იერემია, ბიბლიის სიდიდით მეორე წიგნი, ასახავს იერუსალიმის დაცემამდე ბოლო დღეების სურათს. იერემია ცნობილია როგორც „მტირალი წინასწარმეტყველი“ რადგან გლოვობდა ღვთის ხალხის ცოდვისა და ღვთის ქალაქის დანგრევის გამო.
იერემიას წიგნში ჩვენ ვხედავთ წინასწარმეტყველის ბრძოლას იუდას ხალხამდე ღვთის გზავნილის მისატანად. გოდების წიგნში ჩვენ ვხედავთ წინასწარმეტყველის მწუხარებას, როდესაც უყურებს ბაბილონის მიერ განადგურებულ მის საყვარელ ქალაქს.
იერემია და გოდება ერთი შეხედვით
ავტორი
იერემია
სამიზნე აუდიტორია
იუდა
თარიღი
627-580 წ. ძვ. წ.
თემა
იერუსალიმის დაცემა
მიზანი
გაფრთხილება იუდას მომავალი სამსჯავროს შესახებ
დაიწერა იერუსალიმის დანგრევის შესახებ
სახარება იერემიაში
იესო მოვიდა, როგორც მართალი ყლორტი, რომელიც ხსნას მოუტანდა იუდას (იერემია 23:1-8).
იესოც, იერემიას მსგავსად, მისმა ხალხმა უარყო.
იერემიას მსგავსად, პავლემ ღვთის მადლი დაინახა იგავში მეჭურჭლისა და თიხის შესახებ.
იერემიას წიგნის წინაპირობა
იერემიას და გოდების ისტორიული გარემო
იერემია იყო ლევიანთა ქალაქიდან, ანათოთიდან, რომელიც მდებარეობდა იერუსალიმიდან ჩრდილოეთით ხუთი კილომეტრის დაშორებით, ის იყო ანათოთელი მღვდლის ხილკიას ვაჟი. იმის ნაცვლად, რომ მამამისის მსგავსად მღვდელმსახურებას გაჰყოლოდა, იერემია წინასწარმეტყველად იქნა მოწოდებული. მისი ცხოვრების დარჩენილი ნაწილი მიეძღვნა ღვთის გზავნილის გადაცემას იუდასთვის მოახლოებული სასჯელის შესახებ. ნიშნად იერუსალიმზე მოახლოვებული უბედურებისა, ღმერთმა უთხრა იერემიას, რომ არ დაქორწინებულიყო (იერემია 16:1-4).
იერემიამ დიდი წინააღმდეგობა განიცადა, მათ შორის მკვლელობის მცდელობა, ცემა, ღალატში ბრალდებები და პატიმრობა. იერუსალიმის დაცემის შემდეგ, ჯგუფმა იერემია ეგვიპტეში მისი ნების საწინააღმდეგოდ წაიყვანა.[1]
იერემია იერუსალიმის დაცემამდე ორმოცი წლის განმავლობაში წინასწარმეტყველებდა. მან თავისი მსახურება, სავარაუდოდ, იუდას უკანასკნელი კარგი მეფის, იოშიას მეფობის დროს დაიწყო. იოშია მეგიდოში ეგვიპტელ ფარაონ ნექოსთან ბრძოლისას მოკლეს ძვ. წ. 609 წელს. ამით დაიწყო იუდას დაცემის პერიოდი. იოშიას ვაჟმა, იეჰოახაზმა, მხოლოდ სამი თვე დაჰყო, ეგვიპტეში წაყვანამდე. ფარაონმა ტახტზე მისი ძმა იეჰოიაკიმი დასვა. ძვ. წ. 605 წ. ბაბილონმა შეუტია იერუსალიმს და იუდეველ ტყვეთა პირველი ჯგუფი გადაასახლა (დანიელი 1:1-7).[2]
ძვ. წ. 598 წ. იეჰოიაკიმი აჯანყდა ბაბილონის წინააღმდეგ, მაგრამ გარდაიცვალა ბაბილონის მიერ იერუსალიმის ალყაში მოქცევის დროს. მისმა ვაჟმა, იეჰოიაქინმა, მხოლოდ სამი თვე იმეფა, სანამ ნაბუქოდონოსორმა დაამარცხა. იეჰოიაქინი გადასახლებულთა მეორე ჯგუფთან ერთად ბაბილონში გადაიყვანეს ძვ. წ. 597 წ (ეზეკიელი 1:1-3).[3] ნაბუქოდონოსორმა ტახტზე ციდკია დასვა, იოშიას მეორე ვაჟი. ციდკია მართავდა ძვ. წ. 586 წ.-მდე, მაგრამ ეს იყო იუდას უწყვეტი დაცემის პერიოდი. ციდკიამ უარი თქვა იერემიას გაფრთხილებების შესმენაზე და წინასწარმეტყველი ციხეშიც კი ჩასვა.
ბაბილონის მმართველობის დამხობის მცდელობისას ციდკია ცდილობდა სხვა მეფეებთან მოკავშირეობას (იერემია 27:1-15). საპასუხოდ ნაბუქოდონოსორი კვლავ შეიჭრა იუდეაში ძვ. წ. 587-586 წწ. მესამე შემოსევის დროს ნაბუქოდონოსორმა დაარბია იერუსალიმი და დანიშნა გედალიაჰუ მეფისნაცვლად (იერემია 39-40). მთელი თავისი ეროვნული ისტორიის მანძილზე იუდას აღარასოდეს ეყოლება მეფე დავითის შტოდან.
იერემიას მსახურება შეიძლება დაიყოს სამ ეტაპად:
ძვ. წ. 627-605 წწ. ის წინასწარმეტყველებდა, იმ დროს, როდესაც იუდას ასურეთი და ეგვიპტე ემუქრებოდნენ.
ძვ. წ. 605-586 წწ. ის წინასწარმეტყველებდა იუდაზე ბაბილონის თავდასხმების დროს.
ძვ. წ. 586-580 წწ. ის მსახურობდა იერუსალიმსა და ეგვიპტეში იუდას დაცემის შემდეგ.
მიზანი
იერემია უცხადებს იუდას ღვთის მოთმინებით სავსე გაფრთხილებებს. ვინაიდან მათ უარი თქვეს მონანიებაზე, ღვთის სასჯელი გარდაუვალი იყო. იერემიამ ასევე ღვთის ერთგული ნატამალის აღდგინების აღთქმა, ანუ დაპირება ამცნო. მიუხედავად იმისა, რომ იერემიას მსმენელები არ გამოეპასუხნენ მის ცნობას, წიგნი, რომელიც მან დატოვა, მოგვითხრობს ღვთის ერთგულების შესახებ იუდას ბოლო დღეებში.
[1]იერემია 11:18-23; 26:1-15; 20:2; 37:11-16; 38:1-13; და 43:1-7.
[2]გადასახლებულთა პირველ ჯგუფში შედიოდნენ დანიელი და მისი მეგობრები.
იერემიაში არ არის დაცული ქრონოლოგიურ თანმიმდევრობა. ის მოკლებულია მკაფიო სტრუქტურას, რაც შეიძლება მივაწეროთ იმ დიდ სტრესს, რომელიც იერემიამ გადაიტანა თავის ცხოვრებაში.
თქვენ შეგიძლიათ შეიქმნათ ზოგადი წარმოდგენა იერემიას ცხოვრებისა და იერუსალიმის დაცემის შესახებ შემდეგი თავების ამ თანმიმდევრობით წაკითხვით:
თავი
სავარაუდო თარიღი (ძვ. წ.)
თემა
1
627
იერემიას მოწოდება
7
609-597
ტაძრის ქადაგება
11-13
გაურკვეველი
იერემიას მსახურების წინააღმდეგობა
26
608
იერემიას მოკვლით ემუქრებიან
25
605
სამოცდაათ წლიანი ტყვეობა
36
605
იეჰოიაკიმი წვავს იერემიას გრაგნილს
29
597
წერილი გადასახლებულებს
20
597-586
ფაშხურ მღვდლის წინააღმდეგობა
27-28
594
დაპირისპირება ხანანიასთან
32
588
იერემია ყიდულობს მინდორს
37-38
588
იერემია დაპატიმრებულია
39 & 52
586
იერუსალიმის დაცემა
40-41
586
გედალიაჰუს მმართველობა
42-43
586/585
იერემია მიჰყავთ ეგვიპტეში
დარჩენილ თავებში დაწერილია იერემიას გზავნილები ღვთის ხალხისთვის, გზავნილები, რომლებიც დიდწილად უგულებელყოფილია მისი მსმენელების მიერ.
იერემიას დაბადებამდე ღმერთმა ის ერების წინასწარმეტყველად დანიშნა. როდესაც ღმერთმა მას წინასწარმეტყველად მოუწოდა, იერემიამ უპასუხა, რომ ის ჯერ კიდევ ახალგაზრდა იყო და მზად არ იყო ასეთი პასუხისმგებლობისთვის. ღმერთმა ამის პასუხად სამი ნიშნით დაამოწმა იერემიას მოწოდებაზე:
1. ღმერთი შეეხო იერემიას ბაგეს, რათა თავისი სიტყვები ჩაედო მის ბაგეში. (იერემია 1:9-10).
2. ღმერთმა იერემიას ნუშის ხის ტოტი დაანახა და უთხრა, რომ ის თვალყურს ადევნებდა თავისი სიტყვის შესრულებას. (იერემია 1:11-12).[1]
3. ღმერთმა იერემიას მდუღარე ქვაბის ხილვა მოუვლინა, რომელიც მიწაზე გადმოღვრილ რისხვას განასახიერებდა. (იერემია 1:13-14).
იუდას ურწმუნოება და ორგულობა აღთქმისადმი (იერემია 2–10)
ქადაგებების, საგნობრივი გაკვეთილებისა და იგავების მეშვეობით იერემია ასახავს იუდას ურწმუნოებას და ორგულობას აღთქმისადმი. იუდა ჰგავს მოღალატე ცოლს, რომელიც სხვა საყვარლებს მიჰყვება. იერემიას მე-7 თავში, "ტაძრის ქადაგებაში", წინასწარმეტყველი გმობს მორწმუნეებს, რომლებიც თვლიან, რომ ტაძრის გამო გადარჩებიან. ღმერთმა როგორც შილოს (ისრაელის ყოფილი თაყვანისცემის ადგილის) განადგურება დაუშვა, ესევე დაუშვებს ტაძრის დანგრევასაც (იერემია 7:14; 1 მეფეთა (1 სამუელი) 1:3 და 4:2-11). ღვთის სახლი ავაზაკთა ბუნაგად იქცა და აღარ არის წმინდა, რადგან თაყვანისმცემლები არ არიან წმინდები.
იერემია იბრძვის ღმერთთან და იუდასთან (იერემია 11–20)
ეს მონაკვეთი, სახელწოდებით „იერემიას აღსარება“, მოიცავს ლოცვებს, რომლებშიც იერემია შესჩივის ღმერთს თავის მსმენელთა სიჯიუტის გამო. იერემია წარგზავნილია იმ ადამიანებისთვის საქადაგებლად, რომლებიც უარყოფენ მის გზავნილებს და შეთქმულებას აწყობენ ამ წარმოგზავნილი მაცნეს მოსაკლავად.
იერემია სასოწარკვეთილებას განიცდის ასეთი უიმედო გზავნილის ქადაგებისას. ღმერთი ეუბნება იერემიას: „თვით მოსე და სამუელი რომ დადგნენ ჩემ წინაშე, აღარ მომიბრუნდება გული ამ ხალხზე; მომაშორე, წავიდნენ” (იერემია 15:1). იმის გამო, რომ იუდა უარს აცხადებს მონანიებაზე, დასჯის გარდა არაფერი რჩება. ცრუ წინასწარმეტყველებმა უთხრეს ხალხს, რომ ღმერთი მშვიდობას მოუტანდა; ამის ნაცვლად კი, ისინი ან დაიხოცებიან, ან ტყვეობაში წავლენ (იერემია 14:3-16 და 15:2-9). განდგომილი იუდას მშვიდობა არ იქნება.
იერემიას დაპირისპირება იუდას მმართველებთან და წინასწარმეტყველებთან (იერემია 21–29)
იერემია დაუპირისპირდება მეფე იეჰოიაკიმს, რომელიც არ გაჰყვა მამის გზას, რაც ღმერთისადმი მორჩილებას გულისხმობდა. მეფის დაკრძალვასთან დაკავშირებული დეტალურად შემუშავებული რიტუალების ნაცვლად, იერემია წინასწარმეტყველებს, რომ იეჰოიაკიმს ქალაქის კარიბჭეს გარეთ გაათრევენ და მკვდარი ვირივით გადააგდებენ.
იერემია უპირისპირდება ცრუ წინასწარმეტყველებს, რომლებიც ცრუ გზავნილებით იმედს აძლევენ ხალხს, ვისაც დანაშაული მიუძღვით ღვთის წინაშე.
ალყის დროს იერემია ტაძრის გარეთ დგას, რათა ხალხს სამსჯავროს გზავნილით დაუპირისპირდეს. ის ეუბნება, რომ მათ სამოცდაათწლიანი ტყვეობა ემუქრებათ. ღვთის რისხვის თასი სავსეა; იერუსალიმს მოუწევს შესვას ეს სასმისი ყველა იმ ერთან ერთად, რომლებმაც ღმერთი მიატოვეს.
იერემია კისერზე უღელს ატარებს, იერუსალიმის ბაბილონისადმი მომავალი მორჩილების სიმბოლოდ. ცრუ წინასწარმეტყველი ხანანია ამტვრევს უღელს და ამბობს, რომ ღმერთი მალე გაათავისუფლებს ერს ნაბუქოდონოსორისგან. განკითხვისას ღმერთი ხანანიას სიცოცხლეს ართმევს.
ბოლო წინასწარმეტყველება ამ ნაწილში, გვევლინება წერილის სახით ბაბილონში გადასახლებულთა მიმართ. მიუხედავად იმისა, რომ ხანანია და სხვა ცრუწინასწარმეტყველები წინასწარმეტყველებენ ბაბილონის დამარცხებას, იერემია ეუბნება გადასახლებულებს, რომ ააშენონ სახლები, გააშენონ ბაღები და ილოცონ მშვიდობისთვის ბაბილონში, რადგან ისინი იქ სამოცდაათი წლის განმავლობაში იქნებიან.
მომავალი აღდგინების შეპირება (იერემია 30–33)
ამ თავებს ხშირად უწოდებენ "ნუგეშის წიგნს". მიუხედავად იმისა, რომ იერემიას გზავნილის დიდი ნაწილი განკითხვის გზავნილია, ის თავის მსმენელებს ეუბნება, რომ ღმერთი აღადგენს იუდას თავის მიწაზე. მიუხედავად იმისა, რომ ისრაელი არ იყო ერთგული აღთქმის მიმართ, ღმერთი დაწერს ახალ აღთქმას „მათ გულებზე“ და „აღარ გაიხსენებს მათ ცოდვას” (იერემია 31:31-34).
ღმერთი ეუბნება იერემიას, რომ იყიდოს მიწის ნაკვეთი მისი ბიძაშვილი ხანამეელისგან. ეს გასაკვირი დავალებაა, რადგან იერუსალიმი მალე განადგურდება! როდესაც იერემია ითხოვს ახსნას, ღმერთი იძლევა მშვენიერ დაპირებას, რომ დადგება დღე, როდესაც „ვერცხლით იყიდიან კაცები მინდვრებს, ნასყიდობის წერილებს დაწერენ, დაბეჭდავენ და მოწმეებს დაუძახებენ… რადგან მე აღვუდგენ მათ ქონებას”, - ამბობს უფალი” (იერემია 32:44). ღმერთს არ დავიწყებია თავისი ხალხი. დასჯის დროსაც კი, ის ჰპირდება მომავალ აღდგენას.
იერუსალიმის ბოლო დღეები (იერემია 34–45)
34-45 თავებში ჩაწერილია იერუსალიმის ბოლო დღეები. იუდას წინამძღოლები აგრძელებენ ღვთის სიტყვის უარყოფას ბოლო წუთამდე. იერემიას ექცევიან როგორც მოღალატეს და აპატიმრებენ იმის გამო, რომ ტყვეობის დროს, მათ მოახლოვებულ დაღუპვას ამცნობს. თუმცა ცნობა, ღვთის განაჩენის შესახებ სრულდება: იერუსალიმი დაეცა, მეფე ციდკიაჰუ ტყვედ ჩავარდა და მისი ვაჟები დახოცეს, ვიდრე დაბრმავდებოდა, ბოლო, რაც ციდკიაჰუმ დაინახა, მისი ვაჟების სიკვდილი იყო.
მას შემდეგ, რაც ბაბილონის მარიონეტული მმართველი, გედალიაჰუ მოკლეს, იუდეველთა ჯგუფი ეგვიპტეში გაიქცა და წაიყვანა იერემია და მისი დამხმარე, ბარუქი. ეგვიპტეშიც კი ბევრი იუდეველი აგრძელებს კერპების თაყვანისცემას. იერემია, მათი გამუდმებული კერპთაყვანისმცემლობით გამოწვეული ტანჯვის გაგრძელებას წინასწარმეტყველებს.
წინასწარმეტყველებები სხვა ერებისთვის (იერემია 46–51)
მიუხედავად იმისა, რომ იერემიას წიგნის დიდი ნაწილი იუდას განკითხვის გზავნილებს ეძღვნება, ღვთის უზენაესობა სხვა ერებზეც ვრცელდება. წინასწარმეტყველურ გზავნილებს შორის, იერემია წინასწარმეტყველებდა ეგვიპტის, ფილისტიმელების, მოაბის, ყამონის, ედომის, დამასკოს, კედარის, ხაცორისა და ელამის წინააღმდეგ. ბოლოს კი, ასრულებამდე ორმოცდაათი წლით ადრე, იერემიამ ბაბილონს დაცემა და მიდიელების ხელში ჩავარდნა უწინასწარმეტყველა (იერემია 51:11).[2]
ეს ნაწილი გვიჩვენებს, რომ ღმერთი უზენაესია და მეფობს ყველა ადამიანზე. ღმერთმა სხვა ერები გამოიყენა ისრაელის გასასამართლებლად, მაგრამ შემდეგ ის გაასამართლებს მათ და თავის ხალხს იერუსალიმში დააბრუნებს. ღმერთმა გამოიყენა ასურეთი ისრაელის დასასჯელად; შემდეგ მან ნაბუქოდონოსორს ასურეთის დამარცხების უფლება მისცა. გადასახლების შემდეგ ღმერთი აღადგენს და აპატიებს იუდას (იერემია 50:17-20).
იერუსალიმის დაცემის თხრობა (იერემია 52)
იერემიას წიგნი სრულდება იერუსალიმის დაცემის აღწერით. იერემია 52-ე თავი თანხვედრაშია 4 მეფეთა (ანუ 2 მეფეთა) 24-25 და იერემიას 39 თავებთან. წიგნი მთავრდება იმედის მომცემი ამბით. ნაბუქოდონოსორის მემკვიდრემ, ევილ მეროდაქმა, გაათავისუფლა მეფე იეჰოიაქინი ციხიდან და ნება დართო, მეფის სუფრასთან ეჭამა. ეს იერემიას მკითხველს შეახსენებს, რომ დავითის შტო შენარჩუნებულია. ღმერთი აგრძელებს თავის ხალხზე ზრუნვას, გადასახლებაშიც კი.
[1]ნუშის ხის ნიშანი ებრაული სიტყვების თამაშია. "ნუში" არის ებრაული სიტყვა shaqed; "თვალყურის დევნება" არის სიტყვა shoqed. ნუშის ხე იყო პირველი, რომელიც გაზაფხულზე ყვაოდა, ამიტომ ებრაელები ამბობდნენ, რომ ნუშის ხე „თვალყურს ადევნებდა გაზაფხულს“. ანალოგიურად ღმერთი ეუბნება იერემიას, რომ თვალს ადევნებს წინასწარმეტყველური გზავნილის შესრულებას.
[2]ძვ. წ.-ს 550 წ., კიროსმა მოახდინა მიდიელების ასიმილირება სპარსეთის იმპერიაში. ამ იმპერიამ ძვ. წ.-ით 539 წ. გაანადგურა ბაბილონი და ნება დართო ისრაელის ხალხს დაბრუნებულიყვნენ იერუსალიმში.
„წინასწარმეტყველურ სარჩელი" ახლო ხედით
ხუთწიგნეულში, ჩვენ დავინახეთ აღთქმის მნიშვნელობა ისრაელის ისტორიაში. მოსეს რჯული ბევრად მეტი იყო, ვიდრე უბრალოდ წესები და კანონები ისრაელის მმართველობისთვის. ღმერთის აღთქმა ისრაელთან დაფუძნებული იყო სიყვარულით ურთიერთობაზე. ისრაელის დაუმორჩილებლობამ დაარღვია აღთქმა, რომელიც ღმერთსა და ისრაელს ერთმანეთთან აკავშირებდა.
წინასწარმეტყველები ხშირად მიუთითებდნენ მოსეს რჯულზე, რათა ეჩვენებინათ, რომ ისრაელმა დაარღვია ღმერთთან დადებული აღთქმა. ჩვენ ამ ბრალდებებს ვუწოდებთ „წინასწარმეტყველურ სარჩელს“, ბრალდებების სიას იუდას წინააღმდეგ. იერემია აჩვენებს, რომ იუდამ დაარღვია ღმერთთან დადებული შეთანხმება და უნდა განიცადოს წყევლა, რომელიც აღთქმის ნაწილი იყო. ქვემოთ მოყვანილი ცხრილი გვიჩვენებს წინასწარმეტყველური სარჩელის ელემენტებს იერემიაში.
წინასწარმეტყველური სარჩელი
იერემია
გამოწვევა დამნაშავე მხარისთვის
“ისმინე უფლის სიტყვა, იაკობის სახლო, და ისრაელის სახლის ყოველო ოჯახო.” (იერემია 2:4).
ღვთის სიკეთის შეხსენება იუდასთვის
“მოგიყვანეთ ნაყოფიერ ქვეყანაში, რათა გეჭამათ მისი ნაყოფი და დოვლათი” (იერემია 2:5-7).
ბრალდებები ისრაელის წინააღმდეგ
“ამიტომ კიდევ დაგიწყებთ დავას, ამბობს უფალი, თქვენ და თქვენს შვილთაშვილებსაც მოვედავები... ჩემმა ხალხმა კი უსარგებლო კერპებზე გაცვალა თავისი დიდება... რადგან ორი ბოროტება ჩაიდინა ჩემმა ხალხმა: მე, ცოცხალი წყლების წყარო, მიმატოვეს და ამოკვეთეს თავიანთთვის ჭები, დანგრეული ჭები, წყალს რომ ვერ იკავებენ” (იერემია 2:9-13).
მოწოდება იუდას წინააღმდეგ მოწმობისთვის
“გაოგნდით, ცანო, ამ ამბის გამო, შეძრწუნდით და შეშფოთდით” - ამბობს უფალი” (იერემია 2:12).
გლოვა იუდას ღალატზე
“განა დაივიწყებს ქალწული თავის სამკაულს, პატარძალი - თავის მორთულობას? ჩემმა ხალხმა კი დამივიწყა და დავიწყების დღეებს რიცხვი არა აქვს” (იერემია 2:31-32).
დაპირება აღდგენის შესახებ, თუ იუდა მოინანიებს
“მობრუნდით, განდგომილო ძეებო, ამბობს უფალი... იმ დროს "უფლის ტახტს” უწოდებენ იერუსალიმს, უფლის სახელით შეიკრიბება ყველა ხალხი იერუსალიმში” (იერემია 3:13-17).
იერემია
გოდების ისტორიული ფონი და სტრუქტურა
მიუხედავად იმისა, რომ გოდების წიგნში არ არის მითითებული ავტორი, ებრაული და ქრისტიანული ტრადიცია წიგნს იერემიას მიაწერს. იგი დაწერილია იერუსალიმის დაცემის შემდეგ, რაც წიგნის მთავარი თემაა. სავარაუდოა, რომ იერემიამ გოდება დაწერა ეგვიპტეში ტყვედ წაყვანამდე.
გოდება შედგება ხუთი ლექსისგან, რომლებშიც იერუსალიმის განადგურების გლოვაა. ეს ლექსები გამოხატავს პოეტის პირად მწუხარებას.
ყოველი თავი, გარდა გოდების მე-5 თავისა, არის გადმოცემული სპეციალური ფორმით, რომელსაც აკროსტიკა ეწოდება. ებრაული ანბანი შეიცავს ოცდაორ ასოს. გოდების 1, 2 და 4-ე თავებში, ყოველი მუხლი ანბანის შემდეგი ასოთი იწყება. გოდების 1:1 იწყება ალეფ-ით, ებრაული ანბანის პირველი ასოთი. გოდების 1:2 იწყება ბეთ-ით და ამგვარად გრძელდება მთელი თავი. გოდების მე-3 თავი შეიცავს სამოცდაექვს მუხლს, ოცდაორ სამი მუხლისგან შემდგარ ჯგუფს. ამ პოეტური ფორმის გამოყენება, იერემიას მწუხარების გადმოღვრას, სტრუქტურას ანიჭებს.
გოდების მიზანი
ეს ლექსები აღწერს ავტორის დიდ მწუხარებას იერუსალიმის დაცემის გამო. ისინი ცხადყოფენ, რომ იერუსალიმის ტანჯვა იუდას ცოდვის შედეგი იყო და არა ღმერთის გეგმის ჩავარდნის. იერემიას წიგნი იერუსალიმის მომავალი დაცემის მოლოდინია; ხოლო გოდება, ქალაქის დაცემის გახსენება.
გოდების გზავნილი
გოდება მწუხარებიდან ლოცვაში გადადის. იგი იწყება გოდებით, რომელიც აღწერს იერუსალიმის ტრაგიკულ დასასრულს. ეს ოდესღაც დიდი ქალაქი დაქვრივდა. ის ორგული იყო ღმერთის მიმართ და ახლა მან „დაამწუხრა იგი მრავალი დანაშაულის გამო” (გოდება 1:5). გოდების თეოლოგია ეთანხმება მეფეებისა და იერემიას წიგნებს. ეს წიგნები აჩვენებს, რომ იერუსალიმი დაეცა:
ხალხის ცოდვის გამო (იერემია 1:18)
ცრუწინასწარმეტყველებისა და ცოდვილი მღვდლების გამო (იერემია 4:13)
გოდების მე-3 თავი აგრძელებს იერუსალიმის გლოვას, მაგრამ შემოაქვს ღვთის წყალობის თემა. გოდების 3:19-39 არის ღვთის სიკეთისა და ურყევი სიყვარულის ანარეკლი.
მორიგი გლოვის შემდეგ, რომელიც აღწერს იერუსალიმის ალყის დროს არსებულ პირობებს (იერემიას მე-4 თავი), პოეტი ამთავრებს აღდგენის ლოცვით. გოდება აღიარებს, რომ იუდას ერთადერთი იმედი ღვთის წყალობაა: „შენკენ მოგვაბრუნე, უფალო, და მოვბრუნდებით!“ (გოდება 5:21).
იერემია ლაპარაკობს დღეს
თანამედროვე ეკლესიის ნაწილი დატყვევებულია სწავლებით, რომელიც ჰპირდება ქრისტიანებს ჯანმრთელობასა და სიმდიდრეს, განსაკუთრებით მსახურებს. ზოგიერთ ქვეყანაში „აყვავების სახარების“ მქადაგებლები ერის უმდიდრეს ადამიანებს შორის არიან; ღარიბები თავგანწირვით გასცემენ ამ ლიდერების მდიდრული ცხოვრების წესის მხარდასაჭერად. ეს მიდგომა შორს არის ბიბლიური მოდელისგან.
იერემია გვიჩვენებს, რომ ღვთის სიტყვისადმი ერთგულება ძვირი ჯდება. იერემია იტანჯებოდა ღვთის მოწოდებისადმი ერთგულების გამო; იესო იტანჯებოდა მამის მისიისადმი მორჩილებისთვის; დღეს მსახურები ერთგულებისკენ არიან მოწოდებულნი, როდესაც წინააღმდეგობას აწყდებიან.
იერემიას 29:11-ის დაპირება უნდა წავიკითხოთ ბაბილონში გარდაუვალი გადასახლების კონტექსტში. იერემიას წიგნი ჰპირდება ხალხს: „ვინაიდან მე ვიცი ზრახვანი, რაც თქვენზე განვიზრახე, ამბობს უფალი, სასიკეთო და არა საბოროტო ზრახვანი, რომ მომავალი და იმედი მოგცეთ“. თუმცა, ღვთის ხალხი მალე დიდ ტანჯვას გადაიტანდა. ღმერთის გეგმა თავისი ხალხისთვის კეთილია; რაც არ იძლევა ტანჯვის გარეშე ცხოვრების გარანტიას. ცოდვისა და ჩვენს სამყაროზე მისი ზეგავლენის გამო, ღვთის ხალხიც კი იტანჯება.
თუმცა, როგორც გოდება გვიჩვენებს, ტანჯვის დროსაც ღმერთი თავისი ხალხის ერთგულია. უბედურებაშიც კი შეგვიძლია ვენდოთ ღვთის სიკეთეს. „უფლის მოწყალება არ დასრულებულა, რომ მისი სიბრალული არ გამოლეულა. განახლდება ყოველ დილით, დიდია შენი ერთგულება” (გოდება 3:22-23).
დასკვნა: იერემია ახალ აღთქმაში
იერემიას ხშირად ციტირებდნენ ახალი აღთქმის ავტორები. გამოცხადების წიგნში მოყვანილია იერემიას ციტატები, რომლებიც ასახავს „ბაბილონის“, ღვთის ხალხის მტრის, მოახლოებულ განადგურებას.[1]
ბევრი თანხვედრაა იერემიას მსახურებასა და იესოს მიწიერ მსახურებას შორის. როგორც იერემია ტიროდა იერუსალიმის დანგრევაზე, იესოც ტიროდა ქალაქზე და იწინასწარმეტყველა ტაძრის დანგრევა (ლუკა 19:41-44 და მათე 24:1-2). ტაძრის განწმენდისას იესომ იერემიას ენა გამოიყენა ღვთის სახლის ავაზაკთა ბუნაგად გადაქცევის აღსაწერად (იერემია 7:11 და მათე 21:13). ორივე, იერემიაც და იესოც იმ ხალხმა უარყვეს, რომლების სამსახურებლადაც მოვიდნენ.
პავლემ გამოიყენა იერემიას ენა, როდესაც წერდა ღვთის უზენაესობის შესახებ წარმართების ხსნისკენ მოსაწოდებლად. მექოთნეს უფლება აქვს თიხაზე და აუწყა თავისი დიდების სიუხვე წყალობის ჭურჭლებზე” (რომაელთა 9:20-24).
რაც მთავარია, სახარება ჩანს ღვთის ხალხისთვის იერემიას დაპირებებში მომავალი აღდგენის შესახებ. ეს აღდგენა ისრაელის ისტორიაში არასოდეს განხორციელებულა. იესოს სიკვდილითა და აღდგომით, ეს აღდგენა ხდება ეკლესიაში და მისი მეშვეობით.
[1]მაგალითები მოიცავს გამოცხადების 18:4, 8, და 24.
მე-10 გაკვეთილის დავალებები
მოახდინეთ ამ გაკვეთილში მოცემული მასალის სწორად აღქმის და გაგების დემონსტრირება შემდეგი დავალების შესრულებით:
(1) აირჩიეთ შემდეგი დავალებებიდან ერთ-ერთი:
ვარიანტი 1: ჯგუფური დავალება
განიხილეთ იერემიას „აღიარებანი“ იერემიას 11-20თავებში. შეადგინეთ იერემიას ჩივილებისა და ღვთის პასუხების სია. შეადარეთ იერემიას ჩივილი იმ სირთულეებთან, რომლებსაც თქვენ აწყდებით მსახურებაში. რა გაკვეთილების გამოტანა შეუძლია თქვენს ჯგუფს იერემიას მაგალითიდან? დაწერეთ თქვენი დისკუსიის ერთგვერდიანი შეჯამება, ანუ რეზიუმე.
ვარიანტი 2: ინდივიდუალური დავალება
დაწერეთ იერემიასა და გოდებაზე დაფუძნებული ქადაგების დეტალური მონახაზი ღვთის ერთგულების და წყალობის შესახებ.
დაწერეთ იერემიასა და გოდებაზე დაფუძნებული ქადაგების დეტალური მონახაზი ღვთის სამსჯავროს შესახებ.
(2) გაიარეთ ამ გაკვეთილის ტესტი. ტესტი მოიცავს საზეპირო მუხლებს წმიდა წერილებიდან.
მე-10 გაკვეთილის ტესტი
(1) რატომ ჰქვია იერემიას „მტირალი წინასწარმეტყველი“?
(2) როგორი იყო იერემიას ოჯახი და გარემო?
(3) ჩამოთვალეთ ტყვეთა სამი ჯგუფის გადასახლების თარიღები. დაასახელეთ პირველი ორი ჯგუფის გადასახლებისას წაყვანილი ერთი წინასწარმეტყველი.
4) რა არის იერემიასა და გოდების წიგნების ძირითადი მიზნები?
(5) რა არის „წინასწარმეტყველური სარჩელი“?
(6) რა არის „იერემიას აღსარება“?
(7) რა არის „ნუგეშის წიგნი“ იერემიაში?
(8) რა პოეტური ფორმაა გამოყენებული გოდების ხუთი თავიდან ოთხში?
SGC exists to equip rising Christian leaders around the world by providing free, high-quality theological resources. We gladly grant permission for you to print and distribute our courses under these simple guidelines:
No Changes – Course content must not be altered in any way.
No Profit Sales – Printed copies may not be sold for profit.
Free Use for Ministry – Churches, schools, and other training ministries may freely print and distribute copies—even if they charge tuition.
No Unauthorized Translations – Please contact us before translating any course into another language.
All materials remain the copyrighted property of Shepherds Global Classroom. We simply ask that you honor the integrity of the content and mission.