Lesson 5: Kuyoborwa n’Imana

Ku musozo w’iri somo, umunyeshuri akwiye kuba ashoboye:

(1) Gusobanukirwa uko Imana idufasha gufata imyanzuro.

(2) Kumenya uko yakwitegura gutahura ibyo Imana ishaka no gufata imyanzuro myiza.

(3) Kwirinda amakosa igihe ashaka kuyoborwa.

Mu kwezi kwa Nzeri 2018, umutingito wabereye munsi y’ikirwa wateje tsunami (Umuraba munini) werekeza mu mujyi wa Palu, muri Indoneziya. Umugabo wari hejuru y’inyubako ndende yabonye umuraba uri kuza. Yaranguruye n’ijwi ryo hejuru cyane aburira abantu bari bari mu mihanda hepfo, ariko benshi muri bo baramwirengagiza. Abantu barenga 4,000 barapfuye, naho 10,000 barakomereka.

Imyaka icumi mbere yaho (2008), leta yari yarashyize mu nyanja amaboya 22 areremba, afite ibyuma bifite ubushobozi bwo kohereza ubutumwa bwo kuburira abantu mu gihe haba haje umuraba (tsunami). Ariko mu myaka yakurikiyeho, amaboya ntiyakomeje kwitabwaho uko byari bikwiye, biza kurangira yangiritse ndetse areka no gukora. Nta na rimwe muri yo yabashije kohereza ubutumwa bwo kuburira tsunami yabaye muri 2018.

► Ni iki gishyirwa mu modoka zose za gisirikare?

Buri tanki, imodoka ya gisirikare, n’indege iba ifite radiyo. Ntabwo iyo radiyo iba ibereyeho kugirango buri musirikare abashe kumva indirimbo ye akunda, ahubwo ni ukugira ngo habashe kubaho itumanaho.

Itumanaho ni ingenzi ku rugamba. Abasirikare ku rugamba ntibabasha kureba ubutaka bwose barwaniraho. Ntibashobora kumenya aho bagenzi babo bari cyangwa aho abanzi babo bari. Ntibaba bazi aho bagomba kurasa cyangwa aho bagomba kwerekeza, keretse babwiwe n’umuyobozi.

Hagiye habaho ibihe byinshi aho abasirikare bishwe n’amasasu aturutse kuri bagenzi babo, atari abanzi, ahubwo ari impanuka yo kurasa nabi. Hari igihe misile n’ibisasu byagwiriye inshuti aho kugwira abanzi kubera gukora nabi kw’itumanaho.

Mu buryo bw’intambara bugezweho, kugerageza kurimbura icyicaro cy’itumanaho cy’umwanzi, ni uburyo busanzwe bukoreshwa. Uruhande rubashije icyo kintu nirwo ahari rushobora gutsinda urugamba.

Turi mu ntambara yo mu buryo bw’umwuka. Satani aratugerageza kandi akagerageza no kutuyobya. Isi igerageza kudukururira mu mibereho yayo no mu ndangagaciro zayo. Abantu batuzengurutse rimwe na rimwe batubera imbogamizi kandi baduca intege mu kubaho tunezeza Imana. Tumeze nk’abasirikare bari mu gihugu cy’abanzi, bafite inshuti nke ariko bafite abanzi benshi.

Imana ishaka ko tunesha intambara yo mu buryo bw’umwuka. Isengesho ni bwo buryo bwo kuvugana n’Umuyobozi wacu.

Tekereza nawe umusirikare uri mu ntambara wiyemeje kwirengagiza amabwiriza agahitamo kugenda ukwe. Ashobora kugira ibyo yangiza aho gufasha; ashobora kunanirwa gufasha abamwishingikirizaho; kandi ashobora kwicwa cyangwa gufatwa.

Musengeshe Umwuka iteka mu buryo bwose bwo gusenga no kwinginga, kandi ku bw’ibyo mugumye rwose kuba maso, musabire abera bose (Abefeso 6:18).

Uyu murongo uherereye ku mpera z’igice aho Pawulo yasobanuraga intwaro z’umwuka agendeye ku ntwaro igisirikare cyo mu gihe cye zatwaraga. Yavuze ko abanzi bacu atari ab’umubiri, ahubwo ari ab’umwuka.

Ahari niba radiyo zari zihari ku basirikare icyo gihe, Pawulo yari kuyikoresha asobanura ikindi gice cy’ibikoresho by’umusirikare wo mu mwuka—isengesho. Nyuma yo gusobanura ibigendanyen’intwaro, Pawulo yavuze kandi ko isengesho rigomba gukoreshwa hamwe n’izo ntwaro z’umwuka.

Mu gihe tukiri mu ntambara duhangana n’umwanzi wacu wo buryo bw’umwuka, dukwiye gusenga, dukomeza kuvugana n’Umuyobozi wacu. Duhamagariwe kuba maso dusenga, twirinda kandi twihangana.

Imana yasezeranije abumvira kuzabayobora.

Wiringire Uwiteka n’umutima wawe wose,We kwishingikiriza ku buhanga bwawe. Uhore umwemera mu migendere yawe yose,Na we azajya akuyobora inzira unyuramo (Imigani 3:5-6).

Iyo intambwe z’umuntu zikomejwe n’Uwiteka, Akishimira inzira ye (Zaburi 37:23).

Umuyoboke wa Kristo ntabwo afata ibyemezo nkuko ab’isi babifata. Hari abayoborwa n’ibyifuzo byabo ndetse n’ibyo bararikiye gusa. Bagira bati, "ngomba gukora icyiza kuri njye." Bavuga ko bagomba kubanza kwita ku byo bifuza aho kwemera kuyoborwa n’abandi. Batekereza ko kwigenga bivuze kwishyira imbere. Abayoboke ba Kristo baratandukanye kuko bo bifuza kunezeza Imana ndetse no guhesha abandi umugisha binyuze mu mibereho yabo.

Hari abantu bamwe batugira inama yo kwishakamo ibisubizo byose. Bizera ko ibyiyumvo byacu n’amarangamutima kamere bihagije kugira ngo bifashe umuntu mu gufata ibyemezo. Bashishikariza urubyiruko kwirengagiza umuco n’inama z’abantu bakuru. Basuzugura amahame y’imyifatire ishingiye ku idini. Izi nama nk’izi zikunzwe cyane mu myidagaduro ya Hollywood y’iki gihe. Berekana inkuru z’umuntu ukiri muto wageze ku ntego ye abinyujije mu kwigomeka k’ubuyobozi n’umuco kugira ngo akurikire inzozi ze. Ntibagaragaza ukuri ko ibyemezo nk’ibyo bitera agahinda n’ibyago.

Mu mico imwe n’imwe, imyanzuro y’umuntu ku giti cye igengwa n’umuryango mugari cyangwa ubwoko cyangwa itsinda . Abantu ku giti cyabo ntibaba bategerejweho kuva mu karere batuyemo, guhindura umurimo, gukomeza amasomo ya kaminuza, cyangwa gushaka batabiherewe uruhushya n’itsinda. Ihinduka rikomeye cyane muri urwo rwego ni uguhindura idini ku muntu ku giti cye. Niba umuntu akurikiye Kristo kandi agendera ku mahame y’Imana abantu be batumva, ashobora kunyura mu mibabaro n’akarengane. Uwizera uri mu bihe nk’ibyo agomba gusenga asaba ubwenge no kuyoborwa n’Imana.

Dukeneye kuyoborwa n’Imana ibihe byose, kandi ni Yo ituyobora mu buryo tutajya duhita tubasha kumenya. Ntijya itwibagirwa, n’igihe twebwe tutayitekereza. Ariko hari igihe biba ngombwa cyane ko dushaka kuyoborwa n’Imana, tukayisaba ko yadufasha kubona amahitamo uko ari by’ukuri. Hari ubwo Imana ishobora gushaka guhindura inzira y’ubuzima bwacu mu buryo tutari twiteze.

► Ni ibihe bihe tuba dukeneyemo kuyoborwa n’Imana mu buryo budasanzwe?

Tugomba kwifuza kuyoborwa n’Imana:

1. Iyo dufata ibyemezo bifite ingaruka ku buzima bwacu bw’igihe kirekire: Gushaka uwo tuzabana, guhitamo umurimo, gukomeza amasomo, cyangwa Kwiyemeza kuba umunyamuryango w’itorero

2. Iyo dufata ibyemezo by’ingenzi byo mu buzima bwa buri munsi: Amahirwe y’akazi, guhitamo aho gutura, cyangwa kugura ibintu byinshi.

3. Iyo utegura kandi ukora umurimo w’Imana:[1] Umuhamagaro wawe bwite, aho kuwukorera n’abo uzakorera, insanganyamatsiko zo kubwiriza no kwigisha.

4. Iyo witabira mu ubuzima bw’itorero:[2] uko usenga, icyo wiga, icyo utanga, n’uko uba umwe mu mubiri wa Kristo uri ku isi.

(1) Ba hafi y’Imana mu isengesho (Abafilipi 4:6). Igihe ubuzima bwawe butakibana no kuganira n’Imana, uba ukurikiza ibitekerezo byawe bwite n’imyunvire itagutse.

(2) Ntukishingikirize ku bitekerezo byawe kurusha ukuri kudahinduka kw’Ibyanditswe. Nkuko mu (Imigani 3:5) havuga, “We kwishingikiriza ku buhanga bwawe.”

(3) Jya wumvira ibyo uzi neza ko ari ubushake bw’Imana. Ibyo bizagufasha kubona ibintu neza. Umuntu utumvira Ijambo ry’Imana ntaba yifuza gukurikira umugambi w’Imana by’ukuri, kuko Imana ihishura ubushake bwayo binyuze mu byanditswe. Niwumvira gusa ibice bimwe by’ibyo uzi ko ari ubushake bw’Imana kuri wowe, uzarushaho kuyoba—urumuri ruzahinduka umwijima (Luka 11:35).

Tuzi ko ari ubushake bw’Imana:

• Kwikorera umusaraba buri munsi no gukurikira Yesu (Luka 9:23)

• Gukora ibyo gukiranuka no kuvuga ukuri mu mitima yacu (Zaburi 15:2)

• Guha icyubahiro abayobozi bo kwizerwa bo mu mwuka (1 Abatesalonike 5:12-13).

• Kwishima iteka (1 Abatesalonike 5:16).

• Gusenge ubudasiba (1 Abatesalonike 5:17).

• Guhora dushima mu bibaho byose (1 Abatesalonike 5:18).

• Kutazimya Umwuka (1 Abatesalonike 5:19).

• Kudasuzugura ubuhanuzi (1 Abatesalonike 5:20).

• Kugerageza byose (1 Abatesalonike 5:21).

• Kugundira ibyiza (1 Abatesalonike 5:21).

• Kwirinda igisa n’ikibi cyose (1 Abatesalonike 5:22).

• Kwezwa rwose (1 Abatesalonike 5:23).

Hari n’andi mategeko menshi akubiye hamwe muri iri ijambo rimwe: urukundo! (Abaroma 13:8-10) Iyo dukora ibyo tuzi ko ari ibyo Imana ishaka, ibyemezo byinshi bidafite uburemere bwinshi bisobanuka ubwabyo.

(4) Ujye wihangana. Hari igihe biba ngombwa ko utegereza ko Imana ifungura imiryango kandi ko igutegurira ibigukwiye. Ntukihutire gufata ibyemezo ubitewe no kutihangana. “Turiza Uwiteka umutegereze wihanganye” (Zaburi 37:7). Ntukagire icyo ukora uzi ko ari kibi kubera guhatirizwa nuko cyihutirwa.

(5) Ujye wumva inama nzima, “Uzajye gusembura intambara ufite inama z’ubwenge, aho abajyanama benshi bari haba amahoro” (Imigani 24:6). Iyo Imana ishaka ko ufata icyemezo gikomeye, kenshi ibigaragariza abandi bantu b’ingenzi mu buzima bwawe. Niba hari abantu b’inararibonye kandi b’abanyamwuka bakuzi kandi bagukunda, ntugafate icyemezo byoroshye cyo gukora ikintu batekereza ko ari ikosa.

► Sangiza abandi urugero rw’icyemezo uzi neza ko cyayobowe n’Imana. Ni gute Imana yakweretse ko icyo cyemezo cyari cyo?

► Byaba byiza kandi ko usangiza abandi urugero rw’icyemezo kitari gikwiye. Waba warananiriwe gukurikiza rimwe muri ya mahame atanu yo kugenderwaho kugira ngo uyoborwe neza n’Imana?

Emerera n’abandi gusangiza ubunararibonye bwabo.

Bivugwa ko umuvugabutumwa witwa Charles Stalker yarimo asenga mu gitondo kimwe, maze Imana iramubwira iti: “Ndashaka ko ujya mu Bushinwa.” Stalker yaratunguwe cyane kuko nta bantu yaraziyo, kandi nta n’amafaranga yari afite yo kujyayo. Icyo gitekerezo cyari gifite imbaraga cyane ku buryo yahise apakira isakoshi ye ajya aho urwo rugendo rwari gutangirira. Hari umuntu utari usanzwe amuzi wamwegereye aramubaza ati: “Ese uri Charles Stalker?” Hanyuma akomeza agira ati: “Noherejwe hano mfite itike yo kukohereza mu Bushinwa.”

► Ese ni ko dukwiye buri gihe gutegereza ko Imana itwereka icyo ishaka? Ese byaba ari ikibazo iyo umuntu yiteze kumenya ubushake bw’Imana ku byemezo bye muri ubu buryo?

Bamwe bategereza ko Imana ibaha amabwiriza yihariye kandi atangaje kuri buri cyemezo bafata. Birengagiza ubwenge busanzwe n’ibibazengurutse, kuko bakeka ko ubushake bw’Imana bushobora guhora bunyuranye n’ubwenge bw’abantu n’ibibera aho bari.

Si byiza gutsimbarara uvuga ko Imana igomba guhora itubwira ibyo tugomba gukora mu buryo bw’igitangaza, kuko kenshi ntigaragaza ubushake bwayo muri ubwo buryo. Iyo umuntu yirengagije ubwenge busanzwe n’ibimuzengurutse, ashobora gutekereza ko ari Imana imuyoboye, kandi nyamara aba akurikiye amarangamutima ye cyangwa ibyo yiyumvamo.

Igihe cyose hari ikintu Ijambo ry’Imana risaba cyangwa ribuza mu buryo bugaragara, tuba tuzi neza ko ari ubushake bwayo. Ariko hari ibyemezo byinshi tugenda duhura nabyo mu buzima, aho dufite amahitamo adasobanuwe neza mu Ijambo ry’Imana—ibyo akenshi ijambo ry’Imana ntiriba ribitegeka cyangwa ribihakana mu buryo bweruye. Ni gute umuntu yamenya aho akwiye kuba, akamenya akazi akwiye gukora, ndetse n’ukuntu akwiye gukoresha amafaranga ye?

► Hatabayeho ihishurirwa ridasanzwe, ni gute umuntu yashobora kumenya ubushake bw’Imana ku cyemezo kitavugwaho mu buryo bweruye muri Bibiliya?

Bamwe, kuko batekereza ko ubushake bw’Imana bugomba guhishurwa mu buryo bw’igitangaza butitaye ku bwenge n’ibiriho, bashaka uburyo budashingiye ku bwenge busanzwe bakeka ko ari bwo Imana izakoresha ngo ibayobore. Bashobora gusaba Imana ikimenyetso runaka kibamenyesha ubushake bw’Imana cyangwa bagafungura Bibiliya aho biboneye, bagafata umurongo runaka bakawuhuza n’ibazo bafite.

John Wesley yatanze inama ngenderwaho z’ingirakamaro ku buryo zafasha umuntu kumenya ubushake bw’Imana Yavuze ko tuzi ko ubushake rusange bw’Imana, nk’uko bugaragazwa muri Bibiliya, ari uko tuba abera kandi tugakora ibyiza. Ni yo mpamvu, kugira ngo dufate umwanzuro runaka, tugomba kwibaza amahitamo azadufasha kurushaho kuba abera no kugira umumaro mwinshi uko bishoboka.

Dukura mu burambe bwo kumenya ibidufasha mu buryo bw’umwuka n’ibyadushyira mu kaga. Hari ibintu bimwe bishobora guteza akaga umuntu wese; ibindi bikaba byateza akaga bamwe ariko ntibibe ikibazo kuri bose. Dukwiriye uko dushoboye kose gushaka ibituma dukomera mu buryo bw’umwuka, kandi tukirinda ibyadushora mu bigeragezo (1 Abakorinto 10:12-13).

Tunyuze ku bwenge, uburambe, no ku nama z’abandi, dushobora kumenya amahitamo azaduha umusaruro mwinshi.

Imana ntigaragaza kenshi ubushake bwayo binyuze mu ihishurirwa ridasanzwe. Imana itegereza ko dukoresha amahame ya Bibiliya mu gihe dutekereza twitonze kandi tugasesengura ibyo turimo. Umwuka Wera aratuyobora n’igihe tuba tutabibona. Ku byemezo byinshi, ntidukwiriye gutegereza ihishurirwa, ahubwo dukwiriye gusenga dusaba ubwenge no gusobanukirwa.

Abantu bavuga ko bahawe ihishurwa ryihariye n’Imana rimwe na rimwe bananirwa kumva inama z’abandi (Imigani 12:15). Bashobora kurakazwa n’uko abandi bashidikanya ku byemezo bafashe. Berekena ubwibone no kwinangira aho kugaragaza kwicisha bugufi.

► Umunyeshuri nasomere itsinda 1 Petero 5:5-6.

Uretse mu bihe bidasanzwe, ni byiza ko umuntu atavuga ko Imana yamubwiye neza icyo agomba gukora. Iyo umuntu avuga atyo, biragorana ko hari undi wamugira inama cyangwa ngo amuhe igitekerezo. Byaba byiza avuze ko ashaka gufata umwanzuro mwiza abifashijwemo n’Imana.

Uretse amahame John Wesley yatanze, iyo utekereza ku mahitamo yawe, jya uzirikana ibi bikurikira:

1. Ese bihuye n’amabwiriza asobanutse yo muri Bibiliya? Imana ntishaka na rimwe ko utubaha Ijambo ryayo.

2. Ese bihuye n’ibyo Bibiliya ishyira imbere nk’ingenzi? Bibiliya itwereka ibintu Imana ishyira imbere nk’ibintu by’ingenzi. Ese umwanzuro wawe uha agaciro ibikwiye kuba iby’ingenzi kurusha ibindi?

3. Ese bihuye n’uko ibintu byifashe mu by’ukuri? Ukwiye kuba ubasha kubona uburyo Imana yagiye itegura kugira ngo ugere kuri uwo mwanzuro.

4. Ese birunvikana? Hari igihe Imana ishobora kukuyobora gukora ikintu kitagaragara nk’icyumvikana, ariko iyo bigenze bityo, izakugaragariza neza ubushake bwayo. Ntugasuzugure ubwenge busanzwe nk’uburyo bushobora kugufasha kumenya ubushake bw’Imana.

5. Ese n’imyitwarire y’ubumana? Ntugatekereze ko hari ikibazo cyihariye cyatuma ukora ikintu kitanezeza Imana.

6. Ese bihuye no gukunda abandi nk’uko wikunda? Impamvu zishingiye ku kwikunda ziyobya ubushishozi bw’umuntu.

7. Ese bizagira ingaruka nziza? Ese watekereza iki niba abandi bose bakoze nk’uko? Ese byaba byiza?

8. Ese byemezwa n’abajyanama batinya Imana? Twese tuzi gushaka inshuti zizadushyigikira arikose abantu bagaragara ko ari abanyamwuka n’abanyabwenge bavuga iki ku mwanzuro wawe?

Iyo ubushake bw’Imana ari ikintu kidasanzwe, irabushimangira ku buryo udashobora kugira gushidikanya. Umumarayika, cyangwa iyerekwa, cyangwa igihuru cyaka umuriro byabereye bamwe nk’gihamya mu bihe bya kera. Imana ishobora guha umuntu ikizere cyo mu mutima kidashidikanywaho. Ariko iyo nta butumwa bugaragara buturutse ku Mana bwabonetse, ugomba gukurikiza amahame yizewe yo kugufasha gutahura inzira ikwiriye. Ntugategereze guhabwa ihishurwa ryihariye kuri buri mwanzuro ushaka gufata. Niwibanda ku by’ingenzi ubikuye ku mutima kandi usenga, Imana izaba indahemuka mu kuyobora icyemezo cyawe.

Mu Abaroma 12:1-2 Pawulo yanditse agira ati,

Nuko bene Data, ndabinginga ku bw’imbabazi z’Imana ngo mutange imibiri yanyu, ibe ibitambo bizima byera bishimwa n’Imana, ari ko kuyikorera kwanyu gukwiriye. Kandi ntimwishushanye n’ab’iki gihe, ahubwo muhinduke rwose mugize imitima mishya, kugira ngo mumenye neza ibyo Imana ishaka, ari byo byiza bishimwa kandi bitunganye rwose.

Iyi mirongo y’Ibyanditswe yerekana uburyo imimerere y’ubuzima bwo mu mwuka igira ingaruka ku byemezo by’umuntu. Kugira ngo umuntu amenye ubushake bw’Imana, agomba kubanza kwiyegurira Imana byimazeyo. Ibyemezo by’umwizera bitandukanye n’iby’isi, kuko atagengwa n’imigenzo y’isi, ahubwo yahinduwe mu mitekerereze ye, ibyemezo afata, abifata afite ubwenge bushya.

Impamvu ni ikintu cy’ingenzi gifasha umuntu kumenya icyerekezo Imana ishaka. Umuntu ushaka kumenya ubushake bw’Imana gusa kugira ngo azahitemo niba azabwumvira cyangwa atazabwumvira, ashobora kugira ikibazo cyo gucanganyukirwa. Umuntu ushaka kumenya ubushake bw’Imana akurikije Ibyanditswe n’ubwenge busanzwe, kandi afite umutima wuzuye wo kubukora, ntazahusha kumenya ubushake bwayo.

► Sobanura uko ihame rya Wesley ryashyirwa mu bikorwa mu buzima bwa buri munsi. Ingero zimwe twavuga nko guhitamo inshuti, amahitamo y’akazi, cyangwa umubano uganisha ku kubana (niba utarashaka). Tekereza uti: “Ni ubuhe buryo buzamfasha kuba uwera kandi bukanyongerera umumaro?"

► Hari abantu batabasha kugumana umwimerere wabo nk’AbaKristu iyo bari kumwe n’abantu runaka cyangwa ahantu runaka. Tekereza kuri izi ngero.

► Ibindi bitekerezo byaganirwaho:

• Uruhare rw’impamvu mu gufata imyanzuro.

• Ikosa ryo gutegereza ikimenyetso.

• Akaga ko kwizera cyane amarangamutima.

Data uri mu Ijuru,

Urakoze cyane ku muteguro wawe mwiza ku buzima bwanjye. Nzi neza ko ukomeza kuyobora intambwe z’ibirenge byanjye kurusha uko mbibonesha amaso yanjye.

Mfasha mbashe kuguma hafi yawe mu isengesho. Mfasha cyane guhanga amaso ku ukuri ukomeza kunyereka.

Ndashaka kuba uwera ndetse no gusohoza ibyo unshoboza byose ku bw’icyubahiro cyawe.

Hindura impamvu zintera gukora ibyo nkora zibe izera, kugirango ntava mu nzira zo gukora ubushake bwawe. Nyobora ukoresheje abajyanama bafite ubwenge washyize mu buzima bwanjye.

Ndifuza kukwizera mu myanzuro yanjye yose. Ndashaka gukurikira ubushake bwawe n’umutima wanjye wose nkubaha.

Urakoze kunyifuriza ibyiza.

Amena

(1) Iga Imigani 3:1-12. Andika ku byerekeye iby’ingenzi, imyitwarire, n’imico bivugwa hano. Andika ku buryo wowe ubwawe ushobora guteza imbere iyo mico. (Ukeneye kwandika paji 1 cyangwa 2 zose.)

(2) Suzuma Yakobo 4:13-17. Reba uko ubutware bw’Imana buri hejuru y’ibintu byose. Andika igika gisobanura ibyo iki gice kitubwira ku bijyanye no gutegura ejo hazaza.

(3) Andika ibika bibiri bisobanura imibanire iri hagati y’isengesho no gufata imyanzuro. Subiza ibi bibazo:

• Ni gute isengesho rikwiye kugira uruhare mu ifatamyanzuro ryacu?

• Ni ayahe makosa akwiye kwirindwa mu bijyanye n’isengesho no gufata imyanzuro?