Lesson 12: ოსია, იოველი, და ამოსი

ამ გაკვეთილის ბოლოს, სტუდენტმა უნდა:

(1) იცოდეს ოსიას, იოველისა და ამოსის დაწერის სავარაუდო თარიღი და ისტორიული გარემო.

(2) შეეძლოს ოსიას, იოველისა და ამოსის ძირითადი თემებისა და მიზნების გამოკვეთა.

(3) ესმოდეს სამართლიანობის / სიმართლის თემა მცირე წინასწარმეტყველებში.

(4) გრძნობდეს ღმერთის გულს, როცა ის ხედავს თავისი ხალხის ორგულობას.

(5) უკავშირებდეს ოსიას, იოველისა და ამოსის გზავნილს დღევანდელი ქვეყნიერების საჭიროებებს.

წაიკითხეთ ოსია, იოველი, და ამოსი.

დაიზეპირეთ ოსია 10:12; იოველი 2:13; ამოსი 5:24.

ძველი აღთქმის ბოლო თორმეტ წიგნს მცირე წინასწარმეტყველები ეწოდება. ებრაულ ბიბლიაში ეს წიგნები ერთ გრაგნილშია მოთავსებული, რომელსაც „თორმეტის წიგნს“ ეძახიან.

იმის გამო, რომ მცირე წინასწარმეტყველები მოცულობით უფრო მცირეა, ვიდრე დიდი წინასწარმეტყველები, ზოგიერთი მკითხველი მიიჩნევს, რომ ეს წიგნები უმნიშვნელოა. თუმცა, ეს წინასწარმეტყველები არ იყვნენ „მცირე“ თავიანთი გზავნილისა თუ გავლენის თვალსაზრისით. განსაზვრება „მცირე“ ეხება წიგნების ზომას და არა მათი გზავნილების მნიშვნელობას. ამ წინასწარმეტყველთა გზავნილმა დიდი გავლენა მოახდინა ძველი ისრაელისა და იუდას სამყაროზე და დღემდე ელაპარაკება ეკლესიას.

ოსიას ისტორიული გარემო

ოსია და ამოსი მე-8 საუკუნის ჩრდილოეთ სამეფოს წინასწარმეტყველები იყვნენ.[1] ისინი ესაიას თანამედროვენი იყვნენ იუდაში.

ძვ. წ. მე-8 საუკუნის დასაწყისში იერობყამ მე-II ჩრდილოეთ სამეფოს მეფე იყო. ეს ისრაელის აყვავების დრო იყო. ასურეთის ძლიერება დროებით შემცირდა შიდა კონფლიქტების გამო. ისრაელმა გააფართოვა საზღვრები და სარგებელი მიიღო მეზობლებთან ვაჭრობით. ისრაელი და იუდა ახლა იმხელა ტერიტორიას აკონტროლებდნენ, როგორც ისრაელის მეფე დავითის დროს.

სამწუხაროდ, მიუხედავად ისრაელის ეკონომიკური აყვავებისა, მან სულიერი აღზევება ვერ განიცადა. სულიერად ისრაელი განდგომილი იყო; ჩრდილოეთ სამეფოს ხალხი იაჰვესთან ერთად ბაალს სცემდა თაყვანს.[2]

სავარაუდოდ, ოსიამ, მსახურება იერობყამ II-ის მეფობის ბოლოს დაიწყო. ასურეთი კვლავ ძლიერდებოდა და მალე გახდა მსოფლიო დომინანტური იმპერია ტიგლათფილესერ III-ის დროს. რამდენიმე წელიწადში ასურეთი დაიპყრობს სამარიას და გაანადგურებს ჩრდილოეთ სამეფოს.

ოსიას მიზანი

ოსია ქადაგებდა ისრაელის სულიერი მრუშობის წინააღმდეგ. ის აფრთხილებდა, რომ ბაალის თაყვანისცემა ღვთის სასჯელს მოიტანდა. მან დაანახა ის ტკივილი, რომელსაც ისრაელის ორგულობა აყენებდა ღმერთს.

► ბიბლია ხშირად იყენებს ქორწინების მეტაფორას ღმერთსა და მის ხალხს შორის ურთიერთობის აღსაწერად. თუ ადამიანთა ქორწინება ემყარება ღვთის ურთიერთობას თავის ხალხთან, რას გვასწავლის ეს ქორწინების შესახებ?

თემები ოსიას წიგნში

სულიერი მრუშობა

მთელ წმინდა წერილში, ქორწინება არის ღვთის ურთიერთობის სურათი თავის ხალხთან. ქორწინება არის უწყვეტი ვალდებულება მამაკაცსა და ქალს შორის. ანალოგიურად, ღმერთმა დადო მარადიული აღთქმა, ანუ შეთანხმება ისრაელთან. ქორწინება და ღმერთთან შეთანხმება ექსკლუზიური ურთიერთობებია. როგორც ცოლმა ან ქმარმა არასოდეს უნდა უღალატოს მეუღლეს, ასევე ღვთის ხალხმა არ უნდა უღალატოს ღმერთს. ოსიაში ღმერთმა აჩვენა, რომ ისრაელი დამნაშავე იყო სხვა ღმერთებთან სულიერ მრუშობაში, ისევე, როგორც ცოლი, რომელიც გაიჩენდა საყვარლებს, დამნაშავე იყო მრუშობაში.

ოსიას გრაფიკული ენა კარგად შეეფერება ისრაელის კერპთაყვანისმცემლობის ბუნებას. ბაალი იყო სირია-პალესტინის ამინდის ღმერთი. მას მიაწერდნენ, რომ განაგებდა წვიმის მოსვლას, სოფლის მეურნეობას და ნაყოფიერებას. წარმართულ სალოცავებში ხალხი „თაყვანს სცემდნენ“ ბაალს რიტუალური პროსტიტუციით. მათ სჯეროდათ, რომ მათ სექსუალურ ქცევას ბაალი უპასუხებდა მიწისთვის ნაყოფიერი ნათესით და წვიმით. ოსიას ხატოვანი მწერლობა აჩვენებს, რომ ისრაელის შეცოდება საკულტო მეძავებთან არის მათი სულიერი მრუშობის ანარეკლი.

ღმერთმა უბრძანა ოსიას, რომ მოეყვანა ცოლად გომერი, „გარყვნილი ქალი (ოსია 1:2).”[3] ზოგიერთი კომენტატორი თვლის, რომ გომერი ქორწინებამდე უკვე მეძავი იყო. რადგან რთული აღსაქმელია, რომ ღმერთმა მოუწოდა ასეთი საქციელისკენ, ზოგიერთები თვლიან, რომ ღმერთმა უბრძანა ოსიას ცოლად შეერთო ქალი, რომელიც მოგვიანებით გახდა მოღალატე. და ბოლოს, ზოგი თვლის, რომ გომერი იყო კერპთაყვანისმცემელი, რომელიც წარმოადგენდა ერის სულიერ მრუშობას. მიუხედავად ფრაზის კონკრეტული ინტერპრეტაციისა, გომერის ღალატი ოსიასადმი არის ისრაელის ორგულობის ამსახველი იაჰვეს მიმართ.

ოსიას შვილების სახელები წინასწარმეტყველური იყო. იზრეყელს იმ ველის სახელი ეწოდა, სადაც ასურეთმა მალე დიდი გამარჯვება მოიპოვა ისრაელზე. ლორუხამა ნიშნავდა "არშეწყალება", რადგან ღმერთი არ შეიწყალებს მეამბოხე ხალხს. ლოყამი ნიშნავდა "არა ჩემი ხალხი", რადგან ღმერთი უარყოფს ხალხს, რომელიც სხვა ღმერთებისკენ შებრუნდა.

მას შემდეგ, რაც მისმა ორგულობამ გამოიწვია გომერის მონად გაყიდვა, ღმერთმა უთხრა ოსიას, რომ უკან გამოესყიდა. ანალოგიურად, მას შემდეგ რაც ისრაელი ცრუ ღმერთებმა მიატოვეს, ღმერთი მას კვლავ სახლში მოიყვანდა.

ღმერთის სარჩელი ისრაელის წინააღმდეგ

მე-10 გაკვეთილში ჩვენ განვიხილეთ წინასწარმეტყველური სარჩელი, რომელშიც ღმერთმა ისრაელს აღთქმისადმი ორგულობის ბრალი წაუყენა. იგივე ენაა გამოყენებული ოსიას 4-5 თავებში, როდესაც ღმერთი ბრალს სდებს ისრაელს.

ოსია აფრთხილებს, რომ ისრაელმა რეალურად აღარ იცის (აღარ იცნობს) ღმერთს. ებრაულად „ცოდნა“ უფრო მეტია, ვიდრე ინტელექტუალური შემეცნება; ეს უფრო ურთიერთობის აღმნიშვნელი ტერმინია. ვინმეს გაცნობა ნიშნავს მასთან ემპირიულ ურთიერთობას. ისრაელი აღარ იცნობდა ღმერთს; მათ უარყვეს ღვთის კანონი და წინასწარმეტყველები; ისინი დაიღუპნენ „ცოდნის უქონლობის გამო“..” (ოსია 4:6). მათ ღმერთის შემეცნება ბაალის შემეცნებაში გაცვალეს.

აღდგენის იმედი

სხვა წინასწარმეტყველების მსგავსად, ოსიაც ასრულებს წინასწარმეტყველებას აღდგენის დაპირებით, თუ კი ისრაელი მიატოვებს სულიერ მრუშობას და დაუბრუნდება იაჰოვეს. ღმერთმა შეიყვარა ისრაელი და გამოიყვანა ის ეგვიპტიდან. ახლა კი ცდილობდა მის თავისთან დაბრუნებას.

ოსიას მე-14 თავი შეიცავს მოწოდებას მონანიებისკენ და განკურნების დაპირებას. მიუხედავად იმისა, რომ ისრაელი იმედოვნებდა, რომ ასურეთი მათი მოკავშირე გახდებოდა, ის მათი მტერი გახდა და არა მეგობარი. თუმცა, თუ ისრაელი მოინანიებდა, ღმერთი დაჰპირდა: „განვკურნავ მათი განდგომისგან, შევიყვარებ მათ ჩემი ნებით” (ოსია 14:4). ღმერთს უნდა განესაჯა ისრაელი მათი ცოდვებისთვის, მაგრამ ის ასევე აღდგენის იმედსაც აძლევდა.

ოსია ახალ აღთქმაში

ოსია მრავალჯერ არის ციტირებული ახალ აღთქმაში. მათეში ნაჩვენებია, რომ იესოს ეგვიპტიდან დაბრუნება ოსიას წინასწარმეტყველების აღსრულება იყო (მათე 2:15; ოსია 11:1). ოსიას სიტყვების გამოყენებით იესომ შეახსენა თავის მეტოქეებს, რომ წყალობა უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე მსხვერპლი (მათე 9:13; ოსია 6:6). პავლემ მიუთითა ოსიაზე, როდესაც ასწავლიდა, რომ ღმერთი ქმნის ერს, რომელიც მოიცავს როგორც იუდეველებს, ასევე წარმართებს (რომაელთა 9:25-26; ოსია 1:10-11 და 2:23). ღმერთის ცოდნა (ის ცოდნა, რაც ისრაელმა მიატოვა) მალე წარმართებთანაც მიაღწევდა.

იოველის ისტორიული გარემო

იოველი მსახურობდა კალიების საშინელი შემოსევის შემდეგ. იოველმა გამოიყენა ეს ბუნებრივი სტიქიური უბედურება, როგორც მომავალი განკითხვის დღის მეტაფორა, „უფლის დღე.”

წინასწარმეტყველ იოველის შესახებ ცოტა რამ არის ცნობილი, მხოლოდ მისი სახელის (ის ნიშნავს „იაჰვე ღმერთია“) და მისი მამის შესახებ (ის იყო ფეთუელის ძე).

წიგნის თარიღიც კი გაურკვეველია; არ არსებობს მოვლენები, რომლებიც ადასტურებენ თარიღს. რადგან იოველი არ ახსენებს არც ჩრდილოეთ სამეფოს და არც იუდას მეფეს, სავარაუდოა, რომ იოველი ქადაგებდა გადასახლებიდან დაბრუნების შემდეგ. ამასთან, ბიბლიის მკვლევარებს შორის ბევრი უთანხმოებაა.

იოველის მიზანი

იოველი მოუწოდებდა იუდას ღმერთთან დაბრუნებისკენ. კალიების შემოსევა ურჩებზე მომავალი სამსჯავროს სიმბოლოდ იქცა. თუმცა, იოველმა ასევე ერთგულებისათვის იწინასწარმეტყველა აღდგენის მომავალი დღე.

თემები იოველში

კალიების შემოსევის სასჯელი და უფლის დღე (იოველი 1:1–2:17)

იოველი 1:2–2:17 არის გოდება კალიების შემოსევით სასჯელის შესახებ. ეს ჭირი იმაზე უარესი იყო, ვიდრე ვინმეს მანამდე ენახა; ის ჰგავდა ლაშქარს, რომელმაც ქვეყანა გაანადგურა.

კალიების შემოსევა უარესი მოვლენების მომასწავებელი ნიშანი იყო. აღდგენის პერიოდის ნაცვლად, იქნება განკითხვის დრო ღვთის ხალხისთვის, თუ ისინი არ მოინანიებენ. გარე ნიშანის, ანუ „სამოსელის დაგლეჯა“ საკმარისი არაა; ჭეშმარიტი მონანიება გულიდან უნდა მოდიოდეს. ღმერთმა მოითხოვა, რომ იუდას „გულები დაეგლიჯათ“. თუ ხალხი ღმერთს მიუბრუნდებოდა, აღმოაჩენდნენ, რომ „შემწყნარებელი და მწყალობელია იგი, სულგრძელი და დიდადმოწყალე და წუხს ბოროტებაზე” (იოველი 2:13).

წინასწარმეტყველური გზავნილი მომავლისთვის (იოველი 2:18–3:21)

განკითხვასთან ერთად ღმერთმა აღუთქვა აღდგინება. ღმერთი ჯერ მიწას აღადგენს. ის „გადაგიხდით იმ წლებისას, როცა ჭამდა მღრღნელი და კალია” (იოველი 2:25). შემდეგ ღმერთი სულიერ აღდგენას დაჰპირდა.

ისევე როგორც კალიების შემოსევა იყო სულიერი კატასტროფის სიმბოლო, მიწის აღდგენაც მომავალი სულიერი გამოღვიძების სიმბოლო იყო. ღმერთი გადმოღვრის თავისი სულისგან საწოგადოების ყველა ფენის წარმომადგენელზე.

იმ დროს მთელ დედამიწას ეცოდინებოდა ღვთის უზენაესობის შესახებ. ღვთის ხალხის მტრები დაისჯებიან, ხოლო იუდა ღვთის განსაკუთრებულ კურთხევას მიიღებს.

იოველი ახალ აღთქმაში

იოელი გვპირდება, რომ ღმერთი თავის სულს ყოველ ხორციელზე გადმოღვრის. ეს უფრო მეტია, ვიდრე ისრაელის ისტორიაში დროდადრო მომხდარი აღორძინება-გამოღვიძებები. ამ აღორძინებებმა შეაჩერა ისრაელის განუხრელი განდგომა ღვთის გეგმიდან, მაგრამ ეს აღორძინებები აღმოჩნდა დროებითი და არა მუდმივი ცვლილებები. აგრეთვე, ისინი მხოლოდ ისრაელით შემოიფარგლებოდნენ.

იოველი მოუთმენლად ელოდა დროს, როცა ღვთის სული „ყოველ ხორციელზე“ გადმოიღვრებოდა. ორმოცდამეათე დღის დღესასწაულზე პეტრემ განაცხადა, რომ იოველის წინასწარმეტყველება სრულდებოდა (იოველი 2:28-32; საქმე 2:14-21). ზედა ოთახში სულიწმიდის გადმოღვრის შემდეგ მოციქულებმა წაიღეს სახარება იერუსალიმში, იუდეასა და სამარიაში და დედამიწის კიდემდე.

ეს არ იყო დროებითი აღდგინება, ანუ გამოღვიძება. ამის ნაცვლად, უფლის დღის აღთქმა კვლავაც სრულდება ეკლესიის მსახურების მეშვეობით. როდესაც ჩვენ ვახარებთ და ხალხს მოვიმოწაფებთ, ჩვენ ამას იმ რწმენით ვაკეთებთ, რომ ჩვენი მეშვეობით ღვთის სული მოქმედებს, კაცობრიობაზე მისი განზრახვის შესასრულებლად. ეკლესიის საქმიანობის მეშვეობით მისი სული კვლავაც იღვრება ყოველ ხორციელზე.

ამოსის ისტორიული გარემო

ამოსი იყო მწყემსი თეკოადან, იერუსალიმის სამხრეთით მდებარე პატარა ქალაქიდან. ზაფხულში მწყემსებს ფარა დაბალ სიმაღლეებზე გადაჰყავდათ. ამ თვეების განმავლობაში ამოსი უვლიდა ლეღვისებრ მთის ნეკერჩხლებს.

ღმერთმა ამოსს ჩრდილოეთ სამეფოში გამგზავრება დაავალა. როგორც მწყემსს, ამოსს აკლდა წინასწარმეტყველის რწმუნებულება. უარესი, როგორც იუდას წინასწარმეტყველს, ამოსი არ სარგებლობდა ხალხის ნდობით ჩრდილოეთ სამეფოში (ამოსი 7:10-13).

გარდა მისი გზავნილის წინააღმდეგობისა, ამოსი ქადაგებდა განკითხვის შესახებ იმ დროს, როდესაც ჩრდილოეთ სამეფო უპრეცედენტო ეკონომიკურ და პოლიტიკურ წარმატებას განიცდიდა. ბევრი ისრაელი თვლიდა, რომ კეთილდღეობა ღვთის კურთხევის ნიშანი იყო. ამოსის განკითხვის გზავნილი გაუფასურდა მათ თვალში ისრაელის ხილული კეთილდღეობის გამო. თუმცა ამოსი ღვთის მოწოდების ერთგული იყო და განკითხვის გზავნილი მოჰქონდა.

ამოსის მიზანი

ერს, რომელიც კეთილდღეობას განიცდიდა, ამოსმა განკითხვა, სასჯელი უწინასწარმეტყველა. კეთილდღეობის ახალი დღის ნაცვლად ისრაელს განკითხვის დღე დაუდგა. ღვთის განაჩენი გამოწვეული იყო ისრაელის უარით სამართლიანად მოქცეოდა საზოგადოების ყველაზე დაბალი ფენის წარმომადგენლებს. ამოსი ქადაგებდა, რომ სიმართლე უფრო მეტია, ვიდრე ტაძრის რიტუალების დაცვა; სამართლიანობა მოითხოვს სწორ ქცევას ჩვენი მოყვასის მიმართ.

თემები ამოსის წიგნში

განკითხვა, ანუ სამსჯავრო (ამოსი 1:1–9:10)

ამოსის წიგნის დიდი ნაწილი განკითხვის გზავნილია. ამოსი პასუხობს სამ კითხვას:

1. ვინ აგზავნის სასჯელს? წიგნში ასურეთი არ არის ნახსენები; ამოსი გვიჩვენებს, რომ მომავალი განაჩენი ღვთისგან მოდის. არაერთხელ ცდილობს ამ გზავნილს ცნობიერებამდე მოტანას: „უფალი დაიგრგვინებს... ასე ამბობს უფალი... არ დავინდობ...არ გავაუქმებ მის სასჯელს... ცეცხლს დავცემ... დავლეწ დამასკოს ურდულს” (ამოსი 1:2-8).

2. როგორ მოვა სასჯელი? შიმშილი, გვალვა, ჭირი და ეპიდემიები იქნება ღვთის განკითვის იარაღი (ამოსი 4:6-11). ასურეთი შეიჭრება ქვეყანაში და მას ისევე საგულდაგულოდ გაანადგურებს, როგორც ლომი ანადგურებს ცხვარს და მისგან მხოლოდ წვივი ან ყურის ნაგლეჯი რჩება (ამოსი 3:11-12). ერის წინამძღოლები წაყვანილ იქნებიან (ამოსი 4:2-3 და 5:27). და მიწას დაიპყრობენ (ამოსი 6:14).

3. რატომ აგზავნის ღმერთი სასჯელს? ღვთის სამსჯავრო ისრაელის ცოდვის შედეგია. ყველა ერს შორის, ღმერთი მხოლოდ ისრაელს და იუდას სცნობდა. ისრაელი სარგებლობდა აღთქმის პრივილეგიებით; მან დაივიწყა აღთქმის ვალდებულებები. რადგან ის ღმერთმა სცნო, ისრაელს ღვთის სასჯელი ემუქრება (ამოსი 3:1-2).[1] აღთქმამ მოუტანა პრივილეგიაც და პასუხისმგებლობაც.

განკითხვის გამოცხადება მოცემულია რიგი წინასწარმეტყველური გზავნილების მეშვეობით. ამოსის თითოეული ნაწილი ამ გზავნილს სხვადასხვანაირად გადმოსცემს. ამოსის გზავნილი მოიცავს:

წინასწარმეტყველებები ერების წინააღმდეგ სამსჯავროს შესახებ (ამოსი 1–2)

ამოსი იწყებს სხვა ერების განკითხვით: დამასკო, ფილისტიმელთა მხარე და ტვიროსი. შემდეგ ის გადავიდა ისრაელის სისხლით ნათესავ ერებზე: ედომი, ყამონი და მოაბი. ამ ქვეყნებმა ჩაიდინეს სასტიკი დანაშაული ისრაელის წინააღმდეგ. ამოსი შემდეგ ლაპარაკობს იუდას სულიერ ცოდვებზე - რჯულის მიტოვება და ცრუ ღმერთების მიმდევრობა.

1 = სხვა ერები: დამასკო, ფილისტიმელთა მხარე და ტვიროსი.

2 = ისრაელის სისხლით ნათესავი ერები: ედომი, ყამონი და მოაბი.

3 = იუდა (სამხრეთ სამეფო).

4 = ისრაელი (ჩრდილოეთ სამეფო).

მას შემდეგ, რაც ამოსმა ისრაელის გარშემო მყოფ ერებს მიმართა, ის ჩრდილოეთ სამეფოს მიმართავს მათი ცოდვების გამო. აქამდე ამოსის მსმენელები ეთანხმებოდნენ მის გზავნილს. თუმცა, ამოსი მოულოდნელად ამბობს, რომ უფლის დღე ისრაელისთვისაც განკითხვის დღე იქნება. ისრაელი გასამართლდება მისი ცოდვების გამო: სუსტების ჩაგვრის (ისინი წყვილ ფეხსაცმელზე ყიდიან ღარიბებს” (ამოსი 2:6).), სექსუალური ცოდვებისა და წარმართული დღესასწაულების გამო.

წინასწარმეტყველებები ისრაელის წინააღმდეგ (ამოსი 3–6)

ამოსმა დასვა რიგი კითხვები, რათა ეჩვენებინა, რამდენად სამართლიანი იყო ღმერთის მსჯავრი ისრაელზე (ამოსი 3:3-6). მან ისრაელის ცოდვა ფილისტიმელებსა და ეგვიპტელებს შეადარა (ამოსი 3:9-15). მან მიმართა ისრაელიანთა გარკვეული ჯგუფების ცოდვებს: შემწყნარებელ სამარიელ ქალებს, ვინც ცოდვაში ცხოვრებისას მსხვერპლს სწირავდა და ლიდერებს, რომლებიც ქედმაღალნი იყვნენ თავიანთი სიმდიდრითა და აშკარა დაჯერებულობით (ამოსი 4:1-11 და 6:1-14).

ამოსმა სამგლოვიარო გოდება, მიცვალებულთა გლოვისათვის განკუთვნილი სიმღერა უმღერა ისრაელს (ამოსი 5:1-3). გაფრთხილებების მიუხედავად, ისრაელმა უარი თქვა მონანიებაზე. ისინი ელოდნენ, რომ ღმერთი სხვა ერებს გაასამართლებდა; ისინი ვერ იაზრებდნენ, რომ ღმერთი ისრაელს გაასამართლებდა მისი ცოდვის გამო.

განკითხვის ხილვები (ამოსი 7:1 – 9:10)

ღმერთმა ამოსს ხუთი ხილვა მისცა, რომლებიც მომავალ განკითხვას ასახავდა. ამოსმა იხილა:

1. კალიების შემოსევა, რაც მიწას განადგურებით ემუქრებოდა. ეს იყო ღვთის სასჯელი ისრაელზე. ამოსმა იშუამდგომლა ისრაელისთვის და ღმერთმა შეიბრალა.

2. ცეცხლის სასჯელი, ისეთი ძლიერი, რომ ხმელთაშუა ზღვა შთანთქა. კვლავ ამოსმა იშუამდგომლა ისრაელისთვის და ღმერთმა კვლავ შეიბრალა.

3. შვეული კედლის სისწორის შესამოწმებლად. ღვთის სიმართლის თარაზოსთან შედარებით, ისრაელი არაკეთილსინდისიერი იყო. ამის გამო ღმერთი კედელი უნდა დაენგრია.

4. მწიფე ხილის კალათა. ის ასახავდა ისრაელის მდგომარეობას; ის მზად იყო დაუყოვნებლივი გასამართლებისთვის. ხალხი შაბათს იცავდა; მაგრამ შაბათის დასრულების შემდეგ, სხვა ადამიანებს არაკეთილსინდისიერად ექცეოდნენ. ჭეშმარიტი სიმართლე მოიცავს სწორ ქცევას; რელიგიური რიტუალები საკმარისი არ არის.

5. საკურთხეველთან მდგომი ღმერთი აცხადებს განკითხვის გარდაუვალობას. ხსნა არ არსებობს. თავისი ადრინდელი დაპირებების, რომ ადევნებდა თვალყურს თავის ხალხს, საშინელი პერიფრაზით ღმერთმა თქვა: „საბოროტოდ დავადგამ თვალს და არა სასიკეთოდ” (ამოსი 9:4).

აღდგენა (ამოსი 9:11-15)

ამოსი, ოსიას მსგავსად, იმედის გზავნილით დასრულდა. ღმერთს არ დავიწყებია თავისი ხალხი. წიგნი მთავრდება მომავალი აღდგენის გზავნილით.

ამოსი ახალ აღთქმაში

მთაზე ქადაგებისას იესო ამოსის მსგავს გზავნილს ქადაგებს: სიმართლე უნდა ჩანდეს ჩვენს ქმედებებში მოყვასის მიმართ. იგივე აზრი ჩანს იაკობის წიგნშიც. რწმენის აღსარება საკმარისი არ არის; ეს რწმენა ყოველდღიურ ცხოვრებაში უნდა გამოვლინდეს.

► ზოგჯერ ეკლესია უგულებელყოფს საზოგადოების ცოდვებს, რადგან დაკავებულია ევანგელიზაციით. სხვა შემთხვევებში ეკლესია უგულებელყოფს სახარების გზავნილს სოციალური დაავადებების წინააღმდეგ ქადაგებისას.[2] როგორ შეუძლია ეკლესიას თქვენს საზოგადოებაში, ეფექტურად ისაუბროს საზოგადოების ცოდვებზე, ამავე დროს ინარჩუნებდეს ბიბლიურ აქცენტს მახარებლობაზე?

ამოსის ერთ-ერთი საკვანძო მუხლია 5:24: „მაგრამ წყალივით იდინოს სამართალმა და სიმართლემ - დაუშრეტელ ნაკადულივით.“ ეს მუხლი იქცა თემად მრავალი სოციალური სამართლიანობის მოძრაობისთვის, რომელთა შორისაც ზოგიერთმა სოციალურ ქმედებებზე ზრუნვის გამო დაივიწყა სახარება.

თუმცა ამოსის გზავნილი შორს არის „სოციალური სახარებისაგან“, რომელიც იესო ქრისტეს მიერ ხსნის გზავნილს ანაცვლებს სოციალური მოქმედებით. ამის ნაცვლად, ამოსი გვაჩვენებს, რომ ჭეშმარიტი სიმართლე დაფუძნებულია ღვთის ბუნებაზე. ჭეშმარიტი სიმართლე ღვთის წინაშე გამოიწვევს სწორ ქცევას ჩვენი მოყვასის მიმართ. ეს გზავნილი მეორდება მთელს წმინდა წერილში:

• თქვა ღმერთმა: „იყავით წმიდა, რადგან წმიდა ვარ მე, უფალი, თქვენი ღმერთი“. ამას მოჰყვება რიგი დავალებები, რომლებიც ეხება ისრაელის მოპყრობას ღარიბების, თანამშრომლების, უნარშეზღუდულთა და მოყვასთა, ანუ ისრაელიანების მიმართ (ლევიანები 19:2-დან ქვემოთ).

• იობმა განაცხადა თავისი უდანაშაულობის შესახებ ღვთის წინაშე. თავის დასაცავად მან დაამოწმა თავის სამართლიან მოპყრობაზე თანამემამულეების, ანუ მოყვასების მიმართ (იობი 31).

• ფარისევლები აკრიტიკებდნენ იესოს ცოდვილებთან ერთად ჭამისთვის. ამაზე იესომ უპასუხა ციტატით ოსიას 6:6-დან: „თქვენ კი წადით და ისწავლეთ, რას ნიშნავს: წყალობა მსურს და არა მსხვერპლი; მართალთა კი არა, ცოდვილთა მოსახმობად მოვედი” (მათე 9:13).

• იაკობი უპირისპირდებოდა ქრისტიანებს, რომლებიც მიკერძოებულნი იყვნენ მდიდრების მიმართ, რომლებიც არ ზრუნავდნენ მშივრების გამოკვებაზე და შიშველების შემოსვაზე და დამნაშავენი იყვნენ ბოროტ, ენის აულაგმავ საუბარში. იაკობმა შეაჯამა რას ნიშნავს „წმიდა და უმწიკვლო მსახურება“: „მიხედო ქვრივ-ობლებს მათ გასაჭირში და შეურყვნელად დაიცვა თავი ქვეყნიერებისგან” (იაკობი 1:27).

სიმართლე აღწერს ღმერთის ბუნებას; მოყვასისადმი სამართლიანად მოპყრობა ნიშნავს ღმერთის ბუნების არეკვლას. როგორც 21-ე საუკუნის ქრისტიანებმა, ჩვენ უნდა ვაჩვენოთ ღმერთის ბუნება ურწმუნო სამყაროს. ღმერთთან სწორი ურთიერთობა ცვლის ჩვენს ურთიერთობებს მოყვასებთან. ასეთია სიმართლის მნიშვნელობა ამოსში; ასეთია სიმართლის მნიშვნელობა დღევანდელ სამყაროში.

ქრისტიანთა შორის ცოტამ თუ გამოიმუშავა უფრო ეფექტური მიძღვნა სახარების გავრცელებისა და ქრისტიანული სამართლიანობის პრინციპის მიმართ, ვიდრე უილიამ უილბერფორსმა, ინგლისელმა პოლიტიკოსმა, რომელიც ცხოვრობდა 1759–1833 წლებში.

უილბერფორსი თემთა პალატაში 21 წლის ასაკში აირჩიეს. ოთხი წლის შემდეგ ის ქრისტიანი გახდა. ამ ახალგაზრდა არისტოკრატის მთელი ცხოვრება მისმა ღვთისკენ მოქცევამ გარდაქმნა. ეს არ იყო უბრალოდ პირადი „რწმენის აღსარება“. მისი შეხედულება მის პოლიტიკურ კარიერაზე, მისი ეგოცენტრული ცხოვრების წესი და მისი სიმდიდრის გამოყენება შეიცვალა მისი მოქცევით, გაქრისტიანებით.

უილიამ უილბერფორსს სჯეროდა, რომ ქრისტიანები უნდა ზრუნავდნენ როგორც დაკარგულთა ევანგელიზაციაზე, ასევე ტანჯვაში მყოფთა ფიზიკურ საჭიროებებზე. შედეგად, ის მრავალ ორგანიზაციასთან მუშაობდა ღარიბების დასახმარებლად და სახარების გასავრცელებლად. ის აფინანსებდა მისიონერებს ინდოეთსა და აფრიკაში. ის იღწვოდა უკეთესი საავადმყოფოებისთვის, თავშესაფრებისთვის, სკოლებისთვის და ციხეებისთვის. იგი მხარს უჭერდა საკვირაო სკოლებს, ლტოლვილებს, მარტოხელა დედებს და მშრომელ ღარიბებს. თავისი ცხოვრების დიდი ნაწილის განმავლობაში, უილბერფორსი წლიური შემოსავლის მეოთხედს ღარიბებს აძლევდა.

უილბერფორსმა, როგორც პოლიტიკურმა ლიდერმა, ყველაზე ხანგრძლივი მოქმედების წვლილი მონობის წინააღმდეგ ბრძოლაში შეიტანა. დარწმუნებული იყო, რომ მონობა შეუთავსებელი იყო მოყვასისადმი ქრისტიანულ სიყვარულთან, უილბერფორსმა თავისი კარიერის უმეტესი ნაწილი ამ ბოროტების წინააღმდეგ ბრძოლას მიუძღვნა. თავიდან ცოტას თუ ეგონა, რომ მას რაიმე შანსი ჰქონდა დაემარცხებინა ძლიერი ლობი, რომელიც მონობას იცავდა. ინგლისელ ვაჭრებს წელიწადში დაახლოებით 50000 მონა გადაყავდათ აფრიკიდან ატლანტიკური ოკეანის გადაღმა. ამ ვაჭრობას პოლიტიკოსები იცავდნენ, როგორც ბრიტანულ „უფლებას“, ბიზნესმენები იცავდნენ მას, როგორც ეკონომიკურ აუცილებლობას და მრავალი ქრისტიანის მიერ აღიქმებოდა, როგორც სამწუხარო, მაგრამ აუცილებელი ბოროტება.

უილბერფორსი ვერ შეეგუა ამ ბოროტებას. ის ღმერთმა მოათავსა გავლენის მდგომარეობაში. ის ამ თანამდებობას ღმერთს მსახურების შესაძლებლობად თვლიდა. მას მტკიცედ ჰქონდა გადაწყვეტილი, რომ „სამსჯავრო წყლებივით ედინებინა და სიმართლე, როგორც ძლიერი ნაკადი“. მონობის მანკიერებების შესახებ რომ შეიტყო, უილბერფორსმა თავი მიუძღვნა ამ სამარცხვინო ცოდვის გაუქმებას. ის წერდა: „დაე შედეგი ის იყოს, რაც იქნება: ამ დროიდან გადავწყვიტე, რომ აღარასოდეს მოვისვენებ, სანამ მის გაუქმებას არ მივაღწევ.”

1789 წლიდან მოყოლებული, უილბერფორსს ყოველწლიურად შეჰქონდა კანონპროექტები მონებით ვაჭრობის წინააღმდეგ. 1789-დან 1805 წლამდე მონობის საწინააღმდეგო თორმეტი კანონპროექტი უარყვეს. საბოლოოდ, 1807 წელს პარლამენტმა გააუქმა მონებით ვაჭრობა ბრიტანეთის იმპერიაში.

შემდეგ უილბერფორსმა დაიწყო ბრძოლა თვითონ მონობის (და არა მხოლოდ ახალი მონებით ვაჭრობის) გასაუქმებლად მთელს იმპერიაში. უილბერფორსმა კიდევ ოცდახუთი წელი იმუშავა, რათა მოეხდინა მონობის გაუქმება. მის გარდაცვალებამდე სამი დღით ადრე, თემთა პალატამ მიიღო კანონპროექტი, ბრიტანეთის იმპერიაში ყველა მონის გათავისუფლების შესახებ.

მოახდინეთ ამ გაკვეთილში მოცემული მასალის სწორად აღქმის და გაგების დემონსტრირება შემდეგი დავალების შესრულებით:

(1) შეასრულეთ შემდეგი დავალებებიდან ერთ-ერთი.

ვარიანტი 1: ჯგუფური დავალება

განიხილეთ უსამართლობის სფერო თქვენს საზოგადოებაში, რომელზეც ეკლესიამ უნდა ისაუბროს. ამოსის მოდელის გამოყენებით, წარმოაჩინეთ, როგორ უნდა გაუმკლავდეს ეკლესია ამ სიტუაციას. დაწერეთ თქვენი დისკუსიის ერთგვერდიანი დასკვნა.

ვარიანტი 2: ინდივიდუალური დავალება

მოამზადეთ ქადაგების დეტალური მონახაზი თემაზე „ღვთის განკითხვა და სიყვარული მოღალატე ერის მიმართ“. ასახეთ, როგორ ესაუბრება ოსიას გზავნილი ჩვენს სამყაროს დღეს.

(2) გაიარეთ ამ გაკვეთილის ტესტი. ტესტი მოიცავს საზეპირო მუხლებს წმიდა წერილებიდან.

(1) რას ეწოდება მცირე წინასწარმეტყველები ებრაულ ბიბლიაში?

(2) რა განსხვავებაა დიდ და მცირე წინასწარმეტყველებს შორის?

(3) აღწერეთ ჩრდილოეთ სამეფოს ეკონომიკური და სულიერი მდგომარეობა ძვ. წ. მე-8 საუკუნეში.

(4) რა არის ოსიას მთავარი მიზანი?

(5) რას უწინასწარმეტყველებს ისრაელს ოსიას თითოეული შვილის სახელი?

(6) რას ნიშნავს სიტყვა „ცოდნა“ ძველ აღთქმაში?

(7) რა არის იოველის მთავარი თემა?

(8) იოველში რომელი სტიქიური უბედურებაა მომავალი სამსჯავროს წინასწარმეტყველება?

(9) ახალი აღთქმის თანახმად, როდის აღსრულდა იოველის წინასწარმეტყველება მომავალი სულიერი გამოღვიძების შესახებ?

(10) რა არის ამოსის წიგნის მიზანი?

(11) ჩამოთვალეთ ამოსის ხუთი ხილვა სამსჯავროს შესახებ და განმარტეთ მათი მნიშვნელობა.

(12) დაწერეთ ზეპირად ნასწავლი ოსია 10:12; იოველი 2:13; ამოსი 5:24.