ameteuliwa kumrithi Elisha siku moja, kwa kuwa alikuwa anamtumikia Elisha kama vile ambavyo Elisha naye alivyokuwa anamtumikia Eliya kabla ya kuchukua nafsi yake.

Wakati Naamani alipokuja kwake kwa ajili ya kupata uponyaji na kutoa kiasi kikubwa cha malipo, Elisha alikataa. Jehazi alichanganyikiwa kwa sababu kwa kawaida hawakuwa wanapata kiasi kikubwa hivyo cha sadaka. Kwa siri sana alitoka nje kumtafuta Naamani na akachukua sehemu ya yale malipo.

Elisha alimwambia Jehazi kwamba alikuwa amefanya makosa kutafuta utajiri badala ya kuweka fokasi yake kwenye huduma (2 Wafalme 5:26). Jehazi alipokea ule ugonjwa wa ukoma aliokuwa nao Naamani na kamwe hakuja kuwa tena nabii.

Baadhi ya watu wanaingia kwenye huduma kwa sababu wanatamani kuwa na mafanikio ya binafsi. Wanafikiri kwamba huduma ni nafasi ya kuwa kwenye nafasi ya uongozi. Hawataki kusalimisha matamanio yao binafsi na kufuata upendo kwa ajili ya Mungu; badala yake, wanafuata matamanio binafsi katika huduma zao.

[3]Kuwa na shauku au matamanio kwa ajili ya huduma huja kutokana na tamaa ya kumtumikia Mungu kwa njia ya kuwatumikia watu. Mtu mwenye nia hii atatamani tu nafasi kama fursa ya kuhudumu (1 Timotheo 3:1). Atataka kuhakikisha kwamba Mungu anaelekeza kuinuliwa kwake. Shauku yake ya kufanikiwa inakuwa na msingi wake katika kutamani kuwa mwaminifu kwa Mungu.

Kujiachilia kabisa kwa ajili ya Mungu mara nyingi kunatafsiriwa kama ni kuwa na unyenyekevu. Hatuwezi kumheshimu Mungu vizuri hadi pale tutakapochukua jukumu la unyenyekevu katika uhusiano na Mungu

Kwa kuwa kujiachilia kabisa kwa ajili ya Mungu ni unyenyekevu, kujiachilia kunamaanisha…

• Ninategemea katika nguvu za Mungu ili kwamba Mungu aweze kupewa utukufu.

• Ninakuwa sina furaha kama ustadi wangu unanipa mimi heshima kuliko kumpa Mungu.

• Niko tayari kufanya majukumu ya viwango vya hadhi na kufanya kazi katika maeneo yasiyoeleweka vizuri.

• Ninavumilia kubezwa au kudharauliwa na watu ambao hawauelewi moyo wangu.

• Sihamasishwi kwa alama zenye hadhi za kidunia.

• Ninamwamini Mungu kuchagua kama nitainuliwa au laa.

Huwezi ukaifanya kazi kwa ajili ya mwili wa Kristo bila ya kuwa na roho ya Kristo. Hii ina maana kwamba kanisa ni lazima liongozwe na viongozi ambao wanadhihirisha roho ya Kristo. Huwezi ukazungumza kwa ajili ya Mungu hadi pale utakapokuwa umemsikiliza yeye, siyo tu katika kupata ufunuo na kuongozwa, bali katika kufanywa upya. Unasikiliza ili uweze kubadilishwa.

► Je, sifa ya kwanza kwa ajili ya uongozi wa huduma ni ipi?

Upendo wa Kristo unatuhamasisha (2 Wakorintho 5:14-15).

Watu hufanya mambo mazuri kwa sababu nyingi. Wakati mwingine wao ni watu wazuri wenye sababu nzuri, lakini siyo sababu bora zaidi.

Mungu alikuwa amepanga Petro awe kiongozi mkuu na maarufu katika kanisa. Baada ya Petro kumkana Yesu, Yesu alifanya mazungumzo na yeye kwa ajili ya kumrejesha na kumwita tena kwenye huduma.

Mara tatu, Yesu alimwuliza Petro, “wewe wanipenda?” Hii ilisisitiza kwamba upendo kwa Yesu ni kigezo muhimu cha huduma (Yohana 21:15-17). Uwezo wa kibinadamu si muhimu zaidi. Upendo kwa watu ni muhimu sana, lakini siyo muhimu zaidi. Kigezo muhimu zaidi kwa uongozi wa huduma ni upendo kwa Yesu.

Kama unampenda Yesu, utamwigiza yeye na utafanana na yeye. Kama unampenda, utapenda na watu wengine wamjue na wampende yeye. Motisha mzuri sana wa huduma ni shauku ya kuwaleta wengine kwenye uhusiano na Yesu.

Sifa ya kwanza kwa ajili ya huduma ni kumpenda Mungu. Kumpenda Mungu kunadhihirishwa kwa njia ya upendo na kuwahudumia watu wengine. Mungu hana mahitaji yeyote ya kimwili; ana zo rasilimali zote na nguvu. Lakini Yesu alisema kwamba tunapohudumia watu wake katika mahitaji yao, tunakuwa tunamtumikia yeye (Mathayo 25:40).

► Je, unafanya kazi kwa ajili ya nani?

Kila mchungaji anapaswa aelewe kwamba anafanya kazi kwa ajili ya Mungu na anao uwajibikaji wa mwisho kwa Mungu (1 Wakorintho 4:1-5). Tunamtumikia Mungu kwa kuwatumikia watu wengine, kwa sababu hilo ni jukumu ambalo Mungu ametupa sisi.

Biblia inatumia neno usimamizi kwa mtu ambaye yuko katika uongozi wa huduma (1 Wakorintho 4:2). Nenohalitafsiriki kirahisi kwenye baadhi ya lugha. Msimamizi ni mtu ambaye anasimamia watu na rasilimali kwa ajili ya mtu mwingine. Anawatumikia watu ambao anawasimamia, anashughulika na mahitaji yao; lakini anawajibika kwa mtu mmoja ambaye ndiye aliyemfanya yeye kuwa msimamizi.

Albert Mohler alielezea jukumu la viongozi wa huduma kwa njia hii:

• Sisi ni watumishi wa maisha ya watu na ustawi wao.

• Sisi ni watumishi wa muda na nafasi.

• Sisi ni watumishi wa mali na rasilimali.

• Sisi ni watumishi wenye nguvu na wazingatiaji.

• Sisi ni watumishi wenye sifa njema na tuliorithishwa.

• Sisi ni watumishi wenye ukweli na mafundisho.[1]

Jim Collins amesoma biashara ili kubaini ni kwa nini baadhi ya biashara zinakuwa kubwa na kubaki kuwa kubwa kwa miaka mingi. Aligundua kanuni zinazoweza kutumika katika shirika lolote. Moja ya sifa kuu za biashara kubwa ni kwamba zina kiongozi wa Kiwango cha 5, kama anavyoiita Collins.[1]

Kutokana na maelezo ya Collins, ngazi ya kwanza (1) ya uongozi ni mtu ambaye ana uwezo wa kufanya kazi vizuri sana. Hali hii inampa ushawishi.

Mwanachama mzuri wa timu yuko katika ngazi ya pili ya uongozi, kwa sababu anafanya kazi vizuri na kikundi.

Meneja mwenye ustadi au uhodari mkubwa yuko katika ngazi ya tatu (3). Anawasimamia vyema watu wake pamoja na rasilimali ili waweze kukamilisha malengo ambayo yanakuwa yametolewa kwake.

Kiongozi wa ngazi ya nne (4) anawapa motisha watu wake waliopo kwenye shirika katika kujituma na kuweka nguvu katika kufikia kwenye maono yaliyo wazi.

Kiongozi wa ngazi ya tano (5) anajenga taasisi kufikia kwenye uwezo mkubwa wa muda mrefu kupitia mchanganyiko wa unyenyekevu wa binafsi na dhamiri.

Watu wote katika ngazi hizi zote ni wa thamani, na shirika lolote lile litakuwa na furaha kuwa na watu kama hao.

Kiongozi wa ngazi ya nne (4) anazo sifa zote ambazo watu wanategemea kutoka kwa kiongozi wa uwezo mkubwa kama huyo kuwa nazo. Yeye siyo meneja tu anayeratibu na kusimamia kilichopo mahali hapo. Kiongozi wa ngazi ya nne (4) ana uwezo wa kuwafanya watu wakawa na motisha, ana uwezo wa kuwasilisha maono yaliyo wazi, na huwaongoza watu katika kushirikishana malengo.

Kiongozi wa ngazi ya tano (5) anayo tabia moja muhimu ambayo haiwezi ikapatikana kwa kiongozi wa ngazi ya nne (4). Kiongozi wa ngazi ya tano (5) hujitolea yeye mwenyewe kuhakikisha kwamba anaiinua taasisi yake iwe ya kiwango cha hali ya juu sana. Yeye ni mnyenyekevu; anaichukulia taasisi yake kuwa ni muhimu kuliko yeye mwenyewe. Haitumii taasisi yake katika kujiongezea umaarufu, bali hujitolea kabisa mwenyewe kwa ajili ya taasisi. Kama kusudi kubwa la kiongozi ni kujipa mwenyewe heshima na sifa kwa ajili ya kukamilisha mambo yanayohusiana na taasisi, yeye siyo kiongozi wa ngazi ya tano (5).

Unyenyekevu haimaanishi kuwa yeye ni mwoga au asiyekuwa na uhakika. Unyenyekevu humfanya akawa na ujasiri na aliyedhamiria kwa sababu yeye anajihusisha zaidi na taasisi kuliko anavyojihusisha na mambo yanayohusiana na yeye mwenyewe.

Kumekuwepo na viongozi wengi wanaoonekana kuwa ni maarufu sana ka sababu ya uwezo wao mkubwa. Wamefanya shirika likakua. Wamefanya mabadiliko mengi muhimu na mazuri. Hata hivyo, wamelitumia shirika kama jukwaa la kupandia kwa ajili ya kujipatia umaarufu wao wenyewe. Baada ya muda wao wa uongozi kumalizika, shirika halikuweza kuendelea kuwa maarufu tena kwa sababu hawakulijenga liendelee kuwa kubwa na maarufu zaidi kuliko nafsi zao.

Hebu tuangalie jinsi kanuni hii inavyohusiana na utumishi. Kiongozi wa Kiwango cha 5 anashawishika kwamba anafanya kazi kwa taasisi inayofanya mema kwa ajili ya watu. Anajitolea kwa ajili ya maendeleo ya taasisi hiyo kwa sababu ya mema inayofanya. Kwa njia hii, anawahudumia watu.

Jim Collins hakuwa anajaribu kufundisha kanuni za Kikristo, bali utafiti wake unakubaliana na mafundisho ya Yesu. Kiongozi wa kweli mkubwa na maarufu ni yule anayejitolea mwenyewe katika kuhudumia.

Kulikuwa na wakati ambao wageni kutoka katika taifa lingine walikuja kumwona Yesu. Wanafunzi walisisimka, labda kwa sababu walifikiri kwamba hivi karibuni huduma yao ingeenda kuwa ya kimataifa. Lakini Yesu aliweka fokasi yake kwenye kusudi la ujio wake.

Yesu alisema, “Chembe ya ngano isipoanguka katika nchi, ikafa, hukaa hali iyo hiyo peke yake; bali ikifa, hutoa mazao mengi” (Yohana 12:24). Yesu hakuwa anataka kuwa maarufu kama kiongozi wa kidini. Alikuja kwa ajili ya kukamilisha kitu ambacho kingehudumia watu wote.

Uongozi wa huduma huanzia ndani ya moyo wa mtu. Tatizo ni kwamba watu wote tunaanza maisha tukiwa na mioyo ya ubinafsi. Kwa sababu hiyo, tumekuwa na tabia ya kutafuta kujinufaisha binafsi kwanza juu ya mambo mengine yote.

Kiongozi wa huduma anayetaka kumpendeza Mungu kwa kuwahudumia watu wengine kiuhalisia anahitajika kupitia kwenye mchakato wa kiroho ambao utamleta kwenye aina fulani ya kifo cha tamaa binafsi ya makuu. Kama atakuwa amekataa huku kujisalimisha kabisa kwa ajili ya Mungu, anakuwa amejiweka kwenye kuwa kiongozi ambaye atafanya kazi kwa ajili ya maendeleo yake binafsi.

► Mwanafunzi anapaswa kusoma 1 Wakorintho 13:1-8 kwa ajili ya kikundi. Kikundi kitapaswa kutafakari hiyo aya kwa pamoja na kujadili uongozi ni nini inapotokea kuwa imekuwa kwenye msingi wa upendo.

Ili kuwa kiongozi ambaye Mungu anataka uwe, lazima uwe na mabadiliko ya moyo. Tambua kwamba umekuwa ukihimizwa na ubinafsi katika uongozi wako hadi sasa. Tambua malengo maalum ambayo yalikuwa mabaya kwa sababu ya maslahi binafsi. Tambua mitazamo ambayo ilikuwa mibaya kwa sababu ya kujitafutia kwanza.

Je, umeshawahi kuchukia mafanikio ya watu wengine? Unapokuwa unawazia kuhusu mafanikio, je, unafikiria hasa zaidi kuhusu heshima ambayo inaweza ikaja kwako, au jinsi ambavyo unaweza ukawa msaada kwa watu wengine?

Tambua matendo maalumu ambayo yalipaswa yawe tofauti. Jipange kuomba msamaha na rekebisha maneno na matendo mabaya – na kwa kipekee kabisa ziorodheshe.

Eleza mtazamo wako mpya kwa watu unaowaongoza. Maelezo ya wazi kuhusu mabadiliko yako ya moyo yataimarisha kuliko kudhoofisha ushawishi wako ikiwa utafuata kwa ukamilifu. Usikasirike ikiwa baadhi ya watu wana mashaka kuhusu msimamo wako mpya. Uthabiti utaweza kuwashawishi. Omba msaada wa Mungu unapokutana na majaribu ya kutafuta heshima na nguvu kwa ajili yako mwenyewe.

Ni lazima umwamini Mungu katika kuubadilisha moyo wako, kuliko kufikiria kwamba mabadiliko yako ya akili yanatosha. Asili yako haiwezi kubadilika kisa tu kwa sababu umetambua ni kosa. Ni Mungu peke yake mwenye uwezo wa kubadilisha asili yako.

Ruhusu baadhi ya wanafunzi washirikishane kuhusu ni kwa jinsi gani wanategemea kubadilisha malengo au matendo yao kutokana na somo hili.

1. Uongozi wa utumishi ni kuongoza kwa ajili ya wale wanaoongozwa.

2. Watu wako tayari kumpa mtu mamlaka ambaye atayatumia mamlaka hayo kwa ajili yao.

3. Upendo kwa Mungu hudhihirishwa kwa upendo na kuwatumikia watu wengine.

4. Kiongozi wa kiwango cha 5 anajitolea kufanya taasisi kuwa kubwa.

5. Ni Mungu peke yake mwenye uwezo wa kubadili asili yako ili uweze kutumika kwa uaminifu.

1. Andika aya inayotoa muhtasari wa dhana ya kubadilisha maisha kutoka katika somo hili. Elezea kwa nini ni muhimu. Je, ni jambo gani zuri linaloweza kufanywa? Je, ni madhara gani yanayoweza kujitokeza kwa kutojua?

2. Elezea ni kwa jinsi gani unavyoweza kutumia kanuni zilizoko katika somo hili kwenye maisha yako mwenyewe. Je, ni kwa jinsi gani somo hili linabadilisha malengo yako? Je, ni kwa jinsi gani umejipanga kubadilisha matendo yako?

3. Fanya kukariri Taarifa Tano kwa Muhtasari zilizoko katika somo la 5. Kuwa tayari kuziandika bila ya kunakili kutoka katika kumbukumbu za ufahamu wako mwanzoni mwa kipindi kinachofuata cha darasa.

4. Kabla ya kipindi kinachofuata cha darasa soma Danieli 1:8-15. Andika tabia ambazo unazoziona kuhusiana na Danieli ambazo ziliathiri hatima ya uongozi wake.