(1) Ndoa ya Kibiblia ni kwa ajili ya Ushirika.

“Bwana Mungu aksema si vyema mtu huyu awe peke yake, nitamfanyia msaidizi wa kufanana naye” (Mwanzo 2:18).

Kama jins ambavyo Mungu ni Baba, Mwana na Roho Mtakatifu walivyo katika ushirika, Mungu alituumba sisi tuwe wa ushirika. Tuliumbwa tuwasiliane. Tuliumbwa kwa ajili ya urafiki wa karibu na ushirika. Mungu akasaema kuwa pekee sio nzuri!

Kila sehemu ya mwanzo inaonyesha kwamba Mungu aliipa heshima ndoa. Mungu alichukua ubavu kutoka kwa mwanaume na akamfanyia mwenzake mrembo, na “akaletwa kwa heshima kwa mwanaume kama kazi iliyo bora zaidi ya mwisho ya Muumbaji. Kila hatua na kiwango katika maelezo inakusudia kuwezesha ndoa.”[1] “Neno (“akamletea”) linaonesha kukabidhiwa kwake katika vifungo vya agano la ndoa, ambalo linaitwa agano la Mungu (Mithali 2:17).”[2]

Ndoa inapaswa kuwa ya umoja ulio na furaha.

Wakati Adamu aliposema, “Huyu sasa ni mfupa katika mifupa yangu…” (2:23) alikuwa anaonyesha heshima na furaha. Adamu hakusema “mwishowe, nimepata mtumwa! Nimepata mtu wa kunifulia, kunipikia chakula, kunikanda mgongo na kufanya kazi zanguza nyumbani!”. Hapana, Adamu alisema “hatimaye nimepata anaye fanana na mimi!”

Ndoa inapaswa kuwa ya Umoja wa Usawa.

“...Msaidizi wa kufanana nami (mwenzangu mkamilifu)” (2:18).

Matthew Henry anatukumbusha sisi, “Mwanamke aliumbwa kutokana na ubavu wa Adamu; siyo kutoka kichwani amtawale, siyo kutoka miguuni, ili amkanyage, bali kutoka ubavuni mwake ili awe sawa na yeye, chini ya mkono wake kulindwa, na karibu na moyo wake kupendwa.”[3] Mwanamke hakuwa duni wala bora kuliko mwanamume, lakini alilinganishwa naye.

Ndoa ni umoja wa Agano.

“Kwa hivyo mwanaume atamwacha baba yake na mama yake naye ataambatana na mkewe, nao watakuwa mwili mmoja” (2:24). Ndoa zilizo simama imara hazitegemei hisia za mapenzi au mahaba, (hisia za mapenzi huja na huondoka) au raha (ijapokuwa ndoa iliyo na afya huleta furaha), au kutosheka kwa mtu (ingawa ndoa zenye nguvu zinztosheleza). Faida zilizozopo katika ndoa hazisababishi ndoa kuwa imara; bali zinatokana na ndoa Imara. Ndoa hujengwa katika msingi wa maagano ya mwanaume na mwanamke mmoja kila mmoja akijitolea kwa kipekee kwa mwenzake Maisha yao yote.

Ndoa inapaswa kuwa ya uwazi, kuaminiana, na uhusiano wa kukubaliana – “nao walikuwa uchi wote wawili, Adam na mkewe, wala hawakuona haya” (2:25). Kwa sababu dhambi ilikuwa bado haijaharibu hali ya kutokuwa na hatia ya wanandoa wa kwanza, basi ndoa yao bila hukumu, bila aibu wala uwoga. Agano jipya linatueleza, “Ndoa na iheshimiwe na watu wote na malazi yawe safi…” (Waebrania 13:4).

Ndoa iliyo imara haiwezi kupatikana mahali ambapo hapana usalama, kutoaminiana, kushuku mwenzako, au uwoga; mahali ambapo wanandoa hawana uhakika wa kujitoa kwa kila mmoja wao kwa kwenye ndoa. Ndoa iliyo imara yahitaji nadhiri, "Hadi kifo kitakapotutenganisha!” (Tazama Warumi 7:1-2).

Dhumuni ya Mungu ni kwamba ndoa iwe agano la maisha kati ya mwanaume mmoja na mwanamke mmoja (Mathayo 19:3-6). Paulo alisema kwamba waumini hawako chini ya utumwa wakati wenzi wao wasioamini wanapotengana nao (1 Wakorintho 7:15), lakini muumini hapaswi kutafuta kutengana na mwenzi asiyeamini (1 Wakorintho 7:12-14, 16). Paulo alikuwa ameandika hapo awali kwamba Bwana alisema vivyo hivyo: waumini hawapaswi kuchagua kuacha/kutengana na wenzi wao, lakini wakifanya hivyo, hawapaswi kuoa mtu mwingine (1 Wakorintho 7:10-11, Mathayo 5:31-32, Mathayo 19:9).

Upendo wa Agano ni wa kujitoa, heshima na wa kupendeza hata wakati uhusiano ni mgumu (1 Wakorintho 13). Kujitoa kuliko dhaifu husababisha kutengana kihisia, kutengana na majaribu.

Mume anayeishi kulingana na upendo wa agano hawezi kukata tamaa kwa mke wake hata wakati ambapo mke wake hana heshima, hajiotoi, au mgonjwa. Mke ataishi kulingana na upendo wa agano anapochagua kumheshimu na kumtii mume wake kwa sababu ya Kristo hata wakati mume wake hampendi.

Upendo wake husababisha kupata heshima toka kwake. Na heshima yake husababisha kupata upendo kutoka kwake na wanazidi kukua!

► Kuna shida gani wakati ambapo watu wataoana na kutarajia kwamba watabadilisha maamuzi yao baadaye kama hawatafurahia ndoa? Kuna tofauti gani wakati ambapo wana ndoa wamejitoa na kuamini ya kwamba ndoa yao ni ya milele?

(2) Ndoa ya Kibiblia ni mahali pa uumbaji: Uzazi

“Tazama wana ndio urithi wa Bwana uzao wa tumbo ni thawabu” (Zaburi 127:3).

Watoto ni zawadi kutoka kwa Mungu, na kwa upande mwingine watoto ni zawadi kwa Mungu kutoka kwa wazazi. “Au je kuna mtu mmoja atafutaye mzao mwenye kumcha Mungu? Kwa hiyo jihadharini roho zenu, mtu awaye yote asimtende mke wa ujana wake mambo ya hiana” (Malaki 2:15).

Wengine hupendelea maisha pasipo watoto, lakini maandiko yanasema kwamba Mungu anapendezwa na wazazi walio na watoto wacha Mungu.

Ni muhimu tujue ya kwamba sio tu kuongeza kizazi ndicho ambacho Mungu anataka lakini watoto wacha Mungu. Wazazi wameitwa na Mungu kuwafundisha watoto wao kumfuata Kristo.

(3) Ndoa yaKibiblia ni ya Kristo.

Katika Waefeso 5:30-32, Roho mtakatifu anatoa maana na umuhimu wa ndani wa ndoa, ambao umefichika hadi kuja kwake Kristo. Ndoa ni picha ya ulimwengu —picha inayoonyesha—uhusiano uliopo kati ya Yesu Kristo na kanisa.

Paulo anaanza kwa kuwahimiza wakristo “wajazwe na Roho mtakatifu” (Waefeso 5:18). Ni katika muktadha huo anatoa maagizo yafuatayo kuhusu ndoa:

Mke aliyejazwa na Roho ataonesha utii kwa mume wake (kichwa” chake”), “katika Bwana,” kama ambavyo wakristo wanamtii Yesu (Waefeso 5:24, 32; ona pia 1 Petro 3:1), na hivyo kuonyesha heshima kwa Yesu na mumewe.

Ni muhimu kila mke awe na “Bwana” katika akili yake anapotii. Ni kwake na kwa ajili yake ndio ananyenyekea na si kwa ajili ya mumewe tu. Macho yake yapo kwa yesu asiye na dhambi. Mke aliye tayari kumtii mume wake ni tendo la kumwabudu Yesu.

Kutii kimaandiko, kama upendo, hakulazimishwi. Kutii kimaandiko ni zawadi ambayo wake huwatolea waume kwa sababu ya kumcha Kristo. (Waefeso 5:33). Kutii kwa “kila kitu” (isipokuwa kile kinachotishia afya yake au kuhatarisha uhusiano wake na Yesu), ni tendo la kumwabudu Yesu.

Utii wa mke kwa mumewe ni tendo la heshima (mstari 33) kwake, kama sehemu ya maisha yaliyojaa Roho (5:18-21). Heshima hii itokayo kwa roho ya upole na wema ni ya thamani sana mbele za mungu (1 Petero 3:4).

Mume aliyejazwa na Roho. Atapenda mke wake kama vile Yesu alivyolipenda kanisa (Waefeso 5:25). Mume anastahili kumpenda mke kama vile aupendavyo mwili wake (Mstari 28-29). Lazima adhihirishe maisha yaliojazwa Roho na kujitoa kama vile Yesu alivyodhihilisha kwa kanisa “alipojitoa mwenyewe kwa ajili yake.” Hili ni tendo la “unyenyekevu” (Waefeso 5:21). Mtoa maoni mmoja aliiweka namna hii :

"Kama yeye (Yesu) alivyojitoa kuteseka msalabani ili kuliokoa kanisa, vivyo tunastahili kujitoa wenyewe na kuchukua mateso na majaribio, ili kukuza furaha ya mke. Ni jukumu la mume kujukumika kwa mahitaji ya mke; ajinyime mapumziko kama inawezekana na kumshugulikia anapougua; kumlinda dhidi ya hatari; kumtetea akiwa katika hatari; kumvumilia wakati amekasirika; kushikamana naye hata wakati ambapo hamtaki; kuomba naye wakati yupo katika shida ya kiroho; na awe tayari kufa kwa ajili yake. Mbona hii isiwe hivyo? Kama meli imeharibika na wanazama majini na kuna kipande kimoja tu cha mbao ambacho juu ya hicho tu ndio kuna usalama, Je, haipasi yeye kumpa nafasi ya kwanza kuokolewa bila kujali hatari zinazomkabili mwenyewe? Lakini kuna zaidi …. Mume anastahili kuhisi ya kwamba ni jukumu lake kubwa kuona ya kwamba mke wake ameokoka. Anahitajika kumtimizia mahitaji yake yote atakayohitaji kiroho… na awe mfano; kumshauri anapohitaji ushauri; kufanya njia ya wokovu kwake iwe rahisi iwezekanavyo. Endapo mume ana Roho na moyo wa kujitoa kama Kristo, ataona kwamba hakuna gharama kubwa ya kulipa endapo ataweza kukuza wokovu wa familia yake."[4]

Mume anatakiwa kutafuta usafi wa kiroho wa mke wake kama vile Kristo ambavyo humsafisha bibi harusi wake ambaye ni kanisa, “.. ili makusudi alitakase na kulisafisha kwa maji katika neno …(na) apate kujiletea Kanisa tukufu, lisilo na ila wala kunyanzi wala lolote kama hayo; bali liwe takatifu lisilo na mawaa” (Waefeso 5:26-27).

Nyakati za kale wake wa kifalme walioshwa mwili na mafuta ya urembo ya thamani kubwa- “miezi sita kwa mafuta au manemane, na miezi sita kwa manukato yapendezayo , na kwa vitu vingine vya kusafisha wanawake (angalia Esta 2:12 na kuendelea). Kwa njia hii bikira aliandaliwa kwa mumewe.

Katika mtazamo wa kiroho, mume anastahili kujitoa kwa kila njia inayohitajika kwa ajili ya kunawiri kwa mke wake – uaminifu, upendo usio na masharti, maelewano, maombi, ushauri, mafundisho na utu wema.

Wakati mume anamtendea mkewe upendo wa aina hii , atalipwa furaha. Paulo anasema, “ampendaye mkewe hujipenda mwenyewe” (Waefeso 5:28). Waume wapendao wake zao kwa hii njia ya kujitola watalipwa zaidi na Mungu, na zaidi ya hayo kwa heshima, upendo na uaminifu kutoka kwa mke wake.

► Ni mambo gani haswa ambayo mume anastahili kufanya ili ampe usaidizi wa kiroho mkewe?

[1] Ellicot’s Commentary for English Readers (Maelezo juu ya Mwanzo 2:22). Kimetolewa kutoka https://biblehub.com/genesis/2-22.htm Mnamo Decemba 29, 2020.

[2] Pulpit Commentary (Maelezo juu ya Mwanzo 2:22). Kimetolewa kutoka https://biblehub.com/genesis/2-22.htm Mnamo Decemba 29, 2020.

[3] Matthew Henry's Commentary on the Whole Bible

[4] Albert Barnes, Commentary on Ephesians, (Sura ya tano)