Lesson 2: Pagsusuri: Pagtingin sa isang Talata

(1) Maunawaan ang kahalagahan ng maingat na pagbabasa ng kasulatan.

(2) Magtanong ng mahahalagang katanungan sa bawat talatang pinag-aaralan.

(3) Magkaroon ng plano para sa sistematikong pag-aaral ng kasulatan.

(4) Magsanay sa pagawa ng mga detalyadong pagsusuri sa mga piling talata.

[1]► Pumili ng isa o dalawang miyembro ng inyong grupo at ilarawan ang kanilang biyahe papunta sa lugar kung saan kayo magkikita para sa kursong ito. Hangga’t maaari isama ang lahat ng mga detalye. Dumaan ba kayo sa mga kainan, iglesia, o mga negosyo? Ilang stop signs o stop lights ang nadaanan ninyo? Ilang liko ang ginawa ninyo? May nadaanan ba kayong kakaiba, isang bagay na karaniwan ay wala sa inyong biyahe? Kapag natapos na ang bawat isa sa kanilang paglalarawan, talakayin kung gaano karaming bagay ang kanilang napansin at kung gaano karaming bagay ang hindi nila napansin.

Kapag nagbabasa si Juan Miguel ng Biblia, natatapos siya na may malinaw na larawan sa kanyang isipan. Kung hihingan mo siya ng buod sa Marcos 1:29-31, ganito ang kanyang sasabihin: “Pagkatapos umalis ni Jesus sa sinagoga sa Galilea, kasama niya ang apat niyang alagad (sina Simon, Andres, Santiago, at Juan). Pumunta sila sa bahay ni Simon kung saan ay may lagnat ang biyenan ni Simon. Nang hinawakan ni Jesus ang kanyang kamay at siya ay ibinangon, agad nawala ang kanyang lagnat. Siya ay gumaling na nakapaghanda pa siya ng pagkain para sa kanila. Hindi na niya kinailangang magpahinga pa!”

Kapag binabasa ni Luis ang Biblia, binabasa niya ang mga salita ngunit kakaunti ang napapansin niyang mga detalye. Kung hihilingin mong basahin at ibuod ni Luis ang Marcos 1:29-31, sasabihin niya, "Bumisita si Jesus sa bahay ni Simon at pinagaling ang isang tao."

Alin sa mga mambabasa ang nagsuri? Sinong mambabasa ang makakaalala nang mas matagal sa kwento? Sinong mambabasa ang may mas maraming impormasyon na magiging batayan para sa pagpapakahulugan ng kwentong ito? Ang sagot ay halata. Si Juan Miguel ay nakakita ng nangyari sa Marcos 1:29-31. Si Luis ay nagbasa ng kabanata, ngunit siya ay hindi nagsuri.

Ang unang hakbang sa pag-aaral ng Biblia ay pagsusuri. Sa hakbang na ito, tinatanong natin, "Ano ang nakikita ko sa bahaging ito ng kasulatan?" Isang susi sa epektibong pagpapakahulugan ng Biblia ay ang pagsusuri ng maraming detalye hangga't maaari. Sa araling ito, matututo tayong magsuri ng mahahalagang detalye sa isang talata. Maging matiisin habang ginagawa ito; kapag mas maraming detalye ang iyong nasusuri, mas marami kang magagamit sa pagpapakahulugan.

Mga Gawa 1:8:

Ngunit tatanggap kayo ng kapangyarihan

pagbaba sa inyo ng Espiritu Santo;

     at kayo'y magiging mga saksi ko

     sa Jerusalem,

     sa buong Judea

     at Samaria,

     at hanggang sa kadulu-duluhang bahagi ng lupa.

Ano ang maaari nating makita sa isang talata?

Ano ang unang salita?

"Ngunit." Ang ngunit ay isang salitang nag-uugnay na tumutukoy sa mga naunang talata. Sa Mga Gawa 1:6, tinanong ng mga alagad, "Panginoon, ito ba ang panahon na panunumbalikin mo ang kaharian sa Israel?" Ngayon na ikaw ay muling nabuhay mula sa mga patay, itatatag mo na ba ang iyong kaharian? Sumagot si Jesus ng dalawang pahayag:

• “Hindi ukol sa inyo na malaman ang mga oras o ang mga panahon…” (Mga Gawa 1:7). Responsibilidad ito ng Ama.

• “Ngunit tatanggap kayo ng kapangyarihan… at kayo'y magiging mga saksi ko.” Ito ang inyong responsibilidad.

Sino-sino ang mga kasangkot?

“Kayo.” Kanino nangungusap si Jesus? Sa mga apostol (Mga Gawa 1:2, 4). Maglaan ng sandali upang itanong, “Sino ba ang mga apostol na ito?” Gumawa ng listahan ng lahat ng alam mo tungkol sa mga apostol. Ang talatang ito ay nagpapakita ng kahanga-hangang kapangyarihan ng pagbabago na dulot ng Pentecostes.

• Sila ay mga Judio; ipinapadala sila ni Jesus sa Samaria!

• Wala silang kapangyarihang pagalingin ang batang sinaniban ng espiritu (Marcos 9:14-29); sila ay tatanggap ng kapangyarihan.

• Tumakas sila sa takot nang inaresto si Jesus (Mateo 26:56); sila ay magiging mga saksi niya hanggang sa mga dulo ng mundo.

Ano ang pandiwa ng pangungusap?

"Tatanggap." Ang pandiwa ay nagsasabi kung ano ang nangyayari. Sa kasong ito, ang panahunan ng pandiwa ay tumutukoy sa isang bagay na kanilang matatanggap sa hinaharap.

Ano ang kanilang tatanggapin?

"Kapangyarihan." Ipinapakita ng aklat ng Mga Gawa ang kapangyarihang ito sa ministeryo ng mga apostol.

► Ito ang magbibigay sa iyo ng panimula. Magpatuloy sa natitirang bahagi ng talata, sagutin ang mga tanong na ito:

• Kailan sila tatanggap ng kapangyarihan?

• Sino ang magbibigay sa kanila ng kapangyarihan?

• Ano ang magiging resulta ng kapangyarihan? (Ang kapangyarihan ay nauuna bago ang pagiging saksi. Ang likas na resulta ng kapangyarihang ito ay ang pagkakaroon ng pagnanais na ibahagi ang ebanghelyo sa iba.)

• Kanino sila magiging mga saksi?

• Saan sila magiging mga saksi? (Ano ang alam mo tungkol sa apat na lugar na ito? Ano ang espesyal sa Samaria? Gusto ba ng mga Judio na apostol na pumunta doon?)

Si Antonio ay may mahinang paningin. Noong siya ay nasa paaralan, hindi niya malinaw na makita ang kanyang guro. Hindi rin niya mabasa ang mga salita sa pisara sa harap ng silid-aralan. Isang araw, nagsimula siyang magsuot ng salamin. Bigla, nakita niya ang mga bagay na hindi niya pa nakikita noon! Nakita niya nang malinaw ang mukha ng kanyang guro. Madali niyang mabasa ang mga nakasulat sa pisara. Siya ay tuwang- tuwa!

Ang maingat na pagsusuri ay katulad ng pagsusuot ng salamin upang maitama ang mahinang paningin. Ang pagkatuto kung paano magsuri ng kasulatan ay nagpapabuti sa iyong pag-unawa sa kung ano ang sinasabi ng kasulatan.

Ang pagsasanay sa Mga Gawa 1:8 ay nagpapakita kung gaano kahusay ang iyong kasalukuyang pagsusuri sa iyong binabasa. Pag-aralan natin ang ilang mga mungkahi upang mapabuti ang iyong kakayahan sa pagsusuri. Matututuhan mong magtanong ng mga katanungan na magpapalinaw sa iyong pagtingin sa kasulatan. Pagkatapos, magsasanay ka sa pagbasa ng iba pang mga talata.

Habang binabasa mo ang isang talata mula sa Biblia, huwag mong sabihin, “Alam ko na ang talatang ito!” Sa halip, hilingin mo sa Diyos na buksan ang iyong mga mata upang makita ang kanyang Salita sa isang bagong paraan. Ang mga kagamitan sa araling ito ay makakatulong sa iyo na magbasa nang may bagong pag-unawa. [1]

Magbasa upang Maunawaan

Isang batang lalaki na 10 taong gulang ay nagpasya na basahin ang Biblia mula simula hanggang dulo bawat taon. Maganda sana ang kanyang layunin; sa kasamaang-palad, hindi niya alam kung paano ang epektibong pagbabasa ng Biblia. Mayroon siyang isang kalendaryo na nagsasabi kung gaano karaming bahagi ng Biblia ang dapat basahin araw-araw, ngunit madalas siyang nahuhuli. Isang Linggo ng hapon, sinusubukan niyang makahabol. Tiningnan niya ang kalendaryo at nakikita niya na 20 kabanata ang kanyang naiiwan (sa Levitico!). Kaya't babasahin niya ang buong Levitico sa isang hapon. Babasahin niya ito nang mabilis, upang makaraos hanggang sa dulo. Pagkalipas ng 10 minuto pagkatapos nito, hindi na niya kayang sabihin sa iyo ang mensahe ng Levitico. Siya ay nagbabasa nang walang pag-unawa.

Ang pagbasa upang maunawaan ay nangangailangan ng pagsisikap. Inilalarawan ng Biblia ang paghahanap ng katotohanan sa ganitong paraan: “…kung kagaya ng pilak, ito'y iyong hahanapin, at tulad ng nakatagong kayamanan, ito'y sasaliksikin, kung magkagayo'y ang takot sa Panginoon ay iyong mauunawaan, at ang kaalaman sa Diyos ay iyong matatagpuan” (Mga Kawikaan 2:4-5). Maingat na basahin ang kasulatan. Magtanong. Gumawa ng mga tala. Magbasa gamit ang iyong isipan.

Minsan ay maaari kang magkaroon ng bagong pag-unawa sa pamamagitan ng muling pagsasabi ng kasulatan gamit ang iyong sariling mga salita. Bagamat ang iyong muling pagsasabi ay hindi magiging isang pormal na pagsasalin, makakatulong ito upang mag-isip ka ng mas malalim tungkol sa kahulugan ng teksto.

Magtanong Habang Nagbabasa

Isang susi sa pagbabasa gamit ang iyong isipan ay ang magtanong.

► Basahin ang Lucas 24:13-35 bago magpatuloy sa bahaging ito. Habang binabasa ang aralin, bumalik sa Lucas 24 upang sagutin ang bawat tanong.

(1) Sino?

Sino ang mga tao sa teksto? Ano ang alam mo tungkol sa bawat isa sa kanila?

Sino ang mga tao sa Lucas 24:13-35? Sina Cleopas at ang isang kasamang[2] hindi pinangalanan ay naglalakbay papuntang Emmaus sa araw ng muling pagkabuhay ni Jesus. Sila ay mga tagasunod ni Jesus na pamilyar sa kanyang mga himala at mga katuruan. Sa araw na iyon ng Linggo, sila ang naging unang tao na ipinaliwanag ni Jesus mismo ang tungkol sa kanyang paghihirap at muling pagkabuhay. Sila rin ang naging ilan sa mga unang saksi ng muling pagkabuhay.

(2) Ano?

Ano ang nangyayari sa teksto? Kung ito ay isang teksto sa kasaysayan, anong mga pangyayari ang naganap? Kung ito ay isang liham, ano ang nais ituro ng sumulat?

Sa Lucas 24, ang kaganapan ay ang pagpapakita ni Jesus. Ang mga mata ng dalawang lalaking ito ay binuksan upang makita ang katotohanan ng muling pagkabuhay ni Jesus (Lucas 24:31).

(3) Kailan?

Tulad ng naunang tanong, ang oras ay nagbibigay ng konteksto sa ating pagbabasa. Sa hakbang ng pagsusuri sa pag-aaral ng Biblia, tinitingnan natin ang mga detalye tungkol sa oras sa mismong teksto. Mula sa Lucas 24:13, natutunan natin na ang paglalakbay patungong Emmaus ay nangyari sa parehong araw na natagpuan ang walang laman na libingan.

Ang dalawang alagad na ito ay nakatagpo si Jesus ilang oras pa lang matapos matagpuan ang libingang walang laman. Ipinapakita nito kung ano ang nararamdaman nila habang sila’y nag-uusap at nangangatwiran (Lucas 24:15). Isipin mo ang matinding saya at matinding lungkot na pinagdaanan ng dalawang lalaking ito sa nakalipas na tatlong araw.

Noong Huwebes na iyon, naramdaman nila ang kawalan ng pag-asa nang makita nilang inaresto si Jesus. Noong Biyernes na iyon, nawasak ang kanilang mga pag-asa para sa isang mesiyaniko na kaharian nang pumanaw si Jesus. Ngayon, Linggo na, at walang laman ang libingan. Habang sila ay naglalakbay patungong Emmaus, sinusubukan nilang maunawaan ang misteryosong sunud-sunod na kaganapan.

(4) Saan?

Minsan, nakakatulong na itanong, “Saan nangyari ito?” Ang isang aklat ng mga mapa sa mga lugar sa Biblia ay makakatulong sa iyo upang makuha ang mga sagot sa tanong na ito. Ang ilang mga Biblia ay may mga mapa sa dulo nito.

Sa Lucas 24, sina Cleopas at ang kanyang kasama ay naglalakbay mula sa Jerusalem patungong Emmaus, isang bayan na mga 11 kilometro ang layo sa kanlurang bahagi ng lungsod. Nang makarating sila sa distansyang iyon, lumubog na ang araw. Ngunit pagkatapos nilang mabuksan ang kanilang mga mata, masaya silang bumalik sa Jerusalem. Ang balitang ito ay hindi na maaaring hintayin pa ang kinabukasan!

(5) Bakit?

Nakikita natin kung bakit ang mga alagad na ito ay labis na pinanghinaan ng loob nang sagutin natin ang tanong tungkol sa oras. Sila ay pinanghinaan ng loob dahil ang lahat ng kanilang pag-asa para sa isang Mesiyas ay nagwakas nang pumanaw si Jesus.

(6) Paano?

Paano nabago ang buhay ng mga alagad na ito dahil sa kanilang karanasan? Bumalik sila sa Jerusalem nang may tiwala na si Jesus ay muling nabuhay mula sa mga patay. Tulad ng milyon-milyong tao mula noon, ang kanilang buhay ay nabago magpakailanman dahil sa Muling Pagkabuhay.

Basahin ang Parehong Sipi o Aklat nang Maraming Beses

Si G. Campbell Morgan ay isa sa mga dakilang mangangaral ng ika-20 siglo. Hindi nakapasok si Morgan sa Bible college, ngunit naging epektibo siyang guro ng Biblia. Bago mangaral sa isang teksto, binabasa ni Morgan ang buong aklat ng Biblia na naglalaman ng napili niyang teksto nang hindi bababa sa 40 beses. Sa pamamagitan ng prosesong ito, natutunan ni Morgan kung paano na ang bawat talata ay angkop sa buong aklat. Alam niya ang mga mahahalagang tema ng aklat; naunawaan niya ang mensahe ng may-akda. Minsan sinabi ni Morgan, “Ang Biblia ay hindi nagpapakita ng sarili nitong mga lihim sa mga tamad.” Ang pag-aaral ng Biblia ay nangangailangan ng pagsisikap.

Maaari mong itanong, "Paano ko mababasa ang isang aklat ng Biblia ng 40 beses? Hindi ko matatapos ang buong Biblia." Maaaring hindi ito kasing hirap gaya ng iyong iniisip. Karamihan sa mga matatanda ay nakakabasa ng 200 salita bawat minuto; kaya’t kaya nilang magbasa ng 12,000 na salita sa loob ng isang oras. 44 na aklat ng Biblia ay naglalaman ng mas mababa sa 12,000 salita. Kasama dito ang mga sulat ni Pablo, ang mga Pangkalahatang Liham, ang mga Maliit na Propeta, at ang mga Aklat sa Lumang Tipan tulad ng Ruth, Ezra, Nehemias, Esther, at Daniel. Sa isang oras bawat araw, maaari mong basahin ang mga aklat ng Efeso, Filipos, Colosas, at 1 at 2 Tesalonica ng 40 beses sa loob ng 40 araw.

Ang pagbabasa ng buong aklat ay nagpapakita kung paano ito naisaayos. Kanina, binasa natin ang Mga Gawa 1:8 kung saan ang mga alagad ay ipinadala bilang mga saksi sa Jerusalem, Judea, Samaria, at hanggang sa dulo ng mundo. Habang paulit-ulit mong binabasa ang Mga Gawa, makikita mo na ito ay nagbigay ng tularan para sa buong aklat. Sa unang bahagi ng Mga Gawa, ang pag-uusig ay nagdala sa mga alagad mula sa Jerusalem patungo sa iba pang bahagi ng Judea; sa Mga Gawa 8, dinala ni Felipe ang ebanghelyo sa Samaria; at sa pagtatapos ng Mga Gawa, ipinangaral ni Pablo ang ebanghelyo sa Roma, mula doon ay ipagpapalaganap ang ebanghelyo hanggang sa dulo ng kilalang mundo.

Ilang mga Pahiwatig para sa Paulit-ulit na Pagbasa

1. Basahin ang Biblia nang malakas o makinig habang ito ay binabasa. Ang mga tao sa mga kultura na nakadepende sa nakasulat na salita ay madalas nakakalimutan na karamihan sa mga unang Kristiyano ay narinig ang Biblia na binabasa. Nang matanggap ng iglesia sa Efeso ang liham ni Pablo, hindi nila kinopya ito para sa bawat miyembro! Isang pinuno ang nagbasa ng liham sa iba pang mga miyembro. Sa malaking bahagi ng kasaysayan, mas maraming tao ang nakatanggap ng Salita ng Diyos sa pamamagitan ng pakikinig kaysa sa pagbabasa. Ang mga liham ni Pablo ay binasa sa mga iglesia; ang mga propeta ay nagsalita ng kanilang mga mensahe. Sa pamamagitan ng pagbabasa ng isang liham nang malakas o pakikinig habang ito ay binabasa bilang isang audio book, maririnig mo ang Salita ng Diyos na binibigkas tulad ng narinig ng unang iglesia ang mga kasulatan.[3]

2. Magbasa ng Biblia sa iba't ibang pagsasalin (kung mayroong higit sa isang pagsasalin sa iyong wika). Ang ilang mga pagsasalin ay mas teknikal sa kanilang paraan ng pagpapaliwanag; ang iba naman ay nilalayong mas madaling maunawaan. Sa pamamagitan ng pagbabasa mula sa higit sa isang pagsasalin, maaari kang magkaroon ng bagong pag-unawa sa mensahe. Kung marunong ka ng higit sa isang wika, makakatulong din na basahin ang kasulatan sa pangalawang wika.[4]

3. Magtuon sa iba't ibang bagay sa bawat pagkakataon na ikaw ay magbabasa. Halimbawa, maaaring magbasa ang isang tao ng Genesis 3 isang beses bawat araw sa loob ng isang linggo, habang tinitingnan ang kwento mula sa iba’t ibang pananaw sa bawat pagkakataon:

Lunes: Basahin ang Genesis 3 mula sa pananaw ng makalangit na Ama. Paano nararamdaman ng Ama nang makita ang kasalanan ng kanyang mga anak?

Martes: Ano ang pinakamahalagang talata sa kabanatang ito?

Miyerkules: Basahin ang Genesis 3 mula sa pananaw ni Satanas. Paano niya sinusubukang sirain ang ugnayan ng Diyos sa kanyang mga anak?

Huwebes: Basahin ang Genesis 3 habang isinasaalang-alang ang sakripisyo ni Jesus sa krus.

Biyernes: Basahin ang Genesis 3 mula sa pananaw nina Adan at Eba. Ano ang kanilang naramdaman nang marinig nila ang hatol ng Diyos?

Sabado: Basahin ang Genesis 3 mula sa pananaw ng isang tao na nagbabasa ng Biblia sa kauna-unahang pagkakataon. Paano naging mahalaga ang kwentong ito sa pag-unawa ng natitirang bahagi ng Biblia?

May mga iba't ibang plano sa www.bible.com na magpapahintulot sa iyo na mabasa ang buong Biblia sa loob ng isang taon. Ang isa pang plano, batay sa modelo ni G. Campbell Morgan, ay ang magbasa ng isang aklat nang maraming beses sa loob ng isang buwan. Dahil 44 na aklat ng Biblia ay maaaring mabasa sa loob ng isang oras o mas kaunti pa, maaari mong basahin ang isang aklat ng 30 beses sa loob ng isang buwan, isang oras bawat araw. Bagamat maaaring magmukhang mabagal ang prosesong ito, ang paulit-ulit na pagbabasa ng isang aklat ay magbibigay sa iyo ng mas malalim na pag-unawa sa Salita ng Diyos. Sa ganitong paraan ng pagbabasa, maaari mong mabasa ang buong Biblia ng 30 beses sa loob ng anim na taon.[5]

Pag-aralan ang Balarila

Nakikipag-usap ang Diyos sa atin sa maraming paraan, ngunit kadalasan ay sa pamamagitan ng mga nakasulat na salita. Habang hindi mo kailangang maging isang linggwista upang maunawaan ang kasulatan, mas mabuti mong nauunawaan ang nakasulat na wika, mas madali mong mauunawaan ang mga malalalim na katotohanan ng Salita ng Diyos.

Bilang isang halimbawa, pag-aaralan natin ang balarila ng isa sa mga pinakasikat na talata ni Pablo. “Kaya nga, mga kapatid, isinasamo ko sa inyo, alang-alang sa mga kahabagan ng Diyos, na inyong ialay ang inyong mga katawan na isang handog na buháy, banal, na kasiya-siya sa Diyos, na siya ninyong makatuwirang paglilingkod” (Roma 12:1). Sa pagsisiyasat ng balarila ng isang teksto, tinitingnan natin ang:

Mga Pandiwa

Ang mga pandiwa ay nagpapakita ng kilos o kalagayan. May dalawang pandiwa na kilos sa Roma 12:1:

• Ang ibig sabihin ng isinasamo ay "nakikiusap" o kaya ay "nagmamakawa." Nararamdaman mo ba ang pagmamadali sa pakiusap ni Pablo? Hindi ito basta simpleng mungkahi lamang; may malalim na damdamin habang nakikiusap si Pablo sa mga bumabasa na ibigay nang buo ang kanilang sarili sa Diyos.

• Ang ialay ay isang pandiwa na kilos. Kailangan dito ang isang desisyon. Tinatawag ni Pablo ang mga bumabasa na ialay ang kanilang mga katawan, ibigay ang kanilang sarili sa Diyos.

Mga Pangngalan

Sa Roma 12:1, ang mga pangngalan na mahalaga para sa ating pag-aaral ay kasama ang:

• Mga kapatid. Si Pablo ay sumusulat sa mga mananampalataya. Hindi siya tumatawag sa mga makasalanan para magbagong-loob; siya ay tumatawag sa mga mananampalataya para mas malalim na pagtatalaga.

• Mga katawan. Ang natitirang bahagi ng Roma 12 ay nagpapakita na ang mga katawan ay kumakatawan sa ating buong pagkatao. Maaari nating sabihin ito sa ibang paraan, "Ibigay mo ang iyong buong sarili."

• Mga kahabagan. Ang pagtawag ni Pablo ay batay sa kahabagan ng Diyos. Sa bahagi ng kasulatan bago ang talatang ito, inilalarawan ni Pablo ang kahabagan na ipinapakita ng Diyos sa lahat ng tao, parehong sa mga Judio at sa mga Hentil (Roma 11:32).

• Handog. Sa kautusan ni Moises, ang sumasamba ay nagdadala ng hayop bilang handog. Sa kaharian ni Cristo, tinatawag tayo na ibigay nang buo ang ating sarili bilang mga buhay na handog.

Mga Panuring

Ang mga pang-uri at pang-abay ay mga salitang naglalarawan na "nagpapalawak sa kahulugan ng mga salitang kanilang inilalarawan."[6] Sa Roma 12:1, ang handog ay inilalarawan ng ilang mga salita.

• Ang ating handog ay buháy. Hindi na tayo naghahandog ng patay na hayop; ibinibigay natin ang ating buhay araw-araw sa pagsuko.

• Ang ating handog ay dapat na banal. Ang sumasamba noong panahon ng Lumang Tipan ay hindi maaaring magdala ng pilay o may kapansanang hayop bilang handog; ganun din, ang mananampalataya sa Bagong Tipan ay hindi maaaring magbigay ng marumi o suwail na buhay bilang handog.

• Tanging ang kumpleto at kusang-loob na handog lamang ang kasiya-siya sa Diyos.

Mga Pariralang Pang-ukol

Ang mga pang-ukol ay mga salita tulad ng sa, nasa, sa ibabaw, sa pamamagitan, patungo, hanggang, at ayon sa. Maliit na mga salita ito ngunit malaki ang ibig sabihin. Sa Roma 12:1, dalawang pariralang pang-ukol ang mahalaga:

• “Alang-alang sa mga kahabagan ng Diyos” ang nagbibigay sa atin ng dahilan sa pakiusap ni Pablo. Hindi ito ang sapilitang pagsuko ng isang sundalo sa kaaway; sa halip, ito ay masayang pagsuko ng isang anak sa kagustuhan ng mapagmahal na ama.

• Ang ating handog ay dapat na katanggap-tanggap "sa Diyos." Para sa Kristiyano, ang pagtanggap ng Diyos ang pinakasukdulang gantimpala.

Mga Salitang Pang-ugnay

Ang mga salitang pang-ugnay na at o ngunit ay makapangyarihan. May isang manunulat ang naghambing na ang mga salitang pang-ugnay ay parang semento na humahawak sa mga ladrilyo para magkadikit-dikit.[7] Sa Mga Gawa 1:8, nakita natin na ang salitang ngunit ay tumuturo pabalik sa maling pagkaunawa ng mga alagad.

Sa Roma 12:1, ang kaya nga ay tumuturo pabalik sa naunang sipi. Kung babasahin mo ang buong Roma, mabilis mong makikita na may dalawang malaking bahagi:

• Ang Roma 1-11 ay nagtuturo ng doktrina: paghatol dahil sa kasalanan, pagpapawalang-sala sa pamamagitan ng pananampalataya, pagpapabanal sa mananampalataya, pagluwalhati bilang pinakahuling layunin ng Diyos para sa kanyang mga anak, at pagpili bilang paraan ng Diyos upang matupad ang layuning ito.

• Ang Roma 12-16 ay nagpapakita kung paano isinasabuhay ang doktrinang ito sa praktikal na buhay. Dahil tayo ay ginawang matuwid sa harap ng Diyos, ganito tayo dapat mamuhay. Dahil sa ating pinaniniwalaan (Roma 1-11), ito ang ating gagawin (Roma 12-16). Ang talatang nag-uugnay ay ang Roma 12:1.

Ang kaya nga ay isang mahalagang palatandaan sa maraming sulat ni Pablo. Matapos ipaalala sa mga taga-Galacia ang dakilang katotohanan na tayo ay pinawalang-sala sa pamamagitan lamang ng pananampalataya, tinawag sila ni Pablo na isabuhay ang pagiging matuwid sa pang-araw-araw nilang buhay; "Para sa kalayaan ay pinalaya tayo ni Cristo; kaya't magpakatatag kayo" (Galacia 5:1). Matapos ituro sa mga taga-Efeso ang dakilang doktrina ng kanilang pagkahirang kay Cristo Jesus, tinawag sila ni Pablo na mamuhay nang karapat-dapat sa tawag na ito; "Kaya't ako na bilanggo sa Panginoon ay nagsusumamo sa inyo na kayo'y lumakad ng nararapat sa pagkatawag na sa inyo'y itinawag" (Efeso 4:1). Sinabi naman ni Pablo sa mga taga-Colosas na sila ay patay na at ang kanilang buhay ay nakatago kay Cristo sa Diyos. Kaya paano dapat silang mamuhay bilang resulta nito? "Patayin ninyo ang anumang makalupa na nasa inyo" (Colosas 3:5).

Maghanap ng mga Espesyal na Detalye sa Teksto[8]

Ang pagpansin mga pamamaraan na ginagamit ng mga may-akda ng Biblia upang markahan ang mahahalagang ideya sa teksto ang magbibigay ng bagong kaalaman sa iyong pag-aaral. Ang mga detalye na dapat mong hanapin ay kinabibilangan ng:

Mga Inulit na Salita

Kapag paulit-ulit ginagamit ng may-akda ang isang salita, nagpapakita ito ng mahalagang ideya. Sa bahaging ito ng pagsusuri, hindi mo pa kailangang hukayin agad ang malalim na kahulugan ng inulit na salita, ngunit dapat mong markahan ang salita at itanong: “Bakit ang salitang ito ay inulit?”

► Basahin ang mga sumusunod na sipi at markahan ang mga inulit na salita:

2 Corinto 1:3-7. Ilang beses inulit ang salitang kaaliwan sa sipi na ito? Halimbawa ng mga tanong na maaari mong itanong kapag napansin mo ang pag-uulit sa sipi na ito:

• Pareho ba ang gamit ng salitang kaaliwan sa bawat beses na binanggit ito?

• Anong mga panuring dito? (lahat ng kaaliwan; aming kaaliwan; inyong kaaliwan.)

Juan 15:1-10. Ilang beses inulit ang salitang manatili sa sipi na ito? Mga halimbawa ng tanong na maaari mong itanong kapag napansin mo ang pag-uulit sa sipi na ito:

• Ano ang mga kondisyon para manatili sa kanya?

• Sinasabi ba sa babalang ito na posibleng hindi manatili sa kanya?

• Ano ang mga mangyayari kung hindi tayo manatili sa kanya?

• Ano naman ang mga biyaya kapag nanatili tayo sa kanya?

Mga Pagkakasalungat

Maraming may-akda sa Biblia ang nagkakasalungat sa mga tao o ideya. Kapag nakita mo ang salitang ngunit sa gitna ng isang talata, maaaring ipinapakita nito ang dalawang magkasalungat na ideya. Maraming kawikaan ang gumagamit ng ganitong uri ng pagkakasalungat.

• Dalawa ang maaaring sagot sa taong kritikal: “Nakapapawi ng poot ang sagot na malumanay, ngunit nagbubunsod sa galit ang salitang magaspang” (Mga Kawikaan 15:1).

• Dalawa rin ang paraan ng paggawa ng mahalagang desisyon: “Kung saan walang patnubay, bumabagsak ang bayan; ngunit sa karamihan ng mga tagapayo ay mayroong kaligtasan” (Mga Kawikaan 11:14).

• Ang pagtrato natin sa mahirap ay nagpapakita ng ugali natin sa Diyos: “Ang umaapi sa dukha ay humahamak sa kanyang Lumalang, ngunit ang mabait sa mahirap, sa kanya'y nagpaparangal” (Mga Kawikaan 14:31).

Gumawa rin ng pagkakasalungat ang mga manunulat sa Bagong Tipan. Ikinumpara ni Pablo ang dati nating buhay (kadiliman) at ang bago nating buhay (kaliwanagan).“Sapagkat kayo'y dating kadiliman, subalit ngayon ay liwanag sa Panginoon” (Efeso 5:8).

Sa 1 Juan 1:5-7, dalawang paraan ikinumpara ni Juan ang kadiliman at liwanag sa dalawang paraan:

• Ang Diyos ay liwanag at walang anumang kadiliman sa kanya.
• Kung tayo ay may pakikisama sa Diyos, lalakad tayo sa liwanag, hindi sa kadiliman.

Mga Paghahambing

Kung ang pagkasalungat ay tumitingin sa pagkakaiba, ang paghahambing ay tumitingin naman sa pagkakapareho.

• “Kung paano ang suka sa mga ngipin, at ang usok sa mga mata, gayon ang tamad sa mga nagsusugo sa kanya” (Mga Kawikaan 10:26).

• “Tulad ng malamig na tubig sa uhaw na kaluluwa, gayon ang mabuting balita na sa malayong lupain nagmula” (Mga Kawikaan 25:25).

► Basahin ang Santiago 3:3-6. Inihahambing ang dila sa anong tatlong bagay? Ano ang matututunan mo sa mga paghahambing na ito?

► Ang bawat talata sa Mga Kawikaan 26:7-11 ay may salitang tulad. Sa bawat talata, tingnan mo ang paghahambing. Halimbawa, kung binabasa mo ang Mga Kawikaan 26:7, sabihin mo sa sarili mo: “Ang kawikaan sa bibig ng mangmang ay tulad ng mga paa ng pilay dahil…” Anong pagkakapareho ang nakikita mo sa isang kasabihang binigkas ng isang hangal at sa mga paa ng isang pilay?

Mga Listahan

Habang nagbabasa ka ng Biblia, magandang markahan mo ang mga listahan at pag-aralan ito para makita ang mahahalagang katangian.

► Bago mo ituloy ang aralin, basahin ang mga sumusunod na listahan:

• Sa 1 Corinto 3:6, ipinakita ni Pablo ang bahagi ng kanyang ministeryo sa Corinto.

• Sa 1 Juan 2:16, nakalista ang mga bagay na galing sa mundo at hindi sa Ama.

• Sa Galacia 5:19-21, nakalista ang mga gawa ng makasalanang laman.

• Sa Galacia 5:22-23, nakalista ang bunga ng Espiritu.

Mga Pahayag na Nagpapakita ng Layunin

Ang mga salitang upang o kaya, o para ay madalas ginagamit upang maipakita ang dahilan ng isang kilos o ang bunga ng kilos na iyon. Maglaan ng oras para pag-isipan ang kaugnayan sa pagitan ng layunin at ng resulta; itanong mo kung bakit ibinibigay ng kasulatan ang utos na iyon.

• “Ako'y hindi ninyo pinili, ngunit kayo'y pinili ko, at itinalaga ko kayo,” (bakit?) “upang kayo'y humayo at magbunga, at ang mga bunga ninyo'y mananatili” (Juan 15:16).

• “Iningatan ko ang iyong salita sa aking puso,” (bakit?) “upang huwag akong magkasala laban sa iyo” (Awit 119:11).

• “Ayon sa pagkapili niya sa atin sa kanya bago itinatag ang sanlibutan” (bakit Niya tayo pinili?) “upang tayo'y maging banal at walang dungis sa harapan niya sa pag-ibig” (Efeso 1:4).

Sa ibang pagkakataon, ipapakita ng pahayag na ito kung paano maisasagawa ang layunin:

• “Paano pananatilihing dalisay ng kabataan ang kanilang daan? Sa pamamagitan ng pag-iingat nito ayon sa iyong salita” (Awit 119:9).

• Paano tayo makakasiguro ng buhay? “Kung sa pamamagitan ng Espiritu ay pinapatay ninyo ang mga gawa ng laman, kayo ay mabubuhay” (Roma 8:13).

Mga Sugnay na may Kondisyon

Kapag nagsimula ang mga sugnay sa salitang kung madalas itong nagpapakita ng kondisyon. Minsan umaasa tayo na matupad ang pangako ng Biblia ngunit hindi natin natutupad ang kondisyon nito; gayunpaman, ang isang pangako na may kondisyon ay nakabatay sa katuparan ng isang tiyak na kondisyon. Madalas ito makikita sa isang sugnay na may kondisyon.

Kondisyon: “Kaya't kung ang sinuman ay na kay Cristo,”

Resulta: “siya'y bagong nilalang; ang mga lumang bagay ay lumipas na, tingnan ninyo, ang lahat ay naging bago” (2 Corinto 5:17).

Kondisyon: “Kung kayo'y humingi ng anuman sa pangalan ko ay,”

Resulta: “gagawin ko” (Juan 14:14).

Manalangin Habang Nagbabasa

Ang huling tagubilin na ito ay parang simple lamang, ngunit ito ay mahalaga. Para sa isang Kristiyano, hindi dapat paghiwalayin ang pag-aaral ng Biblia at ang buhay panalangin. Kapag pinaghiwalay ang pagbabasa ng Biblia at panalangin para mo na ring hinati ang dalawang bahagi ng araw-araw na pakikipag-usap mo sa Diyos.

Hinihikayat tayo ng Santiago 1:5 na humingi ng karunungan sa Diyos. “Kung ang sinuman sa inyo ay nagkukulang ng karunungan, humingi siya sa Diyos na nagbibigay nang sagana sa lahat at hindi nanunumbat, at iyon ay ibibigay sa kanya” (Santiago 1:5). Magandang pangako ito kapag kailangan natin ng tulong upang maunawaan ang Salita ng Diyos.

Ang Awit 119 ay nagpapakita ng ugnayan sa pagitan ng panalangin at banal na kasulatan. Ang salmista ay paulit-ulit na humihiling sa Diyos na gabayan ang kanyang pag-aaral ng Salita ng Diyos. Sa parehong paraan, maaari tayong humingi ng tulong sa Diyos habang nag-aaral tayo.

• “Buksan mo ang aking mga mata upang makita ko, ang kahanga-hangang mga bagay sa kautusan mo” (Awit 119:18).

• “Ipaunawa mo sa akin ang daan ng mga panuntunan mo…” (Awit 119:27).

• “Ituro mo sa akin, O Panginoon, ang daan ng iyong mga batas…” (Awit 119:33).

Natutuhan ng maraming tao ang kapangyarihan ng gawing panalangin ang mga salita kasulatan. Subukan mong gawin na pansariling panalangin ang mga sipi na ito:

• Awit 23 - panalangin para sa gabay at pagkalinga ng Diyos

• Isaias 40:28-31 - panalangin para sa kalakasan ng Diyos

• Filipos 4:8-9 - panalangin para magkaroon ng maka-Diyos na pag-iisip

Mga gumagamit ng app: I-click dito para sa PDF nito. (Mga gumagamit ng website: I-right click at buksan sa bagong tab.)

Mga gumagamit ng app: I-click dito para sa PDF nito. (Mga gumagamit ng website: I-right click at buksan sa bagong tab.)

(1) Simulan ang proseso ng pagsusuri sa pamamagitan ng pag-aaral ng isang talata. Hangga’t maaari magtanong ng maraming katanungan tungkol sa talatang iyon.

(2) Mga hakbang upang malinang ang iyong kakayahan sa pagsusuri ay kinabibilangan ng:

• Magbasa upang maunawaan.
• Magtanong habang nagbabasa.
  • Sino?
  • Ano?
  • Kailan?
  • Saan?
  • Bakit?
  • Paano?
• Basahin ang parehong sipi o aklat nang maraming beses.
• Pag-aralan ang balarila. Hanapin ang:
  • Mga pandiwa
  • Mga pangngalan
  • Mga panuring
  • Mga pariralang pang-ukol
  • Mga salitang pang-ugnay
• Maghanap ng mga espesyal na detalye sa teksto. Hanapin ang:
  • Mga inulit na salita
  • Mga pagkakasalungat
  • Mga paghahambing
  • Mga listahan
  • Mga pahayag na nagpapakita ng layunin
  • Mga sugnay na may kondisyon
• Manalangin habang nagbabasa.

(1) Gumawa ka ng isang listahan ng mga pagsusuri tungkol sa Josue 1:8. Isulat mo muna ang talata sa isang papel, pagkatapos magsimula kang magtanong gamit ang mga tanong na ito: “Sino? Ano? Kailan? Saan? Bakit? Paano?” Gamit ang halimbawa sa huling bahagi at ang gabay na ibinigay sa araling ito, gumawa ka ng maraming pagsusuri hangga't kaya mo. Sa puntong ito, hindi mo muna bibigyan ng kahulugan ang talata o gagawa ng balangkas para sa sermon. Ang layunin mo lang ngayon ay hanapin at pansinin ang mga detalye na nasa mismong talata.

(2) Para sa karagdagang pagsasanay, sundin mo rin ang parehong proseso gamit naman ang Mateo 28:18-20.